برای مشاوره با پزشکان کلیک کنید
;
فوبیا در لغت به معنی نفرت، ترس و هراس شدید است. از نظر روان‌پزشکی فوبیا به یک ترس غیرمنطقی گفته می‌شود که از یک موقعیت، شی، شرایط خاص یا حتی موجودات دیگر به وجود می‌آید. فوبیا نوع بیمارگونه و پایدار از ترس در فرد است که باعث اختلال در زندگی روزمره می‌شود. در فوبیا با اینکه فرد می‌داند ترسش نامعقول است اما توانایی کنترل آن را ندارد و با قرار گرفتن در معرض آنچه از آن ترس دارد دچار اضطراب و وحشتزدگی می‌شود.
  • احساس‌ ترس، وحشت و خوف شدید
  • ترس، از حد طبیعی خارج شده و به‌صورت ترس شدید واقعی درمی‌آید
  • بروز واکنش‌های خودبه‌خودی و غیرقابل کنترل
  • تپش قلب، تنگی نفس، لرزش دست و هول شدن همراه با آرزوی خلاص شدن از آن حالت
  • غذا خوردن بیش از اندازه برای رها شدن از فکر اشیا یا وضعیت‌های ترسناک
هنوز علت این بیماری به درستی شناخته نشده است. با این حال رابطه ای بین ترس های فرد و ترس های والدینش وجود دارد. این می تواند به دلیل ژنتیک یا رفتارهای یادگرفته شده از والدین باشد.
 

شایع‌ترین علل مراجعه افراد دچار فوبیا

ترس‌های مکانی مثل ترس از آسانسور، ترس از فضاهای باز، ترس از فضاهای بسته، ترس از بلندی و ترس از دیگران، حیوانات سگ، گربه، پرنده و سوسک، ترس از بیکاری، ترس از حشرات، تنهایی، بی‌پولی، تاریکی از جمله شایع‌ترین فوبیاها هستند. البته هر یک از ما ترس‌های خاص خودمان هستند که از منابع متعددی ریشه می‌گیرند.

 

می‌توان بر ترس غلبه کرد

روان‌شناسان مجموعه‌ای از عوامل زیستی و وراثتی در کنار عوامل محیطی و روان‌شناختی را در شکل‌گیری ترس‌ها موثر می‌دانند. بعضی اوقات خودمان به خوبی می‌دانیم که منشاء ترسمان چیست. گاهی دلیل این ترس را فراموش می‌کنیم، اما از وجودش رنج می‌بریم. این روان‌شناسان معتقدند بعضی از بچه‌ها ذاتا مستعد ترس یا فوبیا هستند و ویژگی‌های شخصیتی را سخت می‌توان تغییر داد اما به نظر می‌رسد هر یک از ما اگر فقط بخشی از توانایی‌هایمان را به کار بگیریم، قادر به انجام کارهایی خواهیم بود که حتی امروز قادر به تصور آن هم نیستیم. بنابراین غلبه بر ترس‌های مزمن اگرچه ممکن است سخت به نظر بیاید، اما ممکن است. با ترسی که جزئی است و حالت بیمار‌گونه ندارد و به شکل موانع محدود درون همه ما وجود دارد، با تمرین می‌توان مبارزه کرد اما در حالت‌های شدید لازم است به روان‌درمانگر مراجعه شود.

 

علل ترس و فوبی‌های مزمن چیست؟

علت واقعی این اختلال ناشناخته است. علت احتمالی آن می‌تواند داشتن تجربه یک ترس اولیه همراه با یک شیء یا موقعیت خاص باشد. سایر فرضیه‌های موجود در مورد عوامل دیگر ابتلا به فوبیا، سابقه خانوادگی اضطراب، اضطراب ناشی از جدایی در کودکی و وجود سایر اختلالات روانی است.

به‌طور کلی چند ویژگی باید وجود داشته باشد تا بتوان تشخیص اختلال فوبیا را داد؛ اول از همه اینکه این ترس باید مفرط و غیرمنطقی باشد یعنی این ترس باید به حدی زیاد باشد که در عین حال عامل ترس‌آور بالذات اینقدر ترسناک نباشد. برای مثال فردی که از جانوران کوچک مانند مورچه می‌ترسد خودش می‌داند که این حشره هراس‌آور و آسیب‌زا نیست ولی به‌طور غیرمنطقی از آن می‌ترسد. نکته مهم دیگر این است که فرد بر غیرمنطقی بودن ترس خودش واقف است و حالت وسواس‌گونه دارد. ویژگی مهم دیگر فوبیا افراط در میزان ترس است. افراط به این معناست که فرد موقعیت را بیش از حد ترسناک تلقی می‌کند مثلا زمانی که از ارتفاع می‌ترسد حتی روی چهارپایه هم نمی‌ایستد.
فوبیا انواع مختلفی دارد:
 

ترس از تنهایی

فوبیا انواع مختلفی دارد که یکی از آنها فوبیای تنهایی است. این فوبیا، ترس از تنها شدن در هر جا یا موقعیتی است که به نظر می‌رسد خلاص شدن از آن مشکل است. افراد مبتلا به فوبیا، از ماندن در خیابان شلوغ یا در فروشگاه پر از جمعیت، تئاتر و سینما اجتناب می‌کنند. بعضی از این افراد به شدت ناتوان می‌شوند زیرا که آنها حتی نمی‌توانند خانه خود را ترک کنند. اگر چنانچه این کار را نیز انجام دهند، همراه با استرس زیاد بوده و یا موقعی این کار را می‌کنند که با یک دوست و یا اعضای خانواده همراه باشند. دو سوم افرادی که از این نوع فوبیا رنج می‌برند، زن هستند. علایم این بیماری در سنین میان 18 تا 35 سالگی گسترش می‌یابد و حملات آن ممکن است به صورت ناگهانی یا تدریجی باشد. این افراد اختلالات را پس از نخستین رویدادی که به دنبال یک یا چند حمله ترس ناگهانی روی می‌دهد به صورت حساسیت شدید، ترس سرتاسری همراه با علایمی چون عرق کردن، نفس تند و کوتاه و یا غش کردن نشان می‌دهند. این گونه حملات به نظر می‌رسد ناگهانی و بدون هشدار قبلی اتفاق می‌افتد و به همین دلیل، تشخیص عواملی که محرک چنین واکنشی است را به منظور پیشگیری غیرممکن می‌سازد.

فوبیای اجتماعی

فرد دارای فوبیای اجتماعی از اینکه در حین کاری مورد تمسخر و مشاهده قرار گیرد می‌ترسد، به همین دلیل از انجام هر کاری که چنین حالتی را ایجاد کند پرهیز می‌کند. شایع‌ترین فوبیای اجتماعی، ترس از سخن گفتن در جمع است. بسیاری از افراد شکل عمومی‌تری از فوبیای اجتماعی را در حالتی که حتی از ارتباط بین فردی می‌ترسند، نشان می‌دهند و این حالت برای آنها مشکل ایجاد می‌کند، به طوری که حتی نمی‌توانند به سر کار بروند و یا در بین جامعه باشند. فوبیای اجتماعی سومین حالت روانی شایع پس از افسردگی و الکلیسم است و خصوصیت اصلی آن ترس مداوم از مورد بررسی قرار گرفتن به وسیله دیگران است. این بیماری اغلب در کودک یا نوجوانی آغاز می‌شود. افراد دارای این نوع فوبیا، فشارهای روانی زیادی را در حالت‌های زیر تجربه می‌کنند: معرفی شدن به افراد دیگر، مورد نقد و یا مورد شوخی قرار گرفتن، مورد تماشا قرار گرفتن در حالی که کاری انجام می‌دهند، مرکز توجه قرار گرفتن، اغلب برخوردها و تعاملات اجتماعی مانند مراسم مدرسه و سخنرانی، ملاقات با افراد معتبر و مهم، گفتگو در جمع. ترس شدید، ضربان قلب تند، سرخ شدن، خشک شدن دهان و گلو، لرزش، تهوع و استفراغ و انقباض عضلانی از علایم جسمی فوبیای اجتماعی به شمار می‌رود.

فوبیای خاص

فوبیای خاص بسیار شایع است به طوری که فقط در آمریکا از هر 10 نفر یک نفر به این بیماری مبتلاست. زنان دو برابر بیشتر از مردان از این عارضه رنج می‌برند. فوبیای خاص به طور عموم، ترس غیرمنطقی و بیش از اندازه از اشیا یا وضعیت خاص است. در این حالت، فرد هر کاری را برای اجتناب از آن شیء یا وضعیت انجام می‌دهد. در نتیجه سبب می‌شود که روی عملکرد روزانه افراد اثر مهمی داشته باشد. تجربه ترسناک با یک حیوان یا یک وضعیت می‌تواند عامل فوبیای خاص باشد. به‌طور مثال، فردی که به وسیله یک سگ وحشی گاز گرفته می‌شود، ممکن است ترس خود را به تمامی سگ‌ها صرف‌نظر از حالت و مزاج آن گسترش دهد. یک نمونه از فوبیای خاص ممکن است ترس از ارتفاع باشد که در چنین حالتی افراد مبتلا از عبور از روی پل اجتناب می‌کنند و به جای آن ممکن است مسیر طولانی‌تری را انتخاب کنند. نوع دیگر فوبیای خاص، ترس از اماکن بسته است. وقتی فردی با این ترس روبه‌رو می‌شود ممکن است علایمی چون افزایش ضربان قلب، عرق کردن، افزایش تعداد تنفس، سرگیجه و لرزش را نشان ‌دهد. شایع‌ترین فوبیای خاص در عموم مردم، ترس از حیوانات (به ویژه سگ، مار، حشرات و موش)، ترس از پله‌برقی، آسانسور، تونل، رانندگی در اتوبان، آب و پرواز در آسمان است. این ترس می‌تواند از افراد دیگر آموخته شود.
خوشبختانه، فوبیا درمان‌پذیر است و بیشتر افرادی که به دنبال درمان فوبیا هستند به طور کامل بر ترس‌های خود غلبه می‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به فوبیا که فکر می‌کنند ترس‌شان احمقانه، بچه‌گانه و ناچیز است، اغلب سعی در پنهان کردن آن می‌کنند و تا وقتی که این ترس را پنهان کنند، همچنان این مشکل وجود خواهد داشت و در زندگی محدود خواهند شد. حتی پزشکان نیز ممکن است در تشخیص اینکه دردهای معده، فشارخون بالا و ضربان تند قلب به دلیل ترس می‌باشد اشتباه می‌کنند، مگر اینکه از بیمار بپرسند و یا اینکه خود فرد به ترسی که دارد اشاره ‌کند. درمان فوبیا شامل رفتار درمانی، آموزش و استفاده از داروست.
در رفتار درمانی، فرد با درمانگر آموزش دیده ملاقات می‌کند و درمانگر خود را با شیء یا موقعیت‌ ترسناک در طی یک برنامه منظم طراحی شده و به صورت تدریجی رو به رو می‌کند و آموزش لازم را برای کنترل واکنش‌های جمعی و ترس ارایه می‌کند. در این حالت فرد، شیء یا وضعیت ترسناک را در ذهن خود تسجم می‌کند و کار را با تماشا کردن تصاویری که تداعی‌کننده آن شیء یا وضعیت هستند، ادامه می‌دهد و درنهایت تجارب واقعی با آن موقعیت یا شیء ترسناک را کسب می‌کند. با تکرار این کار، شخص با آن حالت خو گرفته و می‌تواند ترس و وحشتی را که در گذشته احساس می‌کرده از بین ببرد. این درمان چنانچه بیماران، مسکنی را دریافت نکنند نیز مفید خواهد بود زیرا که مسکن‌ها می‌توانند از تجارب اضطرابی پیشگیری کنند. رفتار درمانی در درمان هر سه نوع فوبیا موثر است. رفتار درمانی، اغلب 14 هفته طول می‌کشد و ممکن است به صورت گروهی یا فردی انجام شود.

پزشکان زیر در درمان این بیماری می توانند کمکتان کنند

علیرضا تولایی زواره

دکتر علیرضا تولایی زوارهمتخصص روانپزشکی

 مشاهده پروفایل پزشک

ثبت مشــاوره

تمامی مشاوره ها پس از بررسی توسط مدیریت به پزشکان فوق تخصص سایت ارجاع داده می شود
پس از پاسخ دکتر ایمیلی برای شما ارسال می شود و شما می توانید با مراجعه به صفحه کاربری پاسخ سوال را دریافت نمایید.
50
500
ثبت نهــایی

مقاله های مرتبط با این بیمارینمایش آرشیو

    • افراد با ایمان، جسم سالم تری دارند۱۳۹۴/۱۲/۱۷

      افراد دارای گرایش معنوی کمتر به رفتارهای خودتخریبی مانند سیگار کشیدن، مصرف مواد روانگردان غیرمجاز و خودکشی دست می‌زنند. این افراد همچنین کمتر دچار استرس می‌شوند و خشنودی عمومی‌شان از زندگی بالا است.

    • کشف رابطه بین آلرژی و مشکلات سلامت روان۱۳۹۸/۰۳/۱۲

      تحقیقات نشان می دهند که برخی آلرژی ها بر سلامت روان فرد تاثیر می گذارد. مطالعه ای که در سال گذشته انجام شد دریافت که آسم، رینیت آلرژیک یا درماتیت آتوپیک -اگزما- خطر ابتلای فرد به بیماری روانی را افزایش می دهد.

    • افسردگی و اضطراب در بیماران روماتیسمی ۱۳۹۱/۰۹/۲۸

      در بیماران روماتیسمی به دلیل ماهیت بیماریشان و اغلب بدلیل عدم آگاهی از آینده بیماری و اطلاعات غلط در باره عواقب بیماری اضطراب و استرس و به دنبال آن افسردگی بیشتر از افراد عادی دیده می شود

    • چه ویژگی هایی به ما سلامت روانی می دهد؟۱۳۹۴/۱۰/۰۱

      افرادی که دارای سلامت روانی و احساسی هستند، افرادی خلاق، انعطاف‌پذیر ومتمرکز هستند که به خاطر داشتن انعطاف‌پذیری می‌توانند در شرایط بد و خوب احساسات خود را شناسایی کرده و به طور متناسب به آنها پاسخ دهند و آن را بیان کنند.

    • 5 گام تا تعطیلات آرام و با نشاط۱۳۹۷/۱۲/۲۸

      تعطیلات عید فرصت مناسبی برای بیشتر با هم بودن و لذت بردن از اوقات فراغت است، اما این ایام مورد علاقه همه خانواده‌ها نیست. ساعات طولانی در کنار هم بودن اعضای خانواده گاهی تنش و کشمکش را بیشتر و طعم تعطیلات را تلخ می کند.

مرکز مشاورهنمایش آرشیو

تیرویید

 پاسخ توسط محبوبه سادات حسینی ۱۳۹۸/۰۵/۰۶ #4090

محبوبه سادات حسینی

با سلام خیر تاثیری نداره ولی انچه مسلم است این است که بعد از سن چهل سالگی کم بودن ذخیره تخمدانی کاملا طبیعی و قابل انتظار است.

قرمزی پوست،پوست پوست شدن و سوزش و خارش

 پاسخ توسط ربابه غیبی ۱۳۹۸/۰۴/۳۱ #4086

ربابه غیبی

سلام شما احتمالا اگزماى سبوره دارید. اما بهتر است از نزدیک ویزیت شوید

گرفتن پا

 پاسخ توسط الهه دولتشاهی ۱۳۹۸/۰۴/۳۰ #4085

الهه دولتشاهی

سلام لطفا سن و داروهای مصرفی خود را ذکر کنید.

آزمایش کلسترول

 پاسخ توسط ادمین بهپو ۱۳۹۸/۰۴/۲۴ #4084

ادمین بهپو

سلام. بدون معاینه حضوری و مشاهده شرح حال نمیتوان تصمیم وتشخیصی لحاظ کرد. بهتراست شما با یک پزشک مشورت کنید.

کلینیک آنلاین پزشکی بهپو فقط توصیه های درمانی ارائه می نماید و
هیچ یک از توصیه های ارائه شده جای درمان توسط پزشک را نمی گیرد
تمامی حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به بهپو می باشد