کراتینه مو چیست؟ آیا عوارض خطرناکی دارد؟

کراتینه کردن مو یکی از اقدامات زیبایی که امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده و گرچه راهکار خوبی برای داشتن موهایی نرم، صاف و درخشان به نظر می‌رسد، بدون در نظر گرفتن شرایط خطر احتمالی می‌تواند تهدیدی برای سلامت باشد.

یکی از اقدامات زیبایی که امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده، کراتینه کردن موهاست که گرچه راهکار خوبی برای داشتن موهایی نرم، صاف و درخشان به نظر می‌رسد، بدون در نظر گرفتن شرایط خطر احتمالی می‌تواند تهدیدی برای سلامت باشد. درواقع، کراتینه کردن مو نیز مانند بسیاری دیگر از خدمات زیبایی، نیازمند شناخت روش‌های درست، زمینه‌های خطر و مراقبت‌های لازم خواهد بود تا زیبایی طبیعی فرد هر چه بیشتر و بهتر حفظ شود و سلامت پوست و موها آسیب نبیند.

کراتین مو؛ عامل طراوت و درخشندگی موها

به گزارش «بهپو»، کراتین ماده‌ای پروتئینی است که در ساختمان طبیعی مو، پوست و ناخن وجود دارد و در استحکام آنها نقش مهمی ایفا می‌کند. علاوه بر این عامل درخشندگی و نرمی موهاست. کراتین از بدو تولد در بدن وجود دارد اما بعد از دوران بلوغ، سطح این ماده تحت تاثیر هورمون‌های جنسی به تدریج افزایش می‌یابد. به همین علت موها در سنین 25 تا 30 سالگی در بهترین حالت خود هستند اما پس از این سن، کراتین خیلی آرام و تدریجی شروع به کم شدن خواهد کرد.

چرا موها زبر و نازیبا می‌شوند؟

موهای انسان به دو دلیل دچار کمبود کراتین می‌شود که ژنتیک اولین عامل آن است. بعضی کودکان به دلیل اختلال در ساخت کراتین، از بدو تولد موهای خشک، شکننده و وزوزی دارند که درمان قطعی برای آنها وجود ندارد.

عامل دیگر کمبود کراتین، اکتسابی است که ناشی از آسیب موها در اثر استفاده مکرر از شوینده‌های قوی، فر زدن یا صاف کردن مکرر موها با حرارت بالا، مواجهه زیاد با رنگ مو و اکسیدان، استفاده از برس‌های زبر یا برس کشیدن‌های شدید و مکرر و دستکاری مداوم موها به دلیل فشارهای عصبی خواهد بود. همه این عوامل در صورت تکرار، فواصل کوتاه و حرارت‌های بالا مشکل‌زاست و به ساقه موها آسیب می‌رساند اما اتو کشیدن گهگاه موها یا استفاده از رنگ استاندارد هر چند ماه یکبار و... هیچ مانعی ندارد. نتیجه این آسیب‌ها، از بین رفتن نرمی، درخشندگی و طراوت موها و ایجاد زبری، کدری و فرهای نازیبا خواهد بود. در چنین شرایطی کراتینه کردن موها روشی برای جبران بخشی از کراتین ازبین‌رفته است.

بیشتر بخوانید: طروات بخشی به موهای خشک شده

کراتینه کردن موها؛ راهکاری برای جبران موهای آسیب‌دیده

بهترین درمان برای رفع آسیب‌های واردشده به موها، اجتناب از عوامل زمینه‌ساز مانند شستشوی مکرر، حرارت بالای اتوی مو، سشوار کشیدن زیاد و... است. در مرحله بعد می‌توان با استفاده از کرم‌های کراتین در آرایشگاه یا منزل تا حدی کمبود کراتین را جبران کرد و درخشندگی و زیبایی را به موها بازگرداند.

در ترکیب کرم‌های کراتینه، ماده‌ای به نام «فرمالدئید» وجود دارد. این ماده تحت تاثیر حرارتی که برای کراتینه کردن داده می‌شود، مقداری جذب موها می‌شود و مقداری نیز روی ساقه موها باقی می‌ماند که علاوه بر لطافت، حالت ضخیم‌تری نیز به موها می‌دهد. البته این ضخامت پس از چند نوبت شستشو، به تدریج کاسته و نرمی و درخشندگی موها نیز به مرور کم می‌شود. در نتیجه فرد برای داشتن چنین موهایی تمایل به تکرار کراتینه موها پیدا می‌کند.

عوارض جدی کراتینه ناشی از استفاده مکرر آن است!

کرم‌های کراتین غلیظ به دلیل وجود فرمالدئید بیشتر و همچنین استفاده از گرمای شدید، تاثیر بهتری روی موها خواهند داشت اما زمینه خطر ماده را تشدید می‌کنند. در واقع فرمالدئید می‌تواند از طریق پوست، چشم‌ها و استنشاق مشکل‌ساز باشد. لازم به ذکر است مواجهه مکرر و مستمر با این ماده به‌واسطه کراتینه کردن موها در فواصل کوتاه در طولانی‌مدت، ممکن است باعث بیماری‌های جدی مانند سرطان شود اما انجام 1 یا 2 بار کراتینه طی سال نمی‌تواند تهدیدکننده باشد. همچنین مواجهه با مقدار زیاد مواد کراتینه می‌تواند ‌زمینه‌ساز تحریکات پوست یا چشم ‌شود و در افراد مستعد نیز عامل حساسیت خواهد بود.

زمانی که کراتین داغ می‌شود، گاز بی‌رنگ همراه با بوی ناخوشایند ایجاد می‌کند. این گاز در مواردی زمینه بروز واکنش‌های حساسیت‌زا را در پوست، چشم و به‌خصوص ریه‌ها در پی دارد اما در افرادی که زمینه حساسیت ندارند، مشکل موضعی خاصی احساس نمی‌شود. در نتیجه این افراد تمایل بیشتری به استفاده از مواد کراتینه و کراتین کردن موها خواهند داشت. علاوه بر این کارکنان سالن‌های آرایش نیز به دلیل مواجهه مداوم، بیش از دیگران در معرض خطر خواهند بود، به‌خصوص اینکه بوی بد کراتین داغ‌شده به تدریج برایشان عادی می‌شود.

به جز فرمالدئید سایر ترکیبات موجود در کرم‌های کراتین نیز آسیب‌زا هستند که از جمله آنها می‌توان به «اتیلن گلیکول» اشاره کرد. در واقع فرمالدئید تحت تاثیر گرما از این ماده آزاد می‌شود. توجه به این نکته مهم است که بعضی شرکت‌های سازنده لوازم آرایشی و بهداشتی ادعای ساخت کرم‌های کراتین بدون فرمالدئید را دارند اما سازمان غذا و داروی آمریکا این ادعا را کذب دانسته است. به عبارت دیگر، هرچند ممکن است وجود نداشتن فرمالدئید در آزمایشگاه اثبات شود، گرما عامل آزاد شدن این ماده از اتیلن گلیکول است که حتی 3 برابر خطر بیشتری خواهد داشت.

مهم‌ترین توصیه‌های کاهش عوارض کراتینه

بی‌شک حق هر فردی داشتن موهایی زیبا، لطیف و خوش‌حالت است. مسلما کراتینه می‌تواند به افرادی که دچار زبری و خشکی موها شده‌اند، کمک کند اما برای کاهش عوارض این کار بر سلامت لازم است حداقل 3 ماه بین دوره‌های کراتینه فاصله باشد و از انجام مکرر آن پرهیز شود.

حرارت لازم برای گرم کردن کرم کراتینه نباید خیلی زیاد باشد زیرا هرچه گرما بیشتر باشد، آزاد شدن فرمالدئید نیز بیشتر خواهد بود. از این‌رو، انواع کراتین‌های خانگی به دلیل اینکه نسبت به سالن‌های آرایشی با گرمای کمتری انجام می‌شود، خطر بسیار کمتری دارند.کارکنان سالن‌های آرایشی به دلیل مواجهه مستمر نیاز به مراقبت‌های جدی‌تری خواهند داشت. مهم‌ترین توصیه‌ها برای این افراد را می‌توان چنین برشمرد:

● از آنجا که بیشترین آسیب گاز فرمالدئید، استنشاقی است، توصیه می‌شود این کار در اتاقی جدا از دیگر خدمات آرایشی انجام شود تا دیگر کارکنان و مراجعان آرایشگاه در معرض استنشاق آن نباشند.

● هواکش‌های مخصوص قوی در اتاق کراتینه تعبیه شود.

● از حداقل گرما برای انجام کراتینه موها و سشوار موها استفاده شود.

● برای کاهش تماس پوست با مواد، دستکش پوشیده شود.

● از ماسک‌های مخصوص که به خوبی اطراف بینی را می‌پوشانند، استفاده شود تا بتواند تمامی ذرات معلق را جذب کند. این ماسک‌ها قابلیت استفاده حدود 3-2 هفته را دارند و تا حد بالایی آسیب‌های استنشاقی را کاهش می‌دهند.

● عینک‌هایی که کاملا اطراف چشم‌ها را می‌پوشاند، مانع ورود گاز به چشم‌ها می‌شود که در صورت استفاده بسیار عالی است.

● پیش‌بند یا لباس مخصوص آستین‌بلند بپوشند تا کمترین سطح پوست با مواد کراتینه و گاز در تماس باشد.

● پس از هر بار انجام کراتینه از محلول‌های استریل چشمی برای شستشوی چشم استفاده کنند. این‌کار به‌خصوص برای افراد دارای زمینه حساسیت ضروری‌تر خواهد بود. اگر دسترسی به این محلول‌ها مقدور نباشد، حداقل باید دست‌ها و صورت به خوبی شسته شود.

بیشتر بخوانید: 7 چیزی که موها درباره سلامت بدن می گویند

اعلام هشدار فرمالدئید توسط سازمان غذا و داروی آمریکا

بررسی‌های سازمان غذا و داروی آمریکا « FDA» نشان می‌دهد، وجود حدود 12درصد فرمالدئید در ترکیب کرم‌های کراتینه مو، می‌تواند خطرناک باشد. در واقع گزارش‌هایی از ابتلا به سرطان در افرادی که به طور مکرر و طولانی‌مدت در مواجهه با این ماده بودند، ارائه شده است.

این سازمان اعلام می‌کند فرمالدئید ماده‌ای با احتمال عوارض جدی است و از آنجا که همه کراتین‌های موجود در بازار حاوی این ماده هستند، توصیه به کاهش مصرف یا استفاده از آن در فواصل طولانی جدی است. این نکته در مورد خانم‌های باردار و شیرده بیشتر حائز اهمیت است زیرا این ماده عوارضی بر جنین و نوزاد شیرخوار نیز خواهد داشت.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، سازمان غذا و دارو به علاقه‌مندان کراتینه مو توصیه می‌کند از زیبایی طبیعی موها لذت ببرند و هرگز به خاطر زیبایی، چنین خطراتی را به جان نخرند. درواقع مطمئن‌ترین اقدام برای داشتن موهایی صاف، سشوار کشیدن روزانه موها با حرارت ملایم و استفاده از اتو برای مناسبت‌های خاص است./