آشنایی با سندرم پس از ترومبوز

بیمارانی که لخته خون در ورید دارند، که به عنوان ترومبوز ورید عمقی (DVT) نیز شناخته می‌شود، ممکن است علائمی داشته باشند که پس از بهبودی از لخته شدن خون، همچنان ادامه داشته باشد. این بیماری سندرم پس از ترومبوز (PTS) نامیده می‌شود.

بیمارانی که لخته خون در ورید دارند، که به عنوان ترومبوز ورید عمقی (DVT) نیز شناخته می‌شود، ممکن است علائمی داشته باشند که پس از بهبودی از لخته شدن خون، همچنان ادامه داشته باشد. این بیماری سندرم پس از ترومبوز (PTS) نامیده می‌شود.

علایم این بیماری معمولاً رگ‌های پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما احتمال بروز آن در بازو نیز وجود دارد. علائمی مانند زخم‌های پوستی روی پا یا تورم که می‌تواند دردناک و ناراحت‌کننده باشد. این علایم می‌توانند چند ماه یا تا 2 سال پس از ابتلا به DVT رخ دهند و سال‌ها ادامه داشته باشند یا برای همیشه باقی بمانند.

سندرم پس از ترومبوز چقدر شایع است؟

سندرم پس از ترومبوز بیماری شایعی است. حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد از افرادی که در یکی از اندام‌های تحتانی خود دچار ترومبوز ورید عمقی شده‌اند، بعداً به سندرم پس از ترومبوز مبتلا می‌شوند. حدود ۱۰ درصد از افرادی که به آن مبتلا می‌شوند، علائم جدی مانند زخم پا دارند.

علت سندرم پس از ترومبوز چیست؟

سیاهرگ‌های پا دریچه‌های کوچکی در داخل خود دارند. این دریچه‌ها به بازگشت خون به سمت قلب کمک می‌کنند. لخته شدن خون در رگ می‌تواند به این دریچه‌ها آسیب برساند و آنها را ضعیف کند. و باعث شود نشتی پیدا کنند یا ضعیف شوند. در نتیجه خون می‌تواند در جهت اشتباه حرکت کند و سپس در داخل پا جمع شود. در نهایت تجمع خون، مایع و فشار در پا باعث سندرم پس از ترومبوز می‌شود.

چه کسانی در معرض سندرم پس از ترومبوز هستند؟

مردان و زنان هر دو به سندرم پس از ترومبوز مبتلا می‌شوند. این بیماری می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما اگر ۶۵ سال یا بیشتر سن داشته باشید، شایع‌تر است.

اگر موارد زیر را داشته باشید، خطر ابتلا به این بیماری ممکن است افزایش یابد:

ترومبوز پروگزیمال یا لخته شدن خون در هر یک از رگ‌های عمیق بالای زانو
ترومبوز بیش از یک بار
لخته شدن خون در یک پا دو بار یا بیشتر
لخته شدن خون که باعث ایجاد هرگونه علامتی شده است
هرگونه افزایش فشار در رگ‌های پا

سندرم پس از ترومبوز همچنین در صورت وجود موارد زیر بیشتر محتمل است:

اضافه وزن یا چاقی زیاد
سطح رقیق‌کننده خون در ۳ ماه اول درمان شما پایدار نبوده است
بعد از ابتلا به ترومبوز رقیق‌کننده خون مصرف نکرده‌اید

علائم سندرم پس از ترومبوز

علائم سندرم پس از ترومبوز می‌توانند ناراحت‌کننده یا حتی دردناک باشند و با دشوار کردن حرکت یا فعالیت، کیفیت زندگی شما را کاهش دهند. این علائم می‌توانند خفیف یا جدی باشند. ممکن است همیشه آن‌ها را احساس کنید، یا ممکن است بیایند و بروند.

همه این علایم ممکن است در یک فرد دیده نشود اما می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

درد
احساس سنگینی
دردی که هنگام ایستادن بدتر می‌شود و هنگام بالا بردن پا یا استراحت بهتر می‌شود.
خارش
سوزن سوزن شدن
گرفتگی
تورم
زخم‌های پا
رنگ آبی یا قهوه‌ای روی پوست
پوست خشک و پوسته پوسته
رگ‌های واریسی تازه ایجاد شده
پوست سفت شده
دردی که ثابت یا طولانی است

تشخیص سندرم پس از ترومبوز

پزشک شما را معاینه می کند و علائم شما را با استفاده از مقیاسی به نام نمره ویلالتا اندازه‌گیری می کند. اگر نمره شما ۱۵ یا بالاتر باشد، سندرم پس از ترومبوز شدید دارید.

ممکن است برای تأیید تشخیص خود به برخی آزمایش‌ها نیاز داشته باشید:

آزمایش خون برای بررسی مشکلات لخته شدن خون
اسکن اولتراسوند برای بررسی مشکلات دریچه‌ای در رگ‌ها

درمان سندرم پس از ترومبوز

جوراب‌های فشاری: راه اصلی درمان سندرم پس از ترومبوز پوشیدن جوراب فشاری الاستیک است. این جوراب‌ها جریان خون را در رگ‌های شما افزایش می‌دهند، درد را تسکین می‌دهند و تورم را کاهش می‌دهند. این جوراب‌ها بدون نسخه در دسترس هستند، اما نسخه‌های تجویزی فشار بیشتری به پای شما وارد می‌کنند. هر روز جوراب خود را بپوشید. لازم نیست با آن بخوابید.

برخی افراد جوراب‌های فشاری را ناراحت‌کننده یا زشت می‌دانند، بنابراین نمی‌خواهند آنها را بپوشند. اما اکنون در اندازه‌ها، مدل‌ها و رنگ‌های مختلفی موجود است، بنابراین می‌توانید جورابی را پیدا کنید که برای شما راحت‌تر و جذاب‌تر باشد.

دستگاه IPC: پزشک شما ممکن است یک دستگاه فشرده‌سازی پنوماتیک متناوب (IPC) را برای پوشیدن روی پای شما تجویز کند تا به رگ‌های شما فشار وارد کند. این دستگاه به بهبود جریان خون کمک می‌کند تا درد و تورم را کاهش دهد.
مراقبت از پوست: پوست خود را با یک روان‌کننده مانند وازلین مرطوب نگه دارید. همچنین می‌توانید آن را با کرم اکسید روی محافظت کنید که سدی برای محافظت از پوست شما ایجاد می‌کند. پزشک همچنین ممکن است کرم یا پماد استروئیدی تجویز کند.
درمان زخم پا: اگر دچار زخم پا شدید، ممکن است لازم باشد به یک متخصص مانند متخصص پوست یا جراح عروق مراجعه کنید، یا با یک پرستار مراقبت از زخم همکاری کنید.

برای درمان زخم ها:

از جوراب‌های فشاری استفاده کنید
پای خود را بالا نگه دارید
از پماد روی پوست خود استفاده کنید
محل زخم را با بانداژ بپوشانید
دارویی به نام پنتوکسی فیلین نیز ممکن است جریان خون را بهبود بخشد و اکسیژن بیشتری به ناحیه‌ای که زخم دارید برساند. اگر این درمان‌ها مؤثر نباشند، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.
جراحی: برای افرادی که علائم شدیدی دارند و با درمان فشاری تسکین نمی‌یابند، جراحی ممکن است گام بعدی باشد. جراح می‌تواند برای درمان انسداد، استنت را در داخل رگ قرار دهد یا جراحی بای‌پس وریدی انجام دهد.

پیشگیری و سبک زندگی

چگونه می‌توان از سندرم پس از ترومبوز جلوگیری کرد؟ در اینجا چند نکته وجود دارد:

از لخته شدن خون پس از جراحی جلوگیری کنید: از جوراب‌های فشاری یا دستگاه‌های فشاری طبق دستورالعمل بعد از هر عمل جراحی، به خصوص زمانی که در بیمارستان یا خانه بستری هستید، استفاده کنید. به محض اینکه توانستید، بلند شوید و حرکت کنید.
از بازگشت لخته‌ها جلوگیری کنید: اگر بیش از یک لخته در یک رگ دارید، خطر ابتلا به سندروم پس از ترومبوز را افزایش می‌دهد. طبق دستور پزشک، رقیق‌کننده‌های خون مصرف کنید تا لخته جدیدی تشکیل نشود. این داروها را تا زمانی که پزشک اجازه توقف نداده است، مصرف کنید.
اگر اضافه وزن دارید، وزن کم کنید: وزن اضافی به رگ‌های شما فشار می‌آورد و احتمال سندرم پس از ترومبوز را بیشتر می‌کند.
به طور منظم معاینه شوید: اگر لخته خون داشته‌اید، طبق برنامه به پزشک خود مراجعه کنید تا هرگونه علائم سندرم پس از ترومبوز را در مراحل اولیه بررسی کند.

اگر علائم سندرم پس از ترومبوز دارید، این نکات می‌تواند به شما در مدیریت علایم کمک کند:

بالا نگه داشتن: چند بار در روز پاهای خود را بالا نگه دارید. هر زمان که دراز می‌کشید، آن را بالا نگه دارید.
ورزش کنید: در صورت امکان، روزانه پیاده‌روی کنید. این می‌تواند قدرت عضلات پای شما را افزایش دهد. هر روز مچ پای خود را خم کنید تا عضلات ساق پایتان به کار گرفته شوند. در مورد روش‌های ایمن ورزش در بیماران سندرم پس از ترومبوز با پزشک خود صحبت کنید.
از گرما دوری کنید: اگر می‌توانید از آن اجتناب کنید، زمان زیادی را در دمای بالا نگذرانید./