برای مشاوره با پزشکان کلیک کنید
;

آشنایی با انواع روش های تشخیص و غربالگری سرطان

آشنایی با انواع روش های تشخیص و غربالگری سرطان غربالگری به مفهوم تشخیص زودرس سرطان در افراد بی علامت است که حیات بیمار را تضمین می کند.
سلول ها به طور نرمال، با دو تا شدن به طریقه منظم و کنترل شده تولید مثل می کنند و منجر به رشد و ترمیم بافت های بدن می شوند.گاهی تقسیم سلول ها ، بدون کنترل و به صورت غیر عادی انجام می شود. ‌رشد غیر عادی و بیش از حد سلول های بافت، تومور نامیده می شود که می تواند خوش خیم یا بد خیم باشد.
رشد بی رویه و خارج از کنترل تعدادی از سلول ها سرطان نامیده می شود. بدن انسان از اجزاء کوچکی به نام سلول تشکیل شده که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند.  سلول ها، بلوک های ساختمانی بدن هستند و گروهی از سلول ها، بافت ها و ارگان های بدن را تشکیل می دهند. سلول هایی که در بافت های مختلف مانند مغز، کبد ، کلیه و ریه هستند، هر کدام یک عملکرد واحد دارند. سلول ها به طور نرمال ،با دو تا شدن به طریقه منظم و کنترل شده تولید مثل می کنند و منجر به رشد و ترمیم بافت های بدن می شوند.گاهی  تقسیم سلول ها ، بدون کنترل و به صورت  غیر عادی انجام می شود. ‌رشد غیر عادی و بیش از حد سلول های بافت، تومور نامیده می شود که می تواند خوش خیم   یا بد خیم باشد.
تومورهای خوش خیم معمولا محدود به قسمت کوچکی از بدن است و اغلب به آهستگی رشد می کند. این تومورها بسته به سایز و محلشان ،مشکلاتی به وجود می آورند که با درمان تومور که غالبا جراحی است ، معمولا بیمار مشکل دیگری نخواهد داشت.
سرطان یا تومورهای بدخیم نیز در یک فضای محدود شروع می شوند ، اما می توانند به بافت ها و ارگان های مجاور گسترش یابند. سلول های سرطانی ممکن است با جریان خون به مناطق دورتری در بدن منتقل شوند .در اینجا ممکن است تومور جدیدی را به نام تومور ثانویه یا متاستاتیک تشکیل دهند.
سلول‌های سرطانی با سیستم لنفاتیک نیز منتقل می شوند. سیستم لنفاتیک به طور نرمال برای از بین بردن عفونت در بدن کار می کند. این سیستم از یک سری غدد و رگ هائی که در سراسر بدن به هم متصلند تشکیل شده است.
علت دقیق سرطان ناشناخته است. فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان  به ترتیب شانس ابتلا  و انواع سرطان در جدول1 و 2 نشان داده شده است.
 ‌فاکتورهای خطر غیر قابل تغییر سرطان عبارتند از: جنس، سن، ژنتیک. به طور مثال در افراد باسابقه فامیلی انواعی از سرطان ، احتمال ابتلا به سرطان بیشتر است.
یکی از فاکتورهای خطر قابل تغییر، توتون و تنباکو است. 90% از سرطان های ریه ناشی از توتون است. تار موجود در توتون با سرطان های حنجره ، حلق، مری ، مثانه، پانکراس، کلیه و سرویکس مرتبط است.
 

غربالگری (بیماریابی)

غربالگری به مفهوم تشخیص زودرس سرطان در افراد بی علامت است که حیات بیمار را تضمین می کند. غربالگری سرطان برای گروه های زیر در دسترس است:
  1. عموم مردم: سرطان های تحت  غربالگری عبارتند از : سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان دهانه رحم، سرطان پروستات.
  2. گروه های با احتمال بالای ابتلا به سرطان : سرطان های تحت غربالگری عبارتند از: سرطان ریه، سرطان کبد در هپاتیت B و C مزمن، سرطان معده، سرطان بیضه.
غربالگری سرطان شامل یک معاینه پزشکی و یک یا تعدادی از اقدامات زیر است:
 

 ‌آزمایش خون

بعضی از سرطان ها با آزمایش خونی که تومور مارکر نامیده می شود، تشخیص داده شوند و بعضی از تومور مارکرها برای تشخیص پیشرفت بیماری بعد از درمان نیز به کار می روند. تومور مارکرها در سرطان های زیر مفید هستند: سرطان های روده بزرگ، کبد، پستان، تومورهای بیضه، پروستات ، تیروئید و ریه
 

 ‌رادیوگرافی از قفسه سینه (CXR)

این تصویربرداری در بیماران با سرطان ریه و بیمارانی که پزشک مشکوک به انتشار سرطان از جایی دیگر به ریه بیمار است به کار می رود.
 

ماموگرافی

طبق مطالعات زیادی که انجام شده ماموگرافی برای تشخیص زودرس سرطان پستان بسیار مفید است. توصیه می شود زنان بالای 40 سال برای غربالگری سرطان پستان با ماموگرافی بررسی شوند و در مورد تکنیک معاینه پستان توسط خودشان آموزش داده شوند.
 

سونوگرافی

سونوگرافی  روشی ساده برای یافتن بدخیمی های مخفی شکم و حفره لگنی مثل تومور پانکراس و سرطان تخمدان و همچنین برای بررسی سرطان هایی که در کبد قرار گرفته اند، است.
 

 ‌نمونه برداری

این جراحی ساده سرپایی و معمولا تحت یک بی حسی موضعی انجام می شود. نمونه برداری در افرادی که یک توده یا تورم بزرگ شونده و یا یک ضایعه پوستی دارندکه مشخصاتش تغییر می کند به کار می رود. بعضی اوقات یک نمونه برداری نازک با سوزن از قسمت های عمقی توده یا برآمدگی در حفره بدن انجام می شود. گاهی سونوگرافی یا سی تی اسکن برای تعیین اندازه و محل قرار گیری توده قبل از آن استفاده می شود.
 

 ‌آندوسکوپی

این یک روش تشخیصی با وسایل مخصوص است که توسط پزشک با چراغ برای دیدن حفره معده، روده بزرگ، بینی، نای، ریه ها برای یافتن ضایعات سرطانی به کار می رود و یک روش مفید برای پی گیری تومور بعد از درمان است.
 

 ‌آزمایش ادرار

آزمایش ادرار برای یافتن سلول های بدخیم در بیمارانی که مشکوک به بدخیمی های کلیه، حالب ( مجرایی که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کند) مثانه و پروستات انجام می شود. در صورت نیاز اقدام دیگر در این زمینه سیستوسکوپی ( دیدن مثانه توسط لوله مجهز به دوربین) است.
 

 ‌آزمایش خون مخفی در مدفوع

این آزمایش در بیمارانی که سابقه تغییر عادت اجابت مزاج یا کاهش وزن شدید یا سابقه فامیلی بدخیمی روده دارند انجام می شوند.
 
 

 ‌اسمیر دهانه رحم ( پاپ اسمیر)

این روش در زنان برای یافتن ضایعات پیش بدخیم و یا تشخیص زودرس سرطان به کار می رود. توصیه می شود زنان به طور منظم این آزمایش را انجام دهند.
 

 ‌سی تی اسکن

این روش برای یافتن تومورهایی که در حفره های بدن هستند و با معاینات بالینی همیشگی تشخیص داده نمی شوند جهت تشخیص زودرس سرطان های ریه، روده بزرگ، پروستات، مغز و حلق ( سر و گردن) به کار می رود.
 

 ‌تغذیه

غربالگری برای دستیابی به روش تغذیه و اطلاع رسانی به اشخاص و بیماران در رابطه با رژیم غذایی و نقش آن در پیشگیری از درمان بیماران مفید است.
 

آزمایش و تصویر برداری؛  تشخیص سرطان

روش‌های تشخیصی گوناگونی برای تأیید وجود بیماری و پیداکردن میزان گسترش آن استفاده می‌شود. این روش ها شامل پرتونگاری‌های اختصاصی، پژواک‌نگاری (سونوگرافی) و آزمایش خون است.
 

سونوگرافی

سونوگرافی روشی غیرتهاجمی بدون درد برای بررسی اعضای داخلی است. این وسیله شبیه رادار عمل می‌کند بدین طریق که امواج صوتی از اعضای داخلی عبور کرده و بازگشت آن‌ها دریافت شده، آنگاه توسط رایانه به تصویری تبدیل می‌شود که نشان دهنده وضعیت اعضای داخلی است. سونوگرافی می‌تواند بین کیست و سایر علل بزرگی تخمدان افتراق دهد. اگر کیست تخمدان کشف شود، چسبندگی آن به ساختمان های دیگر و نمای خوش خیم یا بدخیم آن توسط پژواک نگاری قابل ارزیابی است.
 

پرتونگاری (رادیوگرافی )

در زنانی که سرطان تخمدان تشخیص داده شده، برای پیداکردن درگیری دستگاه ادراری و روده فراخ توسط سرطان، ‌از پرتونگاری‌های گوناگون استفاه می‌شود. یکی از این روش ها تنقیه باریم است. در این آزمایش روده فراخ توسط محلولی از باریم با تنقیه پر می‌شود و سپس پرتونگاری به عمل می‌آید. نتایج پرتونگاری اثر تومور بر عملکرد روده فراخ و احتمال منشأ گرفتن تومور از روده فراخ را مشخص می‌کند. پرتونگاری دیگر  IVPاست. در این آزمایش ماده حاجب به درون خون تزریق می‌شود، سپس این ماده توسط کلیه‌ها از خون گرفته می‌شود و در ادرار تغلیظ می شود. این نوع پرتونگاری، ساختمان کلیه‌ها و سایر قسمت های دستگاه ادراری را مشخص می‌کند.
 

لاپاروسکوپی

این روش ممکن است با احساس کردن تومور توسط پزشک یا مشاهده نکته غیرطبیعی در  آزمون های تصویربرداری انجام گیرد. در این روش یک سوراخ کوچک در جدار شکم ایجاد می شود و یک وسیله لوله مانند باریک همراه یک چراغ از محل سوراخ به داخل شکم وارد می شود. در مواردی که کیست‌های تخمدان به نظر بزرگ بیایند، این روش ممکن است باعث صدمه آنها شود؛ در این مواقع لاپاروتومی توصیه می‌شود.
 

لاپاروتومی

این جراحی تحت بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد و تشخیص و درمان سرطان تخمدان را توام انجام می‌دهد. در حین لاپاروتومی قطعه‌ای از بافت برای تشخیص نمونه‌برداری می‌شود ولی هدف لاپاروتومی درمان سرطان تخمدان نیز هست.
 

عکسبرداری پوزیترون نشری برای تشخیص سرطان و تومور سرطانی

 Positron emission tomography یا PETیک روش تشخیصی است که از طریق عکس‌های بیولوژیک از آشکارسازی تشعشع  پوزیترون نشری کار می کند. پوزیترون مانند الکترون ذره ای کوچک است که دارای بار مثبت است و از ماده رادیو اکتیو انتشار یافته و به بدن بیمار هدایت می شود. عکس های متعدد از بدن بیمار می تواند انواع بیماری فرد را مشخص کند. که دارای دقت بالایی است و از تکنیکی بالا برای استفاده از ایزوتوپ های تولید شده در سیکلوترون بهره می برد. یک رادیو نوکلئید منتشر کنندهِ پوزیترون معمولا بوسیلهِ تزریق وارد بدن فرد می شود و در بافت مورد نظر تجمع می‌کند. این رادیو نوکلئید به وسیله انتشار پوزیترون واپاشی می کند که فورا با یک الکترون مجاور خود (به دلیل کثرت الکترون‌ها در ماده) ترکیب شده و در همین زمان پس از ترکیب این زوج الکترون-پوزیترون و نابودی آن‌ها دو اشعه گامای مشخصه در جهت مخالف هم منتشر می شوند. این اشعه ها به وسیله آشکارسازهای گاما آشکار‌سازی می‌شوند که نمایانگر موقعیت دقیق آن ها است.  PETنقش مهمی را در تشخیص سرطان ایفا می کند.
روش های جدید به تلفیق CT و  PETپرداخته‌اند و به روشی دیگر به نام  PETCT  منجر شده است. این روش 30% بهتر از روش های قبل عمل می کند.
برتری عکس برداری هسته ای بر عکس برداری اشعه‌X ‌این است که به وسیله عکس‌برداری هسته ای می توان هم از بافت‌های نرم و هم استخوان ها به خوبی عکس‌برداری کرد. مقدار متوسط دز موثر  mSv4/6برای هر بار عکس‌برداری است.
 

 ‌کاربرد های عمومی دستگاه

 PETمعمولا برای تشخیص سرطان به کار می‌رود همچنین برای بررسی نحوه پیشرفت و یا بهبود تومور سرطانی (از طریق تغییرات بیوشیمیایی) نیز کاربرد دارد. این نوع اسکن می‌تواند برای تمام بدن کاربرد داشته باشد.  PET Scanاز قلب می تواند برای بررسی جریان خون وارد شده به عضلات قلب مورد استفاده قرار گیرد و نیز برای تشخیص بیماری های کرونر قلب مفید است.  PETهمراه با روش های دیگر بررسی قلب می تواند به تشخیص دقیق نارسایی های عضلات قلب کمک کند و برای روش هایی چون آنژیوپلاستی می تواند سودمند باشد.
 

 ‌مزایا و معایب PET

‌چون  PETبه پزشک امکان می دهد بر روی بدن مریض تحقیق کند ، پزشک می تواند تغییرات بیوشیمیایی بدن را قبل از تغییرات جسمی و آناتومیک مشاهده کند.
به دلیل آنکه ماده رادیو اکتیو دارای نیمه عمر بسیار کوتاهی است ، ماندگاری خود ماده و تشعشعات آن در بدن کم خواهد بود.
‌ماده رادیو اکتیو ممکن است اثراتی را بر  جنین زنان حامله باقی بگذارد و بر شیر زنان شیرده نیز تاثیر گذار باشد. در صورت حامله یا شیر ده بودن باید به پزشک اطلاع داده شود.
 

 ‌محدودیت های  PET

در بیمارانی که دارای تعادل شیمیایی معمولی نیستند ممکن است این روش نتیجه غلط بدهد. مخصوصا در مورد بیماران دیابتی اگر سطح قند خونشان نرمال نباشد. همچنین چون ماده رادیو اکتیو پس از زمانی کوتاه از بین می رود، در نتیجه باید مرکز تولید رادیواکتیو نزدیک آزمایشگاه  PETباشد. این نکته مهمی است تا ماده رادیو اکتیو از بین نرود و اثر خود را از دست ندهد.
در نهایت ، روش  PETمی تواند بخشی از یک زنجیرهِ آزمایش باشد. همچنین می‌تواند با انواع دیگر عکس برداری ها مانند  CTو  MRIتلفیق شود.
 
 

الاستوگرافی و تشخیص سرطان سینه

سونوگرافی می‌تواند بدون نیاز به نمونه‌برداری به پزشک در تشخیص سرطان سینه کمک کند.
دانشمندان به فناوری جدیدی برای تشخیص بافت سرطانی دست یافته‌اند. این فناوری که الاستوگرافی ‌ ‌نام گرفته، یک روش غیرتهاجمی تصویر برداری سونوگرافی است که می‌تواند بافت‌های خوش خیم را از  بد خیم تشخیص دهد. در الاستوگرافی انعطاف پذیری بافت بدن ارزیابی و تصویربرداری می‌شود.
این روش در واقع بسط یکی از قدیمی‌ترین ابزارها در پزشکی نیز یعنی معاینه با دست است که پزشک شکل و سفتی بافت بدن را احساس می‌کند. تومورهای سرطانی شبیه فنر سفت هستند، اما بافت طبیعی و ضایعات خوش خیم به راحتی فشرده می‌شوند.  در سونوگرافی معمولی و الاستوگرافی از پژواک امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر از داخل بدن استفاده می‌شود، اما الاستوگرافی یک قدم جلوتر است. در سونوگرافی معمولی پزشک دستگاه را برروی پوست بدن می‌گذارد و امواج صوتی با فرکانس بالا به داخل بدن فرستاده می‌شوند. بافت و اندام ها صدا را به صورت پژواک به یک رایانه می‌فرستند و رایانه صدا را به تصویر تبدیل می‌کند.
الاستوگرافی نیز حرکات را ارزیابی می‌کند. هنگامی که پزشک دستگاه را روی سینه حرکت می‌کند پژواک صدا قبل و بعد از فشردن یا حرکت بافت سینه ارزیابی می‌شود. تصاویر حاصله سفتی و نرمی بافت را مشخص می‌کند.  استفاده از این شیوه در تشخیص سرطان سینه اولین کاربرد واقعی الاستوگرافی است.
در یک روش تحقیقاتی روش الاستوگرافی بر روی‌ 80‌زن غده‌های بی‌ضرر را با دقت ‌ 100‌درصد از تومورهای بدخیم سینه تشخیص داد.  در نمونه برداری سلول های سینه با سوزن یا چاقوی جراحی برداشته شده و در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.  نمونه‌برداری اضطراب، تنش و نگرانی بسیار زیادی به همراه دارد. علاوه برآن شیوه جدید می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کند.
سالیانه حدود یک میلیون نمونه‌برداری از بافت‌های مشکوک به سرطان که در ماموگرافی یا معاینات با دست تشخیص داده می‌شود انجام می‌گیرد.  اما از هر ‌ 10‌مورد در هشت مورد نمونه‌ها خوش خیم هستند.
نمونه برداری می‌تواند ‌ 200‌ تا هزار دلار هزینه در برداشته باشد و چند روز یا هفته طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش مشخص شود. هزینه الاستوگرافی به مراتب کمتر از روش نمونه برداری است. همچنین نتیجه این روش ظرف چند دقیقه معلوم می‌شود.
شیوه سونوگرافی در مقایسه با نمونه برداری از بافت سینه زن، هر ‌17‌ مورد تومور سرطانی را تشخیص داد و از ‌ 106‌مورد برجستگی خوش خیم ‌ 105‌مورد را درست تشخیص داد.
 

 Follow up ‌های اولتراسوند در غربالگری سرطان پستان

بر طبق مطالعات رادیولوژی توده های پستانی که در اولتراسوند مشخص می شوند و به عنوان نسبتا خوش خیم تشخیص داده می شوند به طور سالمی به وسیله  Follow upتصویربرداری به جای بیوپسی کنترل شود.
از آنجائی که ماموگرافی یک آزمون غربالگری استاندارد سرطان پستان است، حساسیت ماموگرافی برای تشخیص سرطان پستان در خانم هایی با بافت متراکم پستان کاهش می یابد. بعضی از مطالعات نشان داده است که اولتراسوند می تواند اطلاعات مفیدی را در تشخیص سرطان در خانم هایی با پستان متراکم ایجاد کند. هر چند، غربالگری با اولتراسند هم یک تعداد وسیعی از ضایعات پستان که مشکوک هستند را تشخیص می دهد، ولی ممکن است سرطانی باشند یا نباشند. اغلب برای این توده ها بیوپسی پبیشنهاد می شود. در این روش 80 درصد ضایعات بیوپسی نرمال پستان، خوش‌خیم تشخیص داده  می‌شوند.
این نتایج بیان می کند که  Follow upهای معمول با اولتراسوند یک روش بی خطر نسبت به بیوپسی در مواردی است که ضایعه پستان به عنوان یک ضایعه نسبتا خوش خیم طبقه بندی شده است.
 

 ‌اسکنر قابل حمل برای تشخیص سرطان سینه

به تازگی اسکنر قابل حملی اختراع شده است که بدون نیاز به انجام آزمایش اشعه ایکس می تواند به راحتی و دقت بسیار سرطان سینه را در زنان جوان تشخیص دهد.
این اسکنر جدید ساخته شده با امواج رادیویی کار می کند و به سرعت تومورهای سرطانی بدخیم و خوش خیمی را که در کامپیوتر نشان داده می شود نشان می دهد و قابل استفاده در دفتر پزشکان است.
پیش از این هم از امواج رادیویی در تشخیص سرطان سینه استفاده شده بود ولی تفاوت آن با این روش جدید در سرعت تشخیص تومورهای سرطانی و قابل حمل بودن دستگاه است.
در این روش از پرتونگاری های کامپیوتری و از فن آوری همانند موبایل استفاده می شود. ولی در این دستگاه هزینه ها کمی پایین تر آمده و اندازه آن کوچک شده است.
ماموگرافی در تشخیص سرطان سینه در زنان بالای 50 سال به خوبی عمل کرده و دقت آن تا حدود 95 درصد است ولی چنین اثری را در زنان زیر 50 سال ندارد و دقت تشخیصی آن حدود 65 درصد است.
 

بینی الکترونیکی و تشخیص زودهنگام انواع سرطان

آزمایش استنشاقی جدید می تواند نشانه های اولیه سرطان سینه، ریه، روده و پروستات را تشخیص دهد. محققان دستگاهی به نام  Breathotronساخته اند که سرطان را بو می کشد .
پژوهشگران معتقدند بررسی های بیشتر می‌تواند به ارائه یک بینی الکترونیکی  )Electronic Nose(ارزان قیمت و قابل حمل منجر شود که پزشکان با استفاده از آن بتوانند بیماری ها را زودهنگام تشخیص دهند. این تحقیق نشان می‌دهد که بینی الکترونیک می تواند نفس سالم و بدخیم را از هم تشخیص داده و بین نفس بیماران مبتلا به انواع سرطان، تمایز قایل شود. اگر نتایج اولیه در مطالعات وسیع بعدی تایید شود، فناوری جدید می تواند به ابزار ساده ای برای تشخیص زودهنگام و همچنین تصویربرداری از سرطان تبدیل شود.
این شیوه همچنین می تواند راه ساده ای برای ارزیابی و نظارت بر موثر بودن درمان سرطان و تشخیص زودهنگام عود بیماری ارائه کند. محققان تنفس 177 داوطلب سالم و مبتلا به سرطان های مختلف بین سنین 20 تا 75 ساله را مورد بررسی قرار دادند. پالس‌های نفس این افراد از سنجنده هایی که می توانند میزان بسیار اندک مواد شیمیایی را تشخیص دهد عبور داده شد. سپس مواد شناسایی شده برای تحلیل داده به رایانه ارسال شد.
این دستگاه می تواند به طور چشمگیری شیوه تشخیص سرطان را در سال‌های آتی متحول کند. به جای استفاده از چشم، این دستگاه به پزشکان امکان می دهد از یک بینی پیشرفته برای بو کشیدن مراحل اولیه سرطان استفاده کنند. این دستگاه علاوه بر تشخیص سرطان می تواند ذات الریه و عفونت های روده ای را نیز شناسایی کند.
بینی الکترونیکی به منظور ردیابی نشتی های ضعیف آمونیاک در شاتل ها ساخته شد. این بینی با استفاده از لایه های پلیمری که رسانائی الکترونیکی آن‌ها در مواجه با مواد گوناگون متفاوت است طراحی شد.
اکنون سازندگان آن بر این باورند که می توان از این بینی الکترونیکی به عنوان یک ردیاب بسیار حساس در تشخیص ترکیبات مشخصی که توسط سلول های سرطانی تولید می شوند استفاده کرد.
چنین دستگاهی برای جراحان در زمانی که در حال جراحی بخش های از بدن هستند و مشخص کردن نسج تومورها بسیار سخت و ریسکی است با ارزش است.
در حال حاضر جراحان با استفاده از بازرسی های بصری اسکن های قبل از جراحی برای مشخص کردن نسج سرطانی استفاده می کنند. اما تشخیص نسج سرطانی مغز مشکل است و زمانی که جمجمه باز است تغییر شکل می دهند که باعث می شود اسکن‌ها با مشاهدات جراحان متفاوت باشد. به همین دلیل ، برداشتن نسج سرطانی و جلوگیری از آسیب به بخش های سالم کار سختی است.
بینی الکترونیکی به تازگی سرطان ریه و دیابت را در بیمارانی که به درون آن باز دم کرده بودند تشخیص داد. شاید بتوان با متصل کردن این دستگاه به تجهیزات تصویر برداری تصویر بسیار شفافی از مغز تهیه کرد تا بخش های گرفتار سرطان به دقت مشخص شوند.
 

نسل بعدی اسپکت: تشخیص زودهنگام سرطان مغز تنها با یک اسکن

نسل آینده فناوری تصویربرداری پزشکی، با امکان تشخیص زودهنگام تر غده های سرطانی مغز تنها در یک اسکن، انقلابی در زمینه بهینه سازی در تشخیص و درمان سرطان ایجاد کرده و خروجی بیماران از بیمارستان ها را افزایش می‌دهد.
پیش بینی بالا بر اساس خبرهای یک طرح پیشگام  در بریتانیا قرار دارد.  در این طرح، با نام  پروسپکتاس، گروهی از دانشگاه لیورپول در همکاری با گروه فیزیک هسته ای و دپارتمان‌های فناوری تاسیسات شورای علوم و فناوری ... فعالیت می کند.  هدف این طرح آن است که فناوری برای نسل بعدی ابزار تصویربرداری اسپکت )SPECT(تولید  کند.
اسپکت نوعی تصویربرداری است که کاربرد وسیعی در آزمایش عملکرد قلب و غده های سرطانی، از طریق ردیابی اشعه گامایی که از تزریق میزان اندکی مواد رادیواکتیو به بیمار ساتع می شود، دارد.  اسپکت می تواند اطلاعات عملکردی سه بعدی در مورد بدن به دست دهد.
 
 

نانوسنسور برای تشخیص سریع سرطان

محققان نوعی نانوسنسور و بیومارکر برای مولکول های سرطانی ارائه کرده اند که قادر است وجود سرطان در خون را در غلظت بسیار اندک نیز تشخیص دهد. این نانوسنسور، یک روش آزمایش خون برای تشخیص سریع سرطان است که می تواند در مطب پزشکان مورد استفاده قرار گیرد.
مولکول های سرطانی صرفا در صورت وجود یک تومور در خون ترشح می شوند. دستگاه نانوسنسور نتیجه آزمایش را بسیار سریع تر از روش های متداول ارائه می کند.
هر چند در 10 سال گذشته انواع مختلفی از نانوسنسورها ارائه شده است، اما استفاده از آن‌ها برای آزمایش و تجزیه کامل خون تاکنون سخت بود. این نانوسنسورها حاوی بسیاری از ذرات چون پروتئین ها و یون ها بودند که شناسایی مارکرهای سرطان را سخت می‌کردند.
این نانوسنسور شبیه یک فیلتر کار می کند. این دستگاه بیومارکرهای سرطان را گرفته و آن‌ها را به یک میکروچیپ متصل می کند و بقیه عناصر و اجزاء خون به جریان خود ادامه می‌دهند. در گام دوم، یک نانودتکتور، وجود بیومارکرهای دارای غلظت بالا از جمله آنتی ژن های سرطان پستان و پروستات را ثبت می‌کند. دانشمندان می توانند بدین طریق غلظت بسیار اندک یک بیومارکر را با دقت بالا شناسایی کنند.
با این روش جدید حتی غلظت های چند پیکوگرم (یک بیلیونیوم گرم) در هر میلی لیتر نیز قابل تشخیص هستند. دقت این روش، شبیه شناسایی یک دانه نمک در یک استخر بزرگ است.
این در حالی است که روش های متداول کنونی صرفا در صورت غلظت کافی بیومارکرهای سرطان در خون، قادر به شناساسی آن‌ها هستند. به علاوه از آنجا که در این روش ها، خون  ابتدا از طریق تجزیه شیمیایی چندین ساعته به عناصرش تفکیک می شود، این روش ها بسیار پرزحمت هستند.
در روش جدید می توان با کمک نانو دتکتورهای جدید، یک دستگاه عرضه کرد که پزشک بتواند با آن طی صرفا چند دقیقه در مطب خود، وجود سرطان در فرد را تشخیص دهد. به علاوه از نانو دستگاه ها می توان برای تشخیص همزمان یک سری بیومارکرهای مختلف به عنوان نمونه برای بیماری های قلب، گردش خون و سرطان نیز استفاده کرد. از دیگر امتیازات سنسورهای جدید، تولید نسبتا ارزان آن‌ها است.  ‌تشخیص سرطان در بسیاری از مبتلایان دیر انجام می شود تا بتوان از طریق معالجه به موقع، با تومور مقابله کرد اما چنانچه تومور و سلول سرطانی زودهنگام شناسایی شود، می‌توان امکان درمان را حداقل در برخی از انواع سرطان بهبود بخشید.
 

دستگاه توموریاب و تشخیص نوع سرطان پوست

محققان آمریکایی موفق به ساخت دستگاهی شده‌اند که بدون نیاز به بافت‌برداری، قادر به تشخیص تومور سیاه رنگ قشر عمیق پوست است.
پزشکان تا کنون مجبور بودند زخم‌های پوست را که سرطانی به نظر می‌رسند، بافت‌برداری کنند تا دریابند که آیا زخم‌ها بدخیم هستند یا خوش‌خیم؛ اما ساخت دستگاه جدید پزشکی، از این پس به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به هر گونه جراحی و بافت‌برداری، وجود تومور در قشر عمیق پوست را تشخیص دهند.
این دستگاه که توموریاب نام گرفته، زخم‌ها را برای تشخیص وجود تومور بررسی می‌کند و پزشکان در صورتی دست به عمل جراحی می‌زنند که این دستگاه وجود علایم سرطانی را تایید کند. تومور سیاه رنگ قشر عمیق پوست، کشنده‌ترین نوع سرطان پوست است و تشخیص دیر هنگام، بر وخامت آن می‌افزاید، اگر بیماری سرطان پوست به موقع و در مراحل اولیه بروز، شناسایی شود، قابل درمان است.
 

ماموگرافی و تشخیص سرطان سینه

یکی از مهمترین و موثرترین راه های تشخیص سرطان سینه، به خصوص در مراحل اولیه بیماری، انجام ماموگرافی است. یکی از موثرترین راه های مبارزه با این بیماری، تشخیص آن در مراحل اولیه پیدایش است. به عقیده اکثر پزشکان در صورت تشخیص به موقع سرطان در مراحل اولیه می توان درمان موثرتری را انجام داد و از میزان مرگ و میر احتمالی کاست.
تصویربرداری ماموگرافیک دوره ای در زنان بدون نشانه، نرخ ابتلا به سرطان را به میزان زیادی کاهش می دهد. عمده سرطان های پستان از بافت غده ای سینه منشأ می‌گیرند که با تغییرات آناتومیک و انحراف در مجرای و بروز توده های کوچک و بزرگ همراه است. سرطان های پستان معمولا از ربع خارجی پستان آغاز شده و ممکن است توده های بدخیم، به فاشیای قفسه سینه اتصال یابند  یا به پوست گسترش پیدا کنند و موجب فرورفتگی شوند. سرطان پستان به تدریج گسترش می یابد و این گسترش در اغلب موارد گره های لنفی در زیر بغل و در طول شریان پستانی داخل را در بر می گیرد.
در حدود 90% از ضایعات خوش خیم و بدخیم پستان از طریق لمس پستان شناسایی می شوند .با این حال ممکن است تا زمان قابل لمس شدن یک توده بدخیم بدون درد و منفرد،گسترش به گره های لنفی صورت گرفته باشد. بنابراین، تشخیص در مراحل اولیه سرطان، به عنوان یک عامل حیاتی در درمان موفق به شمار می رود.
 

دستگاه سی تی لیزر ماموگرافی

با استفاده از لیزر و سی تی اسکن، روش جدیدی برای تصویربرداری از سینه بدون اشعه ایکس ارائه شده است که نیاز به بیوبسی را کم می کند و ارزش تشخیصی بالایی دارد. روش شبیه سی تی اسکن با اشعه ایکس است ولی لیزر جای اشعه ایکس را گرفته است. لیزر با فرکانسی تولید می شود که با ضریب جذب اکسی و دی اکسی هموگلوبین مطابقت دارد. بیمار یکی از پستان هایش را در محفظه اسکن قرار می دهد طوری که کاملاً معلق بماند و با هیچ قسمتی از سیستم در تماس نباشد. با تابش لیزر و اندازه گیری ضرایب جذب بافتی،تصویر سه بعدی به دست می آید که به راحتی می توان مثبت یا منفی بودن تست را از روی آن تشخیص داد. این سیستم تحت نام ماموگرافی لیزری برش نگاری کامپیوتری  (CCTLM) عرضه شده است.
بسیاری از ماموگرافی ها به نتیجه قطعی درباره سرطان منجر نمی شوند، چون خواندن آن‌ها مشکل است. در نتیجه بیماران ناچار به بیوپسی می شوند که عملی دردناک است.سیستم جدید با کم کردن احتمال نیاز به بیوپسی کیفیت زندگی را برای زنان بالا می برد.
 

مزایای دستگاه سی تی ماموگرافی لیزری

1-در این دستگاه از نور لیزر بی ضرر برای تصویر برداری استفاده می‌شود و اشعه یونیزان ایکس در آن هیچ کاربردی ندارد.
2-از  فشرده سازی پستان در هنگام تصویر برداری استفاده نمی‌شود و بیمار در هنگام تصویربرداری کاملا آسوده و در وضعیت دراز‌کش قرار دارد.
3-در پستان‌های با بافت تراکم  (dense) که در ماموگرافی معمولی تشخیص ضایعات مشکل  یا غیر ممکن است به راحتی می‌توان ضایعه را پیدا کرد.
4-در ماموگرافی معمولی اندازه ضایعات می‌باید  حداقل1 سانتی متر باشند تا دیده شوند و مشاهده ضایعه یک سانتی متری در نسج پستان نیز به معنی همراه بودن متاستاز محلی با ضایعه است. اما در این روش ضایعات 3 -2 میلی متری نیز تشخیص داده می‌شوند و چون هر بافت نئوپلازیک بیش از دو میلی متر برای ادامه حیات و رشد خود نیاز به عروق مغذی  (angiogenesis ) دارد لذا با تشخیص و درمان به موقع که می‌تواند با برداشتن اصل توده و اطراف آن و ترمیم پلاستیک (بدون ماستکتومی‌رادیکال) انجام گیرد، درمان کامل امکان پذیر است. و اگر پس از لومپکتومی‌و ترمیم، پروتز گذاشته شود امکان بررسی مجدد با پروتز هم وجود دارد که در ماموگرافی معمولی چنین قابلیتی وجود ندارد. انجام  MRI نیز در موارد وجود پروتز با محدودیت‌هائی همراه است.
5-در این روش هر وقت ضایعه ای در پستان دیده شود یعنی  pathologic angiogenesis وجود دارد و بدخیم است و نیاز به بیوپسی تشخیصی ندارد. اگر ضایعه ای در ماموگرافی معمولی دیده شود و امکان بیوپسی از آن مشکل باشد و رادیولوژیست وجراح بین خوش خیم وبدخیم بودن آن مردد باشند با این روش به آسانی به ماهیت ضایعه پی خواهند برد.  لذا از انجام بیوپسی‌های مشکل و غیر ضرور خود بخود کاسته خواهد شد.
 

مشکلات ماموگرافی

موضوع تابش پرتو های یون ساز  xو خطر آن برای بیماران همواره مهمترین ریسک در کار با ماموگرافی است.
در یک آزمایش معمول ماموگرافی، میزان تابش به بیمار بین  1/5 mGyتا   2/5mGyاست. این موضوع خود خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. به صورت تئوری نشان داده شده است که هر بار تابش به میزان 4 در میلیون احتمال ابتلا را افزایش می دهد. احتمال ابتلای فرد به سرطان سینه در حالت معمولی 1500 در میلیون است.بنابراین افزایش ریسک چندان زیاد نیست.با این حال برای حل این مشکل به تازگی روش هایی ارائه شده اند که از اولتراسوند یا لیزر برای ماموگرافی استفاده می‌کنند. با این حال هنوز ماموگرافی استاندارد طلایی در این حوزه است./

بهپو در جوامع مجــازیکانال ما را در جوامع مجازی دنبال کنیــد

دیدگاه و نظــرات