بایدها و نبایدهای غذایی برای مبتلایان به رفلاکس معده

رفلاکس و سوزش سر دل هردو از شایع ترین بیماری های گوارشی است که اکثر مردم جهان با آن درگیر هستند. تغییر سبک زندگی و و تغذیه مناسب تاثیر شگرفی بر بهبود علایم این بیماری دارد.

چند هفته پیش خبری مبنی بر ابتلای 25 درصدی ایرانیان به ریفلاکس معده روی سرخط خبرگزاری‌ها رفت و نظر بسیاری از افراد را به خود جلب کرد. در این خبر و به نقل از «رضا ملک‌زاده»، رییس انجمن گوارش و کبد ایران آمده بود: «25 درصد مردم ایران مبتلا به ریفلاکس معده یا برگشت اسید از معده به بالا و مری هستند»! در این گزارش تاکید شده بود که اضافه‌وزن و چاقی یکی از عوامل تشدید این بیماری در سال‌های اخیر بوده است.

به گزارش «بهپو»، به همین بهانه به بررسی بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای تاثیرگذار بر بیماری ریفلاکس معده می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید: چه خوراکی هایی سوزش سر دل را بدتر می کنند؟

از جو دوسر در وعده صبحانه‌تان استفاده کنید

یکی از خوراکی‌هایی که شدیدا باعث کاهش علائم ریفلاکس یا سوزش سر دل می‌شود، جو دوسر است. این روزها جو پرک یا جو دوسر برشته یا نیمه‌آماده در بسیاری از فروشگاه‌های مواد غذایی به فروش می‌رسند. شما می‌توانید جو پرک یا جو دوسر برشته را با مقداری شیر ساده یا شیر گیاهی مانند شیر سویا یا شیر بادام ترکیب و این ترکیب را به‌عنوان صبحانه مصرف کنید. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف جو دوسر در وعده صبحانه شدیدا باعث بهبود در عملکرد سیستم گوارشی و پیشگیری از ترشح بیش‌ از اندازه اسید معده و درنهایت جلوگیری از ابتلا به ریفلاکس معده می‌شود.

از مصرف زنجبیل غافل نشوید

مطالعات فراوانی ثابت کرده‌اند که مصرف زنجبیل به‌عنوان یک ریشه گیاهی طبیعی می‌تواند تاثیر چشمگیری بر بافت معده داشته باشد و باعث پیشگیری از مشکلات گوارشی مانند نفخ یا ریفلاکس‌های مداوم شود. از این‌رو، اگر شما هم با مشکل ریفلاکس معده مواجه هستید، به شما توصیه می‌کنیم که حدود 45 تا 60 دقیقه پس از وعده‌های غذایی اصلی از دمنوش زنجبیل کمک بگیرید. برای تهیه دمنوش زنجبیل می‌توانید یک برش زنجبیل تازه را داخل قوری آب جوش بریزید و سپس قوری را به مدت 30 تا 40 دقیقه روی حرارت غیرمستقیم مانند بخار کتری یا سماور بگذارید تا عصاره زنجبیل به‌خوبی در آب جوش رها شود. مصرف این دمنوش می‌تواند به کاهش التهاب و افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن هم کمک کند.

مصرف ملون‌ها را پشت گوش نیندازید

معمولا افراد مبتلا به ریفلاکس‌های شدید معده با مصرف میوه‌ها دچار مشکل می‌شوند. این درحالی است که چنین افرادی می‌توانند میوه‌های دارای اسید کمتر را در طول روز مصرف کنند تا نه‌تنها بیماری ریفلاکس‌شان تشدید نشود، بلکه عملکرد سیستم گوارشی آنها نیز بهبود یابد. انواع ملون مانند طالبی، گرمک، دستنبو و... اسید بسیار کمی دارند و می‌توانند برای افراد مبتلا به ریفلاکس معده بسیار مناسب باشند. ملون‌ها می‌توانند به‌عنوان میان‌وعده مصرف شوند و به تقویت عملکرد سیستم دفاعی بدن هم کمک کنند.

مرغ و بوقلمون بخورید

تحقیقات نشان داده‌اند که هرچه میزان چربی موجود در گوشت‌ها بیشتر باشد، احتمال تشدید ریفلاکس معده هم بیشتر خواهد شد. به همین دلیل هم پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به ریفلاکس معده از گوشت‌های کم‌چرب مانند مرغ یا بوقلمون به‌جای انواع گوشت‌های قرمز استفاده کنند. اگر به ریفلاکس معده مداوم و شدید مبتلا هستید، بهتر است از سینه مرغ یا بوقلمون بیشتر استفاده کنید زیرا گوشت سینه پرندگان چربی کمتری نسبت به گوشت ران آنها دارد. توصیه می‌شود که مبتلایان به ریفلاکس معده حتما انواع گوشت‌های مصرفی را به‌صورت بخارپز، کبابی یا تنوری طبخ کنند و از مصرف گوشت‌های سرخ‌شده شدیدا پرهیز داشته باشند. فرایند سرخ کردن گوشت‌ها می‌تواند باعث افزایش دریافت چربی و تشدید ریفلاکس معده شود.

روزی یک موز بخورید

موز رسیده و تازه، علاوه بر داشتن پتاسیم فراوان، دارای اسید بسیار کمی است بنابراین می‌تواند به‌عنوان یک میان‌وعده مناسب برای افراد مبتلا به ریفلاکس معده در نظر گرفته شود. اگر جزو افرادی هستید که مدام دچار ریفلاکس‌های آزاردهنده می‌شوید، بهتر است موز له‌شده را با جو دوسر پرک و مقداری شیر ترکیب و به‌عنوان صبحانه یا میان‌وعده مصرف کنید.

از مصرف جعفری غافل نشوید

شاید دانستن این نکته برایتان جالب باشد که جعفری تازه هم مانند زنجبیل می‌تواند باعث بهبود در عملکرد سیستم گوارشی و تخفیف علائم ریفلاکس معده شود. به همین دلیل هم متخصصان تغذیه به افراد مبتلا به ریفلاکس معده توصیه می‌کنند که جعفری تازه را کنار وعده‌های غذایی اصلی یا در انواع سالادهای روزانه داشته باشند.

مصرف سفیده تخم‌مرغ را فراموش نکنید

اگر مبتلا به ریفلاکس معده هستید و می‌خواهید تخم‌مرغ را در وعده صبحانه یا شام به‌صورت جداگانه یا در انواع املت و کوکو استفاده کنید، به شما توصیه می‌کنیم که فقط از سفیده تخم‌مرغ کمک بگیرید. زرده تخم‌مرغ به‌دلیل داشتن چربی زیاد می‌تواند باعث تشدید علائم ریفلاکس شود اما پروتئین باکیفیت موجود در سفیده تخم‌مرغ می‌تواند به کاهش علائم ریفلاکس کمک برساند.

بیشتر ماهی و چربی‌های مفید بخورید

اگر مبتلا به ریفلاکس معده هستید، به شما توصیه می‌کنیم که افزایش مصرف ماهی و چربی‌های مفید یا سالم را در رژیم غذایی داشته باشید. اسیدهای چرب امگا۳ موجود در ماهی، روغن زیتون یا روغن بذر کتان می‌توانند به کاهش ترشح اسید معده و تخفیف علائم مربوط به ریفلاکس معده کمک کنند.

مصرف غذاهای پرادویه را محدود کنید

تحقیقات فراوانی ثابت کرده‌اند که مصرف غذاها پرادویه، خصوصا انواع حاوی ادویه‌های تند، می‌تواند شدیدا باعث افزایش سوزش سردل یا تشدید علائم ریفلاکس معده شود. انواع ادویه‌های تند، خصوصا فلفل‌ها، حاوی ترکیبی به ‌نام کپسایسین هستند که دریافت آن می‌تواند به افزایش ترشح اسید معده و تشدید ریفلاکس معده منتهی شود بنابراین، اگر به ریفلاکس معده مبتلا هستید، به شما توصیه می‌کنیم که تا حد امکان دور غذاهای پرادویه، تند یا اسپایسی را خط بکشید.

مصرف میوه‌های اسیدی را کنار بگذارید

یکی دیگر از عادت‌های غذایی که می‌تواند علائم ریفلاکس معده را شدیدا بدتر کند و ترشح اسید معده را افزایش دهد، مصرف میوه‌ها و سبزی‌های اسیدی است.

اگر به ریفلاکس معده مبتلا هستید، بهتر است تا زمان درمان کامل و بهبود دور مصرف این میوه‌ها، سبزی‌ها یا صیفی‌ها را خط بکشید؛ آناناس، پرتقال، گریپ‌فروت، انواع لیموها، نارنگی، نارنج، گوجه‌فرنگی و تمامی محصولات برپایه گوجه‌فرنگی (مانند سس کچاپ، رب گوجه‌فرنگی، سس سالسا، سس چیلی و سس پیتزا)، سیر خام و پیاز خام.

بیشتر بخوانید: تسکین علایم رفلاکس معده با عسل

نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار ننوشید

از دیگر عادت‌های تغذیه‌ای بسیار نادرست که می‌تواند شدیدا باعث افزایش ترشح اسید معده و تحریک علائم ریفلاکس معده شود، عادت به استفاده از نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار است. به همین دلیل هم به مبتلایان به ریفلاکس معده توصیه می‌شود که تا حد امکان از مصرف انواع چای (خصوصا چای غلیظ)، انواع قهوه، انواع نوشابه‌های گازدار، انواع شربت‌های گازدار، انواع آبمیوه‌های گازدار، انواع ماءالشعیر، آب مرکبات یا آب گوجه‌فرنگی خودداری کنند.

بهتر است که این افراد به‌جای مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا گازدار، در طول روز از انواع نوشیدنی‌های برپایه زنجبیل، نعناع و دارچین استفاده کنند. آب ساده می‌تواند بهترین نوشیدنی مصرفی برای این افراد باشد.

11 توصیه تکمیلی

اگر مبتلا به ریفلاکس معده هستید و می‌خواهید جلوی تشدید یا بروز این مشکل را بگیرید، بهتر است همیشه این 11 راهکار ساده را رعایت کنید:

1- هنگام غذا خوردن، صحبت نکنید. حرف زدن در طول غذا خوردن می‌تواند باعث ورود هوای اضافی به سیستم گوارشی بشود و عوارضی مانند نفخ و ریفلاکس یا همان ترش کردن را به همراه بیاورد.

2- همراه با غذاهای خود، آب و نوشیدنی‌های گازدار مصرف نکنید. نوشیدن آب و انواع نوشیدنی‌های گازدار همراه با غذا می‌تواند باعث رقیق شدن اسید معده و ایجاد عوارضی مانند ریفلاکس بشود.

3- حداقل یک ساعت بعد از غذا خوردن دراز نکشید تا با ریفلاکس یا تشدید این مشکل، مواجه نشوید.

4- از خوردن غذاهای سنگین و با هضم سخت، خودداری کنید.

5- بهتر است گوشت‌های سبک‌تر مانند گوشت پرندگان و ماکیان، آن هم به صورت فرپز را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

6- مصرف کنجد کوبیده شده با نبات می‌تواند ترشی و رطوبت معده را کاهش بدهد و باعث رفع مشکل ریفلاکس بشود.

7- دمنوش‌هایی مانند دمنوش بادرنجبویه، نعناع، رازیانه و بابونه می‌توانند در کاهش ابتلا به ریفلاکس موثر باشند. برای تهیه این دمنوش‌ها می‌توانید آنها را مانند چای دم کنید و با مقداری نبات یا عسل بنوشید.

ترکیبات کافئین‌دار مانند قهوه، نسکافه و شکلات به‌دلیل کافئینی که در خود دارند، محرک ترشح اسید معده هستند. به همین دلیل افرادی که ریفلاکس دارند یا ترش می‌کنند، باید از خوردن چای غلیظ و پررنگ، قهوه، نسکافه و شکلات تلخ بپرهیزند.

8- اگر مبتلا به اضافه‌وزن یا چاقی هستید، حتما وزن خود را زیر نظر متخصص تغذیه کم کنید زیرا اضافه‌وزن می‌تواند عملکرد سیستم گوارشی را مختل کند و باعث ابتلا به نفخ یا ریفلاکس‌های مداوم بشود.

9- اگر مبتلا به ریفلاکس معده به صورت مزمن هستید، تا جایی که می‌توانید دور خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های ترش و اسیدی را خط بکشید.

10- سعی کنید که همیشه با آرامش غذا بخورید و لقمه‌های غذا را به خوبی بجوید. این کار باعث می‌شود که سیستم گوارشی برای هضم و جذب غذا عملکرد بهتری داشته باشد و به این ترتیب، جلوی ابتلا به مشکلاتی مانند نفخ و ریفلاکس گرفته شود.

11- برای پیشگیری از ابتلا به ریفلاکس، غذا را با آرامش و به صورت نشسته میل کنید./

بیشتر بخوانید: آشنایی با داروهایی که محرک ریفلاکس معده هستند