بررسی علل تغییر صدا و گفتار در سالمندان

سن روی همه اجزای بدن از جمله صدا تاثیر می‌گذارد. مشکل سالمندان در تغییر صدا یا گفتار همیشه عادی نیست. در صورت تغییر در صدا یا تکلم پایدار یا ناگهانی در سالمند باید به فکر علت تغییر بود.

سن روی همه اجزای بدن از جمله صدا تاثیر می‌گذارد. حتما شما هم متوجه شده‌اید که از پشت تلفن می‌توان به‌طور تخمینی سن افراد را حدس زد. گرچه این موضوع عمومیت ندارد و شاید افراد جوان صدای پیری داشته باشند یا برعکس، ولی به هر حال افزایش سن تغییراتی در حنجره ایجاد می‌کند که مردم عادی هم متوجه آن هستند. البته این تغییرات تدریجی هستند و مشکلی هم ایجاد نمی‌کنند، ولی مشکل سالمندان در تغییر صدا یا گفتار همیشه عادی نیست و گاهی آنقدر زیاد است که سالمند را به مطب پزشکان می‌کشاند. گاهی هم بسیار ناگهانی است و باعث ترس سالمند یا اطرافیان می‌شود.

به گزارش «بهپو»، در صورت تغییر در صدا یا تکلم پایدار یا ناگهانی در سالمند باید به فکر علت تغییر بود. در ادامه «بابک ساعدی»، متخصص گوش و حلق و بینی صورت و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران برای ما توضیح داده اند که چه مواردی باعث تغییر در صدا یا تکلم مسن سالان می‌شود.

کاهش شنوایی

یکی از عواملی که روی صدا و تکلم تاثیر می‌گذارد، بروز اختلالات عملکردی در اعضای مختلف بدن (به‌ویژه گوش) است. سالمندان در این سن معمولا شنوایی خوبی ندارند. آنها برای اینکه بتوانند صدای خودشان را بهتر بشنوند سعی می‌کنند بلندتر صحبت کنند. فریاد زدن مداوم باعث می‌شود تغییرات ایجادشده طبیعی تشدید شود. به همین دلیل سالمندانی که دچار کاهش شنوایی هستند، هم برای بهتر شنیدن و هم برای جلوگیری از تغییر در صدا، حتما باید از سمعک استفاده کنند.

توده‌ در حنجره

تومورهای داخل حنجره و اطراف آن در سنین بالا شایع‌ترند. سالمندان باید هراز گاهی ناحیه گردن و حنجره خود را معاینه کنند و اگر متوجه توده جدیدی شدند، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. البته تومورهای داخل حنجره معمولا تغییراتی در صدا ایجاد می‌کنند. اگر سالمند بیش از 2 هفته دچار اختلال در صدا شده، باید از نظر حنجره بررسی شود.

ضعف تارهای صوتی

گاهی فرد دچار مشکل در تکلم و تولید صداست. البته در بررسی‌ها مشکل خاصی ندارد ولی به علت قرار گرفتن در محیط آلوده مثل زندگی در شهرهای بزرگ، شیوه زندگی نادرست در طول زندگی و... دچار مشکل در تارهای صوتی شده است. معمولا تارهای صوتی این سالمندان شل و دچار افتادگی شده است. برای این افراد گفتاردرمانی توصیه می‌شود. گفتاردرمانی کمک می‌کند عضلاتی که کمی تحلیل پیدا کرده‌اند، ترمیم شوند و به فرد یاد می‌دهد چگونه با استفاده از تنفس و عضلات شکم صدای مناسبی ایجاد کند. گفتاردرمانی به مدت 8-6 جلسه مفید است. البته بعضی از بیماران باید جلسه‌های بیشتری برای بهبود صدا اختصاص دهند. اگر گفتاردرمانی موثر نبود، آخرین مرحله جراحی است. در جراحی تمام تلاش پزشک این است که تارهای صوتی شل‌شده را به وضعیت طبیعی برگرداند. جراحی در این افراد تایروپلاستی نام دارد. پزشک با تزریق سلول‌های چربی یا مواد مصنوعی دائمی به تارها باعث سفتی آنها می‌شود. گاهی هم جراح از روش جراحی کلاسیک با سفت کردن تارهای صوتی یا پروتز استفاده می‌کند. روش‌های تزریق موقتی‌ترند ولی روش‌های جراحی دائمی‌ هستند. معمولا بعد از جراحی بیمار به گفتاردرمانی نیاز دارد که ممکن است تا 6 ماه ادامه پیدا کند.

بیماری‌های حنجره

عامل دیگری که می‌تواند بیشتر باعث تغییر در صدا یا تکلم شود، بیماری‌هایی است که روی حنجره و تارهای صوتی تاثیر می‌گذارند. این بیماری‌ها اغلب از سنین میانسالی به بعد بروز می‌کنند. ابتلا به بیماری‌هایی مثل پارکینسون، ریفلاکس، آلزایمر و بیماری‌های عصبی، تعداد سالمندان دچار اختلال تکلم و صدا را افزایش می‌دهد. البته عوامل محیطی را هم نباید نادیده گرفت؛ سیگار، مصرف مواد مخدر، قلیان و الکل در درازمدت و با رسیدن فرد به سن سالمندی اثر خود را روی حنجره می‌گذارند. سالمندانی که در دوران جوانی زندگی ناسالمی داشته‌اند، بیشتر در دوره سالمندی دچار اختلال‌های تکلمی و صدایی می‌شوند. گرچه همه افراد نیاز به صدای خوب دارند ولی بعضی‌ها مشاغلی دارند که باید بیشتر مراقب حنجره و صدای خود باشند.

اختلال در ترشح بزاق

بعضی از سالمندان دچار اختلال در ترشح بزاق هستند. این مشکل نیز باعث اختلال در صدا می‌شود. البته بزاق تماس مستقیمی با تارهای صوتی ندارد اما وقتی بزاق کاهش می‌یابد، سلول‌های مخاطی حنجره هم موکوس(مایعی که از سلول‌های مخاطی ترشح می‌شود) ترشح نمی‌کنند و فرد دچار خشکی حنجره و تغییر صدا می‌شود. این مشکل را می‌توان با استفاده از بزاق مصنوعی، داروهای رقیق‌کننده مخاط و تحریک‌کننده ترشح موکوس حل کرد.

آلرژی یا حساسیت

صاف کردن صدا هنگام صحبت کردن در سالمندان بیشتر دیده می‌شود. معمولا این افراد آلرژی (حساسیت) دارند که در کنار خشکی و آلودگی هوا باعث افزایش ترشحات پشت حلق می‌شود و واکنش طبیعی بدن برای جلوگیری از این خشکی را در پی دارد. این مساله باعث ترشح مخاط بیشتر و غلیظ‌تر می‌شود که ناراحتی ایجاد می‌کند. به همین دلیل فرد باید برای صحبت کردن چند بار سرفه کند تا صدا صاف شود. پزشک برای درمان این حالت داروهای موکولیتیک تجویز می‌کند.

کم‌آبی

برای اینکه صدای مناسبی داشته باشیم، محفظه حنجره که مدام در حال باز و بسته شدن است، باید روغن‌کاری شود. روغن محفظه حنجره، موکوسی است که مخاط حنجره تولید می‌کند. برای تولید موکوس باید آن را تقویت کرد و کار بسیار آسانی است. برخی سالمندان همچنان در جامعه فعال‌اند، سخنرانی می‌‎کنند و... آنها حتما باید زیاد آب بخورند. برای اینکه متوجه شوید مقدار آب مصرفی کافی است باید ادرارتان حتما بی‌رنگ شود. البته بعضی از سالمندان دچار بیماری‌های کلیوی و قلبی هستند و آب خوردنشان باید تحت نظر باشد. توصیه می‌کنم افراد از همان دوران جوانی مراقب صدای خود باشند و عوامل آسیب‌رسان به حنجره مانند سیگار، الکل و... را بشناسند و از آنها دوری کنند.

رابطه توانایی‌های شنیداری و گفتاری

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، حنجره جعبه تولید صداست که از تارهای صوتی تشکیل شده است. تارهای صوتی با گذشت سن و تحت تاثیر هورمون‌های بدن تکامل پیدا می‌کنند. حداکثر صدایی که سالمند می‌تواند ایجاد کند نیز کمتر می‌شود و تحمل صدا یا صحبت کردن کاهش می‌یابد. تغییرات صدا در سالمندی را می‌توان در حقیقت «پیرحنجر‌گی» نامید. اکثر تغییرات فیزیولوژیک یا طبیعی در بدن هستند و همه افراد می‌توانند با ورزش، تغذیه سالم و کنترل بیماری‌هایی مانند ریفلاکس و حساسیت مانع تغییر غیرعادی صدا شوند. مهمتر از همه اینکه سالمندانی که دچار کاهش شنوایی هستند حتما باید از سمعک استفاده کنند زیرا فردی که کاهش شنوایی دارد ناچار است بلندتر صحبت کند و این موضوع نیز باعث تغییر در صدا و حتی کلام می‌شود./