آشنایی با انواع تست های تنفسی ریه و نحوه انجام آنها

تست های تنفسی ریه عملکرد ریه ها را بررسی می کند تامشخص شود ریه های شما چه اندازه خوب کار می کنند. این آزمایشات می توانند مشکلات و اختلالات ریه را شناسایی کنند.

این روزها افراد زیادی در اطرافیان خود بیمار مبتلا یا مشکوک به کووید-19 را دیده یا در مورد آن از منابع مختلف شنیده‌اند. درگیری ریه یکی از عوارض جدی بیماری کرونا محسوب می شود که برای بررسی شدت عوارض و درمان بیمار از تست های تشخیصی خاص استفاده می شود.

به گزارش «بهپو»، سیستم تنفسی مسوول فعالیت‌های پایه زیر در بدن است:

● حرکت هوا به داخل و خارج از ریه‌ها

● تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن

● کمک به حفظ تعادل اسید و باز

تست های تنفسی ریه عملکرد ریه ها را بررسی می کند تامشخص شود ریه های شما چه اندازه خوب کار می کنند. این آزمایشات می توانند مشکلات و اختلالات ریه را شناسایی کنند.

بیشتر بخوانید: 6 مشکل تنفسی که نباید مورد بی توجهی قرار گیرد

انواع تست های تنفسی ریه

1- برونکوسکوپی

چرا تجویز می‌شود؟

برونکوسکوپی برای دیدن درخت برونشیال و خارج کردن اجسام خارجی و رفع انسداد، برداشتن بافت در نمونه یا برای ساکشن و تخلیه مایعات تجویز می‌شود.

طرز کار

بیمار بیهوش می‌شود و برونکوسکوپ از طریق دهان وارد شده و داخل تراشه و درخت برونشی هدایت می‌شود. برونکوسکوپ دارای یک دوربین ویدئویی کوچک و یک پروب است که پزشک می‌تواند از آنها برای انجام رویه استفاده کند.

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● بیمار فرم رضایتنامه آگاهانه برای رویه‌های تهاجمی را امضا می‌کند.

● بیمار باید به مدت 8 ساعت قبل از رویه ناشتا باشد، مگر در موارد اورژانسی، تا احتمال استفراغ در زمان عبور دادن برونکوسکوپ داخل تراشه کاهش یابد.

حین رویه

پایش علائم حیاتی، تلاش‌های تنفسی، رنگ پوست، مانیتورینگ قلبی

پس از رویه

● بیمار تا برگشت رفلکس بلع برای جلوگیری از آسپیراسیون ناشتا نگه‌داشته می‌شود.

● برگشت سرفه و رفلکس بلع بررسی شود.

● ریت تنفسی، تلاش تنفسی، استفاده از عضلات فرعی، صداهای تنفسی پایش شود.

● تغییرات ریت قلبی و وضعیت تنفسی پایش شود.

● خلط از نظر خون بررسی شود که ناشی از تحریک برونش است.

2- آنژیوگرافی ریه

چرا تجویز می‌شود؟

آنژیوگرافی ریه نمای بصری از سیستم گردش خون ریوی فراهم می‌کند، تا پزشک بتواند مشخص کند شرایط جریان خون ریوی چگونه است.

طرز کار

پس از قرار دادن کاتتر در ورید و عبور کاتتر از قلب و وارد شدن به شریان ریوی (تحت فلوروسکوپی)، ماده حاجب در شریان ریوی تزریق می‌شود. همان‌طور که ماده رنگی در سیستم گردش خون ریوی می‌چرخد، تصویر آن روی صفحه نمایش مشاهده می‌شود.

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● مشخص کنید آیا بیمار به ماده حاجب، ید یا صدف دریایی حساسیت دارد یا نه. اگر بیمار به ماده حاجب حساسیت داشته باشد یا تست دیگری برای وی در نظر گرفته می‌شود یا طبق نیاز و به طور مناسب تحت دارودرمانی قرار می‌گیرد و سپس تست انجام می‌شود. دیفن هیدرامین و پردنیزون ممکن است قبل از تست به بیمار داده شود تا از واکنش آلرژیک پیشگیری شده یا تخفیف داده شود. بیمار باید به طور دقیق تحت نظارت و پایش باشد.

● بیمار باید رضایتنامه آگاهانه را برای انجام رویه و طبق سیاست موسسه امضا کند.

● به بیمار آموزش داده شود احساس برافروختگی حین تزریق وریدی ماده حاجب معمولی است.

حین رویه

● بیمار از نظر تحمل رویه و واکنش احتمالی به ماده رنگی تحت نظر باشد.

پس از رویه

● محل ورود کاتتر از نظر خونریزی بررسی و پایش شود.

3- کشت خلط و آنتی‌بیوگرام

چرا تجویز می‌شود؟

کشت خلط و آنتی‌بیوگرام برای تعیین وجود هر گونه باکتری و همچنین آنتی‌بیوتیک‌هایی که روی باکتری موثر هستند، انجام می‌شود.

طرز کار

خلط بیمار در یک ظرف استریل گرفته و به آزمایشگاه ارسال می‌شود. در آزمایشگاه اسمیر خلط روی پتری دیش (ظرفی بشقاب مانند از جنس شیشه یا پلاستیک با عمق کم و دردار است که زیست شناسان از آن برای کشت سلول یا خزه‌های ریز استفاده می‌کنند) انجام شده و پلیت (ورق‌های فلزی هستند که به وسیله یک فرایند صنعتی به قطعات نازک و صاف تبدیل می شوند) برای رشد باکتری انکوبه(ابزاری کوبانیست است که در آزمایشگاه‌های زیستی برای کشت و رشد دادن نمونه‌های زنده مانند سلول‌ها یا میکروب‌ها به کار می‌رود) می‌شود. سپس نمونه باکتری رنگ‌آمیزی شده و زیر میکروسکوپ مشاهده می‌شود تا باکتری شناسایی شود. نمونه‌ها به طور دوره‌ای بررسی می‌شود اما معمولا یک کشت کامل خلط 72 ساعت طول می‌کشد. زمانی که باکتری شناسایی شد، باکتری در معرض دیسک‌های حاوی آنتی‌بیوتیک‌های مختلف قرار داده می‌شود تا مشخص شود کدام دیسک باکتری را می‌کشد (طریقه درست نمونه‌گیری خلط برای کشت خلط و آنتی‌بیوگرام)

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● ظرف نمونه‌گیری استریل آماده شود، تا باکتری‌های خلط بیمار کشت و شناسایی شوند یا باکتری‌های حاصل از آلوده شدن ظرف یا نمونه

● فقط خلط گرفته شود نه بزاق، باکتری‌هایی به طور طبیعی در دهان یافت می‌شود، بنابراین نمونه بزاق موجب رشد باکتری در آزمایشگاه می‌شود، گرچه موجب عفونت نمی‌شود.

پس از رویه

● نمونه به آزمایشگاه ارسال شود.

● طریقه درست گرفتن نمونه خلط به بیمار آموزش داده شود.

4- توراسنتز

چرا تجویز می‌شود؟

توراسنتز برای خارج کردن مایعات از کیسه پلورال یا برای تعیین محتوای مایع پلور انجام می‌شود.

طرز کار

بیمار کنار تخت می‌نشیند یا به سمت سالم دراز می‌کشد. محل مبتلا بی‌حس می‌شود. یک نیدل در کیسه پلورال گذاشته شده و مایع داخل آن با سرنگ تخلیه می‌شود.

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● رضایتنامه آگاهانه برای رویه تهاجمی امضا شود.

● بیمار در لبه تخت یا خوابیده به پهلوی سالم قرار داده شود، سر تخت حدود 30 درجه بالا باشد.

حین رویه

● بیمار از نظر تحمل رویه پایش شود.

● وضعیت تنفسی بیمار از نظر ریت تنفسی، تلاش تنفسی، رنگ پوست، استفاده از عضلات فرعی تنفسی و صداهای تنفسی پایش شود.

پس از رویه

● پس از رویه بیمار یک ساعت به سمت مبتلا خوابانده شود. این کار موجب فشار مستقیم بر موضع ورود نیدل می‌شود و احتمال وقوع خونریزی کاهش می‌یابد.

● موضع ورود نیدل از نظر نشت و خونریزی بررسی شود، در صورت ترشح پانسمان فشاری تقویت شود.

● وضعیت تنفسی بیمار از نظر هر گونه تغییر پایش شود.

5- تست عملکرد ریوی

چرا تجویز می‌شود؟

تست عملکرد ریه یا اسپیرومتری برای ارزیابی توانایی ریه‌ها جهت عبور هوا انجام می‌شود. تغییرات عملکرد طبیعی ریه پایش شده، بیماری انسدادی از بیماری محدود‌کننده افتراق داده می‌شود.

طرز کار

بیمار نفس عمیقی می‌کشد. اسپیرومتر در دهان بیمار گذاشته می‌شود و بیمار سریع و با تمام قدرت هوای دم را به بیرون می‌راند تا زمانی که تمام هوا خارج شود. سپس نفس عمیق از میان قطعه دهانی اسپیرومتر کشیده می‌شود و این فرایند 3 بار تکرار می‌شود. سپس رایانه حجم جاری ریوی و ظرفیت حیاتی را از طریق میزان هوای وارد و خارج شده از قطعه دهانی اسپیرومتر اندازه‌گیری و محاسبه می‌کند. نیروی جریان هوا نیز اندازه‌گیری می‌شود. مورد دیگر زمان دم است که اندازه‌گیری می‌شود.

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● بیمار نباید قبل از تست سیگار بکشد. کشیدن سیگار می‌تواند روی نتیجه تست تاثیر بگذارد.

حین رویه

● طریقه تنفس عمیق و بازدم قوی در اسپیرومتر به بیمار آموزش داده می‌شود.

پس از رویه

● پس از تست برای بیمار برونکودیلاتور تجویز شده و در صورت وجود اندیکاسیون تست تکرار می‌شود. این کار تاثیر برونکودیلاتورها بر عملکرد ریوی بیمار را تعیین می‌کند. عموما از آلبوترول یا لوالبوترول استفاده می‌شود.

6- گازهای خون شریانی

چرا تجویز می‌شود؟

برای تعیین وضعیت تهویه بیمار، اکسیژناسیون بافتی و وضعیت اسید – باز تست گازهای خون شریانی انجام می‌شود.

طرز کار

ابتدا3 تا 5 میلی‌لیتر خون شریانی توسط یک سرنگ هپارینه از بیمار گرفته می‌شود. اگر بلافاصله امکان تجزیه و تحلیل نمونه وجود نداشته باشد، سرنگ نمونه روی یخ گذاشته می‌شود. (طریقه درست گرفتن نمونه خون شریانی برای تجزیه و تحلیل گازهای خون شریانی)

مقادیر طبیعی این تست عبارتند از:

- pH 7.35–7.45

- PaO2 80–100 mmHg

- PaCO2 35–45 mmHg

- HCO3 22–26 mEq/L

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● اگر بیمار اکسیژن مکمل می‌گیرد، اطلاعات مربوط از قبیل مقدار اکسیژن، روش تجویز از طریق کانیولا یا تهویه مکانیکی و تنظیمات ونتیلاتور به آزمایشگاه اطلاع داده شود. میزان اکسیژن مکمل همراه با نتایج تست گزارش می‌شود.

● دمای بدن بیمار بررسی شود. تغییر دمای بدن بیمار می‌تواند نتایج تست را تغییر دهد.

پس از رویه

● روی محل نمونه‌گیری به مدت 5 دقیقه فشار مکانیکی وارد شود.

● به مدت 30 دقیقه روی موضع خونگیری پانسمان فشاری گذاشته شود تا خونریزی متوقف شود.

● محل خونگیری از نظر خونریزی تحت نظر باشد.

7- اسکن تهویه – پرفیوژن

چرا تجویز می‌شود؟

اسکن تهویه پرفیوژن جهت بررسی خونرسانی نسج ریه بکار می رود. هر عاملی که باعث کاهش خونرسانی نسج ریه شود، به صورت نقص پرفیوژن در اسکن مشاهده خواهد شد. از شایع ترین کاربردهای آن اثبات یا رد آمبولی ریه در بیمارانی می باشد که به دنبال اعمال جراحی، یا بی حرکتی طولانی دچار علائم حاد تنفسی می شوند.

طرز کار

در فاز تهویه بیمار گاز رادیواکتیو مخلوط با اکسیژن را استنشاق می‌کند. در فاز پرفیوژن نیز رادیوایزوتوپ از طریق ورید به بیمار تزریق می‌شود.

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● رویه برای بیمار شرح داده می‌شود.

حین رویه

● حین تست بیمار بی‌حرکت دراز می‌کشد و طبق دستور تکنیسین نفس خود را حبس می‌کند.

8- تست پوستی داخل جلدی مانتوکس

چرا تجویز می‌شود؟

این تست برای تعیین وجود آنتی‌بادی ضد باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در بیمار انجام می‌شود که نشانگر تماس بیمار با باکتری است.

طرز کار

یک دوز توبرکولین به صورت داخل جلدی تزریق می‌شود. اگر محل تزریق طی 48 تا 72 ساعت بعد از تزریق دچار برآمدگی شود، تست مثبت است. تست مثبت نشانگر وجود آنتی‌بادی است. پس از این تست برای تایید وجود سل در بیمار آزمایش‌های دیگری انجام می‌شود. در صورت مثبت شدن تست مانتوکس، بیمار معمولا برای رادیوگرافی قفسه سینه و کشت خلط از نظر مایکوباکتریوم ارجاع می‌شود (طریقه درست گرفتن نمونه خلط)

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● علت انجام تست، معنی تست مثبت مبنی بر تماس با سل را برای بیمار شرح دهید. در صورت مثبت بودن تست، آزمایش‌های دیگری لازم می‌شود تا وجود بیماری سل تایید شود.

حین رویه

● معمولا تزریق به صورت داخل جلدی روی ساعد انجام می‌شود. اگر تست با عمق نادرست تزریق شود، ممکن است نتیجه درست نباشد و تحریک یا آسیب بافتی در محل تزریق رخ دهد.

پس از رویه

● لازم است بیمار 48 تا 72 ساعت پس از تزریق برای بررسی نتیجه تست مراجعه کند.

● به بیمار آموزش داده شود تست مثبت یعنی با بیماری تماس داشته است.

● ممکن است آزمایش‌های دیگری برای تایید وجود سل انجام شود که بستگی به نتیجه تست دارد.

● ممکن است قرمزی خفیف در محل تزریق رخ دهد. این قرمزی به معنی مثبت بودن یا سل داشتن بیمار نیست. نتیجه بین 48 تا 72 ساعت بعد مشخص می‌شود.

9- (بیوپسی) نمونه‌برداری از ریه

چرا تجویز می‌شود؟

بیوپسی ریه شامل برداشتن یک نمونه بافتی از ریه‌هاست که برای بررسی بافت شناسی از نظر هر گونه ناهنجاری انجام می‌شود.

طرز کار

نمونه بافت یا از طریق فرو کردن نیدل در ریه یا از طریق برونکوسکوپی برداشته می‌شود. ممکن است نمونه حین رویه‌های جراحی باز قفسه سینه انجام شود که ریه برای برداشتن نمونه بافتی باز می‌شود.

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● ممکن است امضای رضایتنامه رویه تهاجمی لازم باشد زیرا این رویه تهاجمی است و چیزی از بدن برداشته می‌شود.

● بیمار به مدت 8 ساعت قبل ناشتا نگه‌داشته می‌شود تا احتمال آسپیراسیون حین رویه کاهش یابد.

حین رویه

● علائم حیاتی، رنگ پوست و تلاش‌های تنفسی بیمار پایش شده و مانیتور قلبی انجام می‌شود.

پس از رویه

● محل درج نیدل از نظر خونریزی بررسی شود.

● وضعیت تنفسی بیمار از نظر هر گونه تغییر، احتمال وقوع پنوموتوراکس پس از درآوردن قطعه‌ای از ریه بررسی شود.

10- رادیوگرافی قفسه سینه

چرا تجویز می‌شود؟

برای تعیین اندازه و محل قرارگیری قلب و ناهنجاری‌های ساختاری ریه‌ها انجام می‌شود.

طرز کار

ماشین اشعه ایکس پرتوهای اشعه ایکس را روی قفسه سینه می‌تاباند و پرتوهایی که از قفسه سینه عبور می‌کنند، روی فیلمی می‌افتند که پشت بیمار قرار دارد. پرتوهای اشعه ایکس تابیده‌شده به بیمار یا توسط بدن بیمار جذب می‌شوند یا به فیلم برخورد می‌کنند. بخشی از بدن که پرتوها را جذب می‌کند، به صورت سفید رنگ روی فیلم ظاهر می‌شود. مناطق تیره فیلم نمایانگر قسمت‌هایی است که اشعه از میان آنها عبور کرده است.

مداخلات پرستاری

قبل از رویه

● رویه برای بیمار شرح داده شده و به او آموزش داده شود که با درخواست تکنیسین، نفس خود را حبس کند.

● قبل از گرفتن عکس تمامی جواهرات، زیپ‌ها و وسایل فلزی که در میدان اشعه ایکس قرار می‌گیرند، خارج شوند.

حین رویه

● برای واضح بودن تصویر، بیمار باید حین تابش اشعه نفس خود را حبس کند./