عوارض و پیامدهای مصرف مواد مخدر

تاثیر مواد مخدر در زندگی انسان‌ها بسیار گسترده و مخرب است معمولا ابتدا استفاده از مواد مخدر به صورت تفریح و سرگرمی است و فرد اصلا تصور نمی‌کند در دام طولانی‌مدت مواد بیفتد و چه‌بسا تا آخر عمر نتواند از آن رهایی یابد و حتی جان خود را در همین راه از دست بدهد. این در حالی است که هر از چندی سفیران مرگ با نام جدیدی مواد را عرضه و گروه بسیاری را در دام خود گرفتار می‌کنند.

تاریخچه مواد مخدر به هزاران سال قبل برمی‌گردد؛ وقتی که بشر برای اولین بار کشف کرد بعضی از گیاهان می‌توانند اثر آرامبخش و تسکین‌دهنده‌ای داشته باشند، اما بعدها همین گیاهان و مواد حاصل از آنها، به‌عنوان مواد مخدرهایی مانند تریاک، حشیش و... به دنیا معرفی شدند. سود حاصل از فروش مواد مخدر آنقدر زیاد است که به یک تجارت غیرقانونی بزرگ در سراسر دنیا تبدیل شده است. سال‌هاست دولت‌ها با این معضل مبارزه می‌کنند، ولی همچنان نتوانسته‌اند این بلای خانمانسوز را از جامعه و خانواده‌ها دور نگه دارند.

به گزارش «بهپو»، تاثیر مواد مخدر در زندگی انسان‌ها بسیار گسترده و مخرب است، اما متاسفانه تعداد طرفداران آن هم هر روز افزایش می‌یابد. معمولا ابتدا استفاده از مواد مخدر به صورت تفریح و سرگرمی است و فرد اصلا تصور نمی‌کند در دام طولانی‌مدت مواد بیفتد و چه‌بسا تا آخر عمر نتواند از آن رهایی یابد و حتی جان خود را در همین راه از دست بدهد. این در حالی است که هر از چندی سفیران مرگ با نام جدیدی مواد را عرضه و گروه بسیاری را در دام خود گرفتار می‌کنند.

«سلامت همراه با عدالت و عدالت همراه با سلامت» به عنوان شعار امسال روز جهانی مبارزه با مواد مخدر انتخاب شده است. اهمیت مبارزه با مواد مخدر و قاچاق آن موجب شد تا سرانجام سازمان ملل متحد در سال ۱۹۸۷ روز ۲۶ ژوئن برابر با 5 تیر را روز جهانی مبارزه با قاچاق و سوءمصرف مواد مخدر اعلام کند.‌

به همین مناسبت در ادامه به مرور رایج‌ترین مشکلات روانی مواد مخدرها پرداخته ایم.

مواد مخدر و وابستگی

مصرف مواد مخدر وابستگی زیادی برای فرد ایجاد می‌کند و فرد معتاد برای به دست آوردن مواد مخدر دست به هر کاری می‌زند و اگر در این راه ناکام بماند، دچار عوارض جسمی و روانی خواهد شد. عوارض جسمانی براساس نوع ماده مخدر متفاوت است. این عوارض ممکن است شامل کاهش اشتها، یبوست، دل‌درد، آبریزش بینی و... باشند. عوارض روانی هم براساس نوع ماده مخدر متفاوت است ولی این عوارض گاهی مهم‌تر از عوارض جسمانی خواهند بود. شاید همه شما تا حدود زیادی با عوارض روانی ناشی از مصرف مواد مخدر در معتادان آشنا باشید؛ از بی‌قراری‌، بی‌مسوولیتی، پرخاشگری و اضطراب گرفته تا اختلال خواب، توهم، هذیان و... البته عوارض روانی در هر دو صورت یعنی مصرف کردن یا تاخیر در مصرف مواد مخدر ایجاد می‌شود.

مواد مخدر و هموابستگی

از همان روزهای شروع مصرف مواد مخدر، تاثیر منفی آن روی سلامت جسمی و روانی فرد معتاد مشاهده می‌شود ولی با تداوم در مصرف، ابعاد وسیع‌تری در زندگی فرد معتاد و اطرافیان او آشکار می‌شود زیرا مصرف مواد مخدر توسط یک فرد بخش بزرگی از جامعه را درگیر می‌کند. اعتیاد وابسته به یک فرد نیست و برای آن اصطلاح هموابستگی را به کار می‌برند؛ یعنی همه افرادی که به هر نوعی با فرد معتاد در ارتباط هستند، وارد این چرخه معیوب می‌شوند. مثلا فردی که مواد مخدر استفاده می‌کند باید پول خرید آن را از هر راهی مانند دزدی از جیب پدر تهیه ‌کند و مادر هم برای اینکه جلوی دزدی را بگیرد، مجبور است خودش این پول را برای فرزند تهیه کند. با این کار، عملا یک اختلال رفتاری در خانواده شکل می‌گیرد و خانواده وارد یک چرخه معیوب می‌شود. این کار از سویی، پنهان‌کاری و دروغ را در خانواده شکل می‌دهد و از سویی، مادر، اعتیاد فرزندش را تقویت می‌کند.

بیشتر بخوانید: داروهایی که مورد مصرف سوء قرار می گیرند

تضعیف اقتصاد خانواده

تهیه مواد مخدر به چرخه اقتصادی خانواده صدمه می‌زند. فرض کنید پدر خانواده معتاد است. این فرد باید بخش زیادی از درآمد خود را صرف خرید مواد مخدر کند. بنابراین یک خانواده با سطح اقتصادی معمولی، دچار مشکلات معیشتی خواهد شد. مشکلات معیشتی هم مشکلات زیادی در روان خانواده ایجاد می‌کنند.

همچنین فردی که معتاد است نمی‌تواند به‌موقع در محل کار خود حاضر شود. ممکن است در ساعات حضور مدام چرت بزند، تمرکزی روی کارهای خود نداشته باشد، ارتباطش با ارباب‌رجوع مناسب نباشد، پرخاشگر و بی‌حوصله شود و مجبور باشد برای مصرف مواد ساعاتی از محل کار خود خارج شود. همه این موارد اختلالی در چرخه کاری ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود مشکلاتی برای فرد معتاد در ادامه حرفه‌اش ایجاد شود و کار خود را از دست بدهد. خانواده هم مجبور شود پدر بیکار و معتاد را تحویل بگیرد که این مساله هم آسیب روانی مهمی بر پیکره خانواده وارد خواهد کرد. در این مواقع حتی ممکن است فرزندان خانواده برای به دست آوردن پول دست به کارهای غیرقانونی بزنند و خانواده دچار مشکلات جدیدی شود.روند رشد رفتاری کودکان دچار مشکل می‌شود

تاثیر منفی اختلاف‌های زناشویی یا رفتارهای غیرعادی والدین روی کودکان اثبات شده است. کودکانی که در چنین محیط‌هایی رشد می‌کنند، انواع اختلالات رفتاری را از خود نشان می‌دهند. ممکن است دچار پرخاشگری، افت تحصیلی، اضطراب و... شوند. حتی در خانواده‌هایی که یک یا چند معتاد وجود دارد، احتمال اینکه فرزندان خانواده به مواد مخدر روی آورند، وجود دارد. فرزندان فرد معتاد همیشه زیر ذره‌بین هستند. نگاه‌ها ممکن است باعث سرخوردگی، انزوا، افت تحصیلی کودک و امتناع او از رفتن به مدرسه شود.

تغییر روابط زناشویی

مواد مخدر باعث تغییر در میل جنسی می‌شوند. بعضی از مواد مخدر باعث کاهش میل جنسی و بعضی دیگر باعث افزایش میل جنسی می‌شوند. تغییر در میل جنسی، باعث اختلال در رابطه زناشویی می‌شود. معتادان به مواد مخدر دست به رفتارهای جنسی خارج از عرف و رفتارهای پرخطر جنسی هم می‌زنند. وجود بیماری‌های منتقله از راه جنسی مانند ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی بین این افراد شایع است. بسیاری از افرادی که معتاد هستند، بعد از مدتی نمی‌توانند هزینه خرید مواد را تامین کنند. در این مواقع معمولا به فروشندگان مواد مخدر تبدیل می‌شوند که این مساله هم باعث گسترش ماده مخدر و افزایش تعداد معتادان در جامعه می‌شود.

مسمومیت با سرب

موضوع مهمی که باید در این مطلب به آن اشاره کنیم، مصرف مواد مخدر ناخالصی است که در جامعه پخش شده است. متاسفانه برای اینکه تولیدکنندگان مواد مخدر بتوانند وزن تریاک را زیاد کنند، مقداری سرب به آن اضافه می‌کنند. مسمومیت با سرب در معتادان بسیار زیاد شده است. مسمومیت با سرب خطرناک است و بیماران باید به مدت طولانی تحت درمان قرار گیرند.

ترامادول یک مسکن معمولی نیست!

ماده مخدر دیگری که به وفور استفاده می‌شود، قرص ترامادول است. این دارو به‌عنوان مسکن ساخته شده است ولی به علت سوءمصرف‌ها به‌تدریج مصرف آن در علم پزشکی محدودتر شد. گرچه این دارو هنوز هم در کشور تولید می‌شود اما به علت اینکه استفاده راحتی دارد و فرد می‌تواند آن را به صورت قرص بخورد، بین جوانان شیوع زیادی پیدا کرده است و حتی نوع چینی آن به شکل غیرقانونی به فروش می‌رسد. این قرص اثر مخدر دارد و باعث آرامش می‌شود. البته این آرامش توام با بی‌مسوولیتی و بی‌خیالی است و باعث می‌شود فرد در انجام اعمال روزانه در خانه، کار، محیط و... دچار اختلال شود. ترامادول عارضه خطرناک‌تری هم دارد که آن تشنج است. از آنجایی که اغلب طرفداران ترامادول نوجوانان و جوانان هستند، تشنج در این گروه بسیار زیاد شده است. تشنج در اثر ترامادول با قطع مصرف آن برطرف نمی‌شود بلکه به شکل بیماری صرع می‌آید و ممکن است بیمار مجبور باشد به مدت طولانی یا تا آخر عمر داروی ضدصرع استفاده کند. تشنج حاصل از ترامادول وابسته به دوز نیست و برخی بیماران بعد از یک هفته مصرف ترامادول دچار تشنج می‌شوند.

بیشتر بخوانید: ناگفته های مصرف ترامادول

مصرف مواد مخدر در خانم‌ها معمولا به‌دلیل بهتر شدن روحیه است

مصرف مواد مخدر از سوی خانم‌ها هم رو به افزایش است. مصرف مواد مخدر در خانم‌ها بیشتر به‌دلیل بهتر شدن روحیه است و مواد مخدر محرک خواسته فرد را از این نظر تامین می‌کند. البته باور نادرستی هم وجود دارد که فرد با استفاده از مواد مخدر می‌تواند وزن ایده‌آل خود را به دست آورد. البته این موضوع درست است و مواد مخدر باعث لاغری می‌شود، ولی این راه برای تناسب‌اندام بسیار خطرناک است و همیشه راه‌های بهتری وجود دارد.

ماری‌جوانا، حشیش و گراس همگی از یک خانواده‌اند

ماری جوانا، حشیش و گرس یا علف از برگ گیاهی به نام شاهدانه گرفته می‌شوند که به اشکال متفاوتی درمی‌آیند، مثلا با گرفتن شیره گیاه ماده‌مخدر حشیش تولید می‌شود و استفاده از برگ آن گرس نام دارد. ماده موثر همه این مواد تتراهیدرو وانادیوم است.

بزرگ‌ترین عارضه این مواد، اختلالات اضطرابی شدید است. بعضی از افراد هم ممکن است علایمی از هذیان، توهم و حملات پانیک داشته باشند، اما خطری که مردم را تهدید می‌کند، تصور نادرست درباره این مواد است زیرا بیشتر مردم فکر می‌کنند موادمخدری مانند حشیش یا گرس وابستگی ایجاد نمی‌کند و می‌توانند هر وقت که خواستند از چنین موادی استفاده کنند و به‌راحتی هم آن را کنار بگذارند. همین تصور باعث شده مردم بیشتر به آنها روی آورند، در حالی که اصلا چنین نیست و وابستگی روانی شدیدی در فرد ایجاد می‌شود. حتی دیده شده برخی افراد برای ترک ماده‌مخدر از حشیش یا گرس استفاده می‌کنند که این کار کاملا غیرعلمی است.

بیشتر بخوانید: ماری جوانا چه تاثیری بر جسم و روح شما می گذارد؟

مصرف ماده‌مخدر دیگری به نام گل هم بسیار رایج شده است. ماده مخدر گل هم مانند گرس و ماری‌جوانا عمل می‌کند، اما قدرت ایجاد عارضه آن بسیار زیاد است، ولی به نظرمی‌رسد این ماده به محرک‌های صنعتی و آمفتامین هم آغشته شده است. مصرف گل به شدت در حال افزایش است و عوارض اضطرابی، توهم و هذیانی بیشتری دارد. ترک این مواد هم باعث پرخاشگری، اختلال خواب و... می‌شود. ترک چنین موادمخدری حتما باید تحت‌نظر روان‌پزشک باشد.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، تولید‌کنندگان و توزیع‌کنندگان مواد مخدر هیچ‌گاه عقب‌نشینی نمی‌کنند و همیشه با تبلیغ یک ماده جدید و اسامی گوناگون از هر دری وارد می‌شوند. هیچ راهی جز آگاهی‌رسانی و ایجاد روش‌های جایگزین وجود ندارد. بزرگ‌ترین عامل علیه اعتیاد ورزش، کار و تفریح سالم است./