ضددردی به نام ویتامین D

دهه‌هاست که ویتامین D در ترکیب با کلسیم برای بهبود سلامت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی تجویز می‌شود. مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین D با پیشگیری از فشارخون بالا، بدخیمی‌ها و برخی بیماری‌های دیگر مرتبط دانسته شده است، اما نکته جالب آنکه تحقیقات نشان داده‌اند، احتمالا کمبود ویتامین D با درد مزمن مرتبط است.

ویتامین D، یک ویتامین محلول در چربی موجود در برخی از مواد غذایی است و به دنبال مواجهه با نور آفتاب در پوست ساخته می‌شود. مطالعه‌ای نشان داده است که تا 80 درصد از بیمارانی که به دلایل مختلف به مراکز درمانی در آمریکا مراجعه می‌کند، به درجاتی از کمبود ویتامین D مبتلایند. دهه‌هاست که ویتامین D در ترکیب با کلسیم برای بهبود سلامت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی تجویز می‌شود. مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین D با پیشگیری از فشارخون بالا، بدخیمی‌ها و برخی بیماری‌های دیگر مرتبط دانسته شده است، اما نکته جالب آنکه تحقیقات نشان داده‌اند، احتمالا کمبود ویتامین D با درد مزمن مرتبط است.

یک ویتامین غیرمعمولی

در بدن انسان دو شکل از ویتامین D با نام‌های ارگوکلسیفرول (D2) و کوله کلسیفرول (D3) مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویتامین D2 به طور اولیه توسط گیاهان تولید می‌شود. آفتاب نیز باعث ساخت ویتامین D3 در پوست انسان می‌شود.غذاهای محدودی به طور طبیعی حاوی ویتامین D هستند و ساخت پوستی آن به طور معمول منبع اصلی ویتامین D است.
در انسان‌ها، ویتامین D با تنظیم جذب و ترشح، باعث طبیعی باقی ماندن غلظت سرمی کلسیم و فسفر می‌شود. بنابراین، ویتامین D کلید اصلی هموستاز و شکل‌گیری استخوان است. براساس آمار ارائه شده از سوی اداره مکمل‌های غذایی سازمان غذا و داروی آمریکا، غلظت سرمی (25D) OHبهترین نشان دهنده وضعیت ویتامین D در بدن است. این میزان هم تعیین کننده مقدار ویتامین D تولید شده به دنبال مواجهه با نورآفتاب است و هم مقدار ویتامین بدست آمده از غذا و مکمل‌های غذایی. انستیتو ملی سلامت آمریکا اعلام کرده که غلظت ،(25D) OHنشانگر مناسبی برای میزان ویتامین D است، اما غلظت سرمی (25D) OH نشان‌دهنده میزان ویتامین D ذخیره شده در بافت‌های بدن نیست. میزان (1.25D) OH در گردش شاخص خوبی برای بررسی وضعیت ویتامین D نیست، زیرا غلظت (1.25D) OH به طور معمول تا زمانی که کمبود ویتامین D شدید نشده باشد، کاهش نمی‌یابد.انستیتو پزشکی آمریکا پیشنهاد کرده است که سطح سرمی کمتر از 30 نانومول بر لیتر (1.25D) OH به عنوان خطر کمبود ویتامین D درنظر گرفته شود. غلظت‌های 30 تا 50 نانومول بر لیتر نشان دهنده ناکافی بودن ویتامین D است. در اغلب افراد غلظت‌های بیشتر از 50 نانومول بر لیتر میزان کافی ویتامین D است. بر خلاف آن، غلظت‌های بیشتر از 125 نانومول بر لیتر ممکن است با عوارض ناخواسته‌ای نظیر‌هایپرکلسمی اولیه مرتبط باشد. اغلب افراد می‌توانند درصدی از ویتامین D مورد نیاز بدنشان را از مواجهه روزانه با نورآفتاب کسب کنند. البته میزان ویتامین D تولید شده در پوست ممکن است تحت تاثیر عوامل محیطی و وضعیت جوی قرار گیرد. علاوه بر این، در مواجهه با نور آفتاب باید خطر ابتلا به بدخیمی‌های پوستی را هم درنظر گرفت. میزان مورد نیاز ویتامین D روزانه براساس سن متغیر است. انستیتو ملی سلامت دوز روزانه 600 واحد بین‌المللی ویتامین D را برای بزرگسالان سالم توصیه کرده است. در بزرگسالان بالای 70 سال هم مصرف روزانه 800 واحد بین‌المللی ویتامین D مناسب است. غلظت ویتامین D ممکن است هنگامی که میزان دریافتی این ویتامین در غذای مصرفی کم شود، مواجهه با نورآفتاب کاهش یابد یا اختلال در فعال‌سازی یا متابولیسم رخ دهد، افت کند. در کودکان کمبود ویتامین D ممکن است به راشیتیسم منجر شود. در بزرگسالان کمبود ویتامین D باعث کاهش تراکم استخوانی می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که غلظت‌های کافی ویتامین D در بدن باعث پیشگیری از اختلالاتی نظیر بدخیمی، فشارخون بالا، عدم تحمل گلوکز و مولتیپل اسکلروز شود.

کمبود ویتامین D و درد

داده‌های ضد و نقیضی در مورد نقش کمبود ویتامین D در وقوع درد وجود دارد. برخی از مطالعات، تجربه درد مزمن و غلظت‌های سرمی کمتر از 20 نانوگرم در میلی‌لیتر ویتامین D را مرتبط دانسته‌اند. علاوه بر افزایش میزان وقوع درد مزمن و غیراختصاصی عضلانی-اسکلتی، این بیماران اغلب افت کیفیت زندگی را گزارش کرده‌اند. نوع درد مرتبط با کمبود ویتامین D، معمولا یک درد مزمن عضلانی- اسکلتی با درد استخوانی ژنرالیزه است. مکانیسم بروز علائم درد به دنبال کمبود ویتامین D، بستگی به نوع درد دارد. چنین به‌نظر می‌رسد که ویتامین D باعث آزادسازی سایتوکین‌های التهابی در آرتریت روماتوئید می‌شود. در درد عضلانی-اسکلتی، اعتقاد براین است که ویتامین D باعث کاهش حساسیت فیبرهای عصبی موجود در عضلات شود. مطالعات مشاهده‌ای و کنترلی با استفاده از دارونما و متاآنالیزهای متعدد، ارتباطی میان غلظت سرمی ویتامین D و علائم درد را اثبات کرده‌اند.
در یک مطالعه اپیدمیولوژی، دکتر هیرانی و همکارانش ارتباط میان غلظت ویتامین D و علائم درد در 1659 مرد بالغ بالای 70 سال را بررسی کردند. بیماران با غلظت‌های کم ویتامین D با شیوع بیشتر درد مزمن مواجه شدند؛یعنی بروز دردمزمن به میزان قابل توجهی در بیماران با غلظت‌های کمتر ویتامین D بیشتر است. در یک مطالعه گذشته نگر که توسط ماتوسین- موتلی و همکارانش انجام شده، پرونده 414 بیمار بزرگسال که طی یکسال در یک مرکز بازتوانی در آمریکا پذیرش شدند، بررسی شد. میزان غلظت سرمی ویتامین D در بیماران و شدت درد در هنگام پذیرش آنان ثبت شد. بیماران با غلظت سرمی ویتامین D کمتر از 20 نانوگرم در لیتر، در مقایسه با آنان که غلظت ویتامین D سرمی آنها بالای 20 نانوگرم در میلی‌لیتر بود، به میزان بیشتری درد غیراختصاصی عضلانی- اسکلتی را تجربه کردند. به عبارتی ساده تر، بیمارانی که غلظت سرمی آنها کمتر از 30 نانوگرم در میلی‌لیتر است، در مقایسه با بیماران با غلظت ویتامین D سرمی بالای 30 نانوگرم در میلی‌لیتر، بیشتر به دردهای غیراختصاصی عضلانی-اسکلتی مبتلا می‌شوند.
در یک مطالعه آینده نگر تصادفی دوسوکور با استفاده از دارونما که توسط کنوتسن و همکارانش برگزار شد، تغییر در میزان درد در مقایسه با سطح پایه، به دنبال تجویز ویتامین D تحت بررسی قرار گرفت. به بیماران به طور کاملا تصادفی ویتامین D با غلظت‌های 10 میکروگرم، 25میکروگرم یا دارونما برای مدت 16 هفته داده شد. در زمان شروع مطالعه و نیز در هفته 16، میزان درد بیماران و غلظت سرمی ویتامین D در بیماران اندازه‌گیری شد. در هفته 16 مطالعه در مقایسه با میزان پایه، هیچ تغییر قابل توجهی در شدت درد، محل درد یا میزان استفاده از ضددردها میان گروه دریافت کننده ویتامین D و دارونما مشاهده نشد. در یک مطالعه آینده نگر دیگر که توسط گئازو و همکارانش انجام شد، اثرات مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین D بر درد در 49 بیمار که با شکایت درد منتشر عضلانی-اسکلتی به پزشک مراجعه کرده بودند بررسی و مشاهده شد که غلظت سرمی ویتامین D آنان در حد کافی نبوده است. براساس شدت کمبود ویتامین D به این بیماران دوز بالای ویتامین D داده شد. درد براساس محل، شدت، مدت و ضددرد مصرفی برای کنترل آن در زمان شروع مطالعه و پس از پایان آن بررسی شد. در پایان مطالعه میزان مصرف ضددردها در بیماران از 20 درصد به 12درصد کاهش یافت. در برخی از مطالعات هم غلظت‌های ویتامین D و میزان واسطه‌های التهابی بررسی شد. در مطالعه گذشته‌نگری که توسط هونگ و همکارانش انجام شد، ارتباط میان غلظت‌های مختلف ویتامین D و سایتوکین‌های التهابی در مبتلایان به آرتریت روماتوئید بررسی شد. در بیماران با غلظت‌های پایین‌تر ویتامین D، علائم شدیدتری از بیماری نظیر ورم مفاصل، خشکی و درد مفاصل تجربه شد. غلظت ویتامین D با میزان سایتوکین‌های التهابی، به ویژه اینترلوکین17 و اینترلوکین23 مرتبط شناخته شده است./