رژیم غذایی بیماران مزمن کلیوی

اگر بیماری مزمن کلیه دارید، باید مراقب آنچه می‌خورید و می‌نوشید باشید. یک رژیم غذایی مناسب برای کلیه می‌تواند به شما کمک کند تا برای مدت طولانی‌تری سالم بمانید.

اگر بیماری مزمن کلیه (CKD) دارید، مهم است که مراقب آنچه می‌خورید و می‌نوشید باشید. دلیلش این است که کلیه‌های شما نمی‌توانند مواد زائد و مایعات را آنطور که باید از بدن شما خارج کنند. یک رژیم غذایی مناسب برای کلیه می‌تواند به شما کمک کند تا برای مدت طولانی‌تری سالم بمانید.

رژیم غذایی مناسب برای کلیه چیست؟

یکی از وظایف اصلی کلیه‌ها، دفع مواد زائد و مایعات اضافی از بدن از طریق ادرار است. کلیه ها همچنین:

مواد معدنی بدن شما مانند نمک و پتاسیم را متعادل می‌کنند
مایعات بدن شما را متعادل می‌کنند
هورمون‌هایی تولید می‌کنند که بر نحوه عملکرد سایر اندام‌ها تأثیر می‌گذارند

رژیم غذایی مناسب برای کلیه، روشی برای غذا خوردن است که به محافظت از کلیه‌های شما در برابر آسیب بیشتر کمک می‌کند. شما باید برخی از غذاها و مایعات را محدود کنید تا مایعات و مواد معدنی دیگر مانند الکترولیت‌ها در بدن شما تجمع پیدا نکنند. در عین حال، باید مطمئن شوید که تعادل مناسبی از پروتئین، کالری، ویتامین‌ها و مواد معدنی دریافت می‌کنید.

اگر در مراحل اولیه CKD هستید، ممکن است در مورد آنچه می‌توانید بخورید محدودیت‌ها کم باشد یا اصلاً وجود نداشته باشد. اما با بدتر شدن بیماری‌تان، باید بیشتر مراقب آنچه وارد بدن خود می‌کنید باشید.

پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که با یک متخصص تغذیه برای انتخاب غذاهایی که برای کلیه‌هایتان مناسب هستند، همکاری کنید. توصیه های تغذیه ای زیر نیز به بیماران مزمن کلیوی می شود:

کاهش مصرف سدیم

این ماده معدنی به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت می‌شود. این ماده بیشتر در نمک طعام وجود دارد.

سدیم بر فشار خون تأثیر می‌گذارد. همچنین به حفظ تعادل آب در بدن شما کمک می‌کند. کلیه‌های سالم سطح سدیم را کنترل می‌کنند. اما اگر بیماری مزمن کلیه دارید، سدیم و مایعات اضافی در بدن شما تجمع می‌یابد. این می‌تواند باعث ایجاد برخی مشکلات مانند تورم مچ پا، فشار خون بالا، تنگی نفس و تجمع مایع در اطراف قلب و ریه‌ها شود. شما باید کمتر از 2 گرم سدیم در رژیم غذایی روزانه خود مصرف کنید.

این مراحل ساده را برای کاهش سدیم در رژیم غذایی خود انجام دهید:

از نمک طعام و چاشنی‌های پر سدیم (سس سویا، نمک دریا، نمک سیر و غیره) خودداری کنید.
در خانه آشپزی کنید -- اکثر غذاهای فوری سدیم بالایی دارند.
به جای نمک، ادویه‌ها و گیاهان جدید را امتحان کنید.
در صورت امکان از غذاهای بسته‌بندی شده یا کنسروی دوری کنید. آنها معمولاً سدیم بالایی دارند. هنگام خرید، برچسب‌ها را بخوانید و غذاهای کم‌سدیم را انتخاب کنید.

فسفر و کلسیم را محدود کنید

شما برای سالم و قوی نگه داشتن استخوان‌هایتان به مواد معدنی فسفر و کلسیم نیاز دارید. وقتی کلیه‌هایتان سالم هستند، فسفری را که نیاز ندارید، دفع می‌کنند. اما اگر بیماری مزمن کلیه داشته باشید، سطح فسفر می‌تواند خیلی بالا برود. این شما را در معرض خطر بیماری قلبی قرار می‌دهد. علاوه بر این، سطح کلسیم شما شروع به کاهش می‌کند. برای جبران، بدن شما کلسیم را از استخوان‌هایتان بیرون می‌کشد. این می‌تواند آنها را ضعیف کند و استخوان ها راحت‌تر بشکند.

اگر بیماری مزمن کلیه در مراحل پیشرفته دارید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که روزانه بیش از 1000 میلی‌گرم ماده معدنی فسفر دریافت نکنید. می‌توانید این کار را با موارد زیر انجام دهید:

انتخاب غذاهایی با سطح فسفر پایین (به دنبالPHOS روی برچسب باشید)
خوردن میوه‌ها و سبزیجات تازه بیشتر
انتخاب غلات ذرت و برنج
نوشیدن نوشابه‌های گازدار با رنگ روشن
کاهش مصرف گوشت، مرغ و ماهی
محدود کردن لبنیات و غذاهای فرآوری شده

غذاهایی که کلسیم بالایی دارند، فسفر بالایی نیز دارند. پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که مصرف غذاهای غنی از کلسیم را کاهش دهید. غذاهای لبنی که فسفر کمتری دارند عبارتند از:

پنیر بری یا سوئیسی
پنیر خامه‌ای معمولی یا کم‌چرب یا خامه ترش
دسر یخی میوه ای

همچنین ممکن است پزشک به شما بگوید که مصرف مکمل‌های کلسیم بدون نسخه را متوقف کنید و یک داروی متصل‌کننده فسفر، دارویی که سطح فسفر شما را کنترل می‌کند، پیشنهاد دهد.

مصرف پتاسیم را کاهش دهید

این ماده معدنی به عملکرد صحیح اعصاب و عضلات شما کمک می‌کند. اما وقتی بیماری مزمن کلیه دارید، بدن شما نمی‌تواند پتاسیم اضافی را فیلتر کند. وجود مقدار زیاد پتاسیم در خون می‌تواند منجر به مشکلات جدی قلبی شود.

پتاسیم در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات مانند موز، سیب‌زمینی، آووکادو، پرتقال، کلم بروکلی پخته شده، هویج خام، سبزیجات (به جز کلم پیچ)، گوجه فرنگی و خربزه یافت می‌شود. این غذاها می‌توانند بر سطح پتاسیم خون شما تأثیر بگذارند. پزشک شما در صورت نیاز به محدود کردن این ماده معدنی در رژیم غذایی به شما اطلاع خواهد داد. در این صورت، ممکن است توصیه کند غذاهای کم پتاسیم مانند موارد زیر را امتحان کنید:

سیب و آب سیب
کرنبری و آب کرنبری
توت فرنگی، زغال اخته، تمشک
آلو
آناناس
هلو
کلم
گل کلم آب پز
مارچوبه
لوبیا (سبز یا مومی)
کرفس
خیار

با بدتر شدن بیماری مزمن کلیه، ممکن است نیاز به ایجاد تغییرات دیگری در رژیم غذایی خود داشته باشید. این ممکن است شامل کاهش مصرف غذاهایی باشد که پروتئین بالایی دارند، به خصوص پروتئین حیوانی. این غذاها شامل گوشت، غذاهای دریایی و لبنیات می‌شوند. همچنین ممکن است به آهن اضافی نیاز داشته باشید. با پزشک خود در مورد غذاهای غنی از آهن که می‌توانید هنگام ابتلا به بیماری مزمن کلیه مصرف کنید، صحبت کنید.

رژیم غذایی DASH

DASH مخفف رویکردهای غذایی برای توقف فشار خون بالا است. این رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات کم‌چرب، غلات کامل، ماهی، مرغ، لوبیا، دانه‌ها و آجیل است. این رژیم سدیم، قند و شیرینی، چربی و گوشت قرمز کمی دارد.

اگر بیماری مزمن کلیه دارید، با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید. اگر دلایل خاصی وجود دارد که نباید رژیم غذایی DASH را امتحان کنید، پزشک شما را آگاه خواهد کرد.

اگر دیالیز می‌شوید، این رژیم گزینه مناسبی نیست.

در مورد مایعات چطور؟

اگر بیماری مزمن کلیه در مراحل اولیه دارید، احتمالاً نیازی به کاهش مصرف مایعات ندارید. اما اگر وضعیت شما بدتر شود، پزشک به شما اطلاع خواهد داد که آیا نیاز به محدود کردن مایعات نیز دارید یا خیر. برای کاهش مصرف مایعات می‌توانید:

از غذاهای شور پرهیز کنید
تشنگی خود را با آب‌نبات‌های سفت بدون قند، چیپس یخ یا انگور یخ‌زده کنترل کنید
میزان مایعات دریافتی خود را در یک دفترچه یا با یک ظرف علامت‌گذاری شده ثبت کنید و وزن خود را نیز پیگیری کنید./