آشنایی با سرکه انگبین و خواص بی شمار آن

سرکه انگبین یا سکنجبین از شربت های سنتی ایرانی با قدمتی بالاست که با طبع میانه خود تعدیل کننده مزاج است و از قدیم مورد توجه اطبای سنتی بوده است.

«سرکه انگبین» یا سکنجبین از نوشیدنی های فرح بخش و سنتی ایرانی است که علاوه بر گوارا بودن، خواص زیادی دارد و از قدیم مورد توجه اطبای سنتی بوده است. در باب اهمیت آن بوعلی سینا رساله‌ای به نام السکنجبین با نام کامل «منافع الشراب المسمی سکنجبین» به زبان عربی نوشته است. این رساله در سال ۱۵۴۷ به زبان لاتین هم ترجمه شده است.

به گزارش «بهپو»، سکنجبین یا همان سرکه انگبین معرب واژه سیکنگبین و دقیقا نمونه‌ای از روش آمیزه‌سازی کلمات در پارسی کهن است، اما به مرور زمان به علت گرانی یا در دسترس نبودن عسل طبیعی بجای آن از شکر استفاده می‌کردند؛ از این جهت برخی بین سرکه انگبین سنتی و سکنجبین امروزی تمایز و تفاوت قایل می‌شوند. در هر حال هرجا سخن از خواص و فواید سکنجبین است و مصرف آن توصیه شده، منظور همان نوشیدنی سرکه انگبین اصیل و سنتی است.

سکنجبین طبع میانه‌ای دارد و تعدیل کننده مزاج است ولی می‌توانید طبع سکنجبین را برای افراد گرم و سرد‌مزاجان تا حدودی تغییر دهید. می‌پرسید چگونه؟ اگر گرم مزاج هستید و در عید هله‌هوله زیاد خورده‌اید بهتر است به سکنجبین مقداری عرق کاسنی که مزاج سرد و خنکی دارد بیفزایید و همراه کاهو میل کنید، اما اگر سرد مزاج هستید خوب است چند شاخه نعنای تازه که طبع گرمی دارد، در سکنجبین قرار دهید تا عطر و اسانس نعنا را به خود بگیرد و مزه‌دار شود.

توجه داشته باشید اگر میزان سرکه سکنجبین از اعتدال خارج شود طبع آن سرد و برای مبتلایان به زخم معده و روده زیانبار می‌شود و اگر شیرینی آن زیاد شود طبع آن گرم و بسیار چاق‌‌کننده خواهد شد.

سکنجبین منافع سرکه را دارد و می‌تواند متعادل‌ کننده حرارت و التهابات کبد باشد و در بریدن صفرا شهرت فراوانی دارد. این شربت نفوذ مواد را در بدن بیشتر می‌کند، باز کننده عروق بدن و مجاری است و خون را تمیز و غلظت خون را برطرف می‌کند؛ شربت سرکه انگبین تاثیر چشمگیری در پاکسازی معده، کبد، کلیه‌ها و مجاری ادراری و دفع سنگ کیسه صفرا و کلیه دارد.

این شربت به رفع سوزش سر‌دل، اسید و رفلاکس معده کمک شایانی می‌کند؛ شربت سرکه انگبین نقش موثری در برطرف کردن التهاب مفاصل –آرتریت- دارد.

شربت سرکه انگبین بدن را ضدعفونی می‌کند و باکتری‌ها و قارچ‌ها را از بین می‌برد؛ این شربت فشار خون را کاهش می‌دهد و از بروز سکته‌های مغزی و حملات قلبی هم جلوگیری می‌کند.

شربت سرکه انگبین نقش موثری در درمان بیماری‌های پوستی مانند ویتیلیگو، خارش، اگزما، کهیر و پسوریازیس دارد؛ این شربت به کاهش قند و چربی خون کمک شایانی می‌کند.

شربت سرکه انگبین تاثیر چشمگیری در پاکسازی کبد و دستگاه گوارش، افزایش انرژی بدن و رفع نفخ معده، کبد چرب، گلو درد و سرفه دارد؛ این شربت باز کننده عروق و برطرف کننده عطش بوده و برای افراد صفراوی بسیار مفید است.

زنان باردار نباید این شربت را مصرف کنند؛ افرادی که دچار زخم معده هستند هم باید در استفاده از این شربت احتیاط کنند و در تهیه آن میزان سرکه را کاهش و عسل را افزایش دهند و عرق شیرین بیان را جایگزین عرق نعناع کنند.

شربت سرکه انگبین با توجه به عرقیجاتی که در تهیه آن استفاده می‌شود خواص خاصی پیدا می‌کند به عنوان مثال اگر این شربت با عرق شاه‌تره و کاسنی مخلوط شود برای پاکسازی کبد مفید است و در صورتی که شربت سرکه انگبین را با عرق بابونه، شیرین بیان و بومادران ترکیب کنیم موجب سلامتی معده می‌شود.

شربت سرکه انگبین اگر با آویشن و پونه مخلوط شود خاصیت آنتی‌بیوتیکی پیدا می‌کند و در صورتی‌که این شربت را با سنبل‌الطیب، گل‌گاوزبان و اسطوخودوس ترکیب کنیم آرامش‌بخش و خواب‌آور می‌شود.

شربت سرکه انگبین به همراه عرق خارشتر، خارخاسک و کرفس کلیه‌ها را پاکسازی و سنگ کلیه را دفع می‌کند و در صورتی که این شربت را با عرق گزنه، مریم گلی و شنبلیله ترکیب کنیم برای بیماران دیابتی مفید است.

اگر شربت سرکه انگبین را با عرق برگ زیتون و گردو ترکیب کنیم موجب کاهش فشار خون می‌شود و در صورتی که عرق زیره، شوید و زنیان را با این شربت مخلوط کنیم کاهش چربی خون را به همراه دارد؛ طبق توضیحات افراد می‌توانند با توجه به نوع بیماریشان عرقیجات گفته شده در بالا را جایگزین عرق نعناع کنند.

بیشتر بخوانید: تعدیل مزاج در بهار با کاهو سکنجبین

انواع سکنجبین

علاوه بر سکنجبین ساده، انواع دیگر سکنجبین که می‌توان به آنها اشاره کرد عبارتند از: سکنجبین بُزوری، عُنصلی، سَفرجلی و رمانی که هر یک برای بیماری خاصی کاربرد دارد.

1- سکنجبین بزوری حاوی بذرهایی مانند رازیانه، کاسنی، انیسون، خربزه و کرفس است که به ترکیب سکنجبین اصلی افزوده می‌شود. این سکنجبین در بسیاری از بیماری‌ها خصوصا در رفع انسدادهای کبد و طحال، ضعف معده، تب‌های گرم و تسکین تشنگی موثر شناخته شده است.

2- در ترکیب سکنجبین رمانی از آب انار ترش و شیرین و تمرهندی استفاده می‌شود. این سکنجبین برای انواع مختلف تب‌ها و بیماری‌های کبد و معده مفید است.

3- سکنجبین سفرجلی نیز نوعی است که در تهیه آن از آب «به» استفاده می‌شود و برای تحریک اشتها، تقویت معده و رفع انسدادهای کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4- سکنجبین عنصلی نیز حاوی سرکه عنصل است که در بیماری‌های ریوی مانند آسم و تنگی نفس و همچنین بیماری‌های دیگر توصیه می‌شود.

با توجه به اینکه هر فراورده طبی دارای فواید و مضراتی است، توصیه می‌شود سنکجبین خصوصا انواع سکنجبین‌های با جنبه درمانی حتما تحت نظر متخصص طب سنتی مصرف شود.

بیشتر بخوانید: بهترین نوشیدنی های سنتی ایرانی با طعم سلامت

طرز تهیه سرکه انگبین

مواد لازم برای تهیه یک و نیم لیتر شربت سرکه انگبین

سرکه انگور یا سیب ۶ قاشق غذاخوری

عسل ۶ قاش غذاخوری

عرق نعناع ۱۰ تا ۱۲ قاشق غذاخوری

آب پنج تا ۶ لیوان

● سکنجبین برای مصرف در زمستان با آب نیم گرم و در تابستان با آب سرد مصرف می‌‌شود. البته نباید از یخ برای سرد کردن سکنجبین استفاده کرد.

● افراد لاغر بهتر است برای تهیه این شربت از سرکه انگور و اشخاص چاق از سرکه سیب استفاده کنند.

● افراد گرم مزاج باید مقدار عسل را کاهش و سرکه را افزایش دهند، ولی اشخاص سرد مزاج باید میزان عسل را بیشتر و سرکه را کمتر کنند.

به گزارش «بهپو» و به نقل از «باشگاه خبرنگاران جوان»، افراد باید روزانه ۲ لیوان ۲ ساعت پس از غذا شربت سرکه انگبین را به مدت سه هفته مصرف کنند و یک هفته وقفه در نظر بگیرند و دوباره در صورت نیاز دوره سه هفته‌ای را تکرار کنند./