تتو، پیامدها و هشدارها

تتو، در واقع، وارد کردن ماده‌ای خارجی‌ -رنگ- به پوست است و پوست ممکن است به این ماده واکنش نشان دهد. ضمن اینکه اگر مسایل بهداشتی رعایت نشود، این کار ممکن است باعث انتقال عفونت‏‌ها و اگر درست انجام نشود، معمولا باعث عوارض مختلفی از جمله تورم و التهاب در ناحیه می‌شود.

خالکوبی بدن قدمتی 6 هزار ساله دارد و در سال های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است به طوری که در سال 2002 میلادی بالاترین کلمه مورد جستجو بود. این اقدام سال‌های سال در خارج از کشور رواج داشته و به تازگی موج آن به کشور ما هم رسیده است.

به گزارش «بهپو»، تتو، در واقع، وارد کردن ماده‌ای خارجی‌ -رنگ- به پوست است و پوست ممکن است به این ماده واکنش نشان دهد. ضمن اینکه اگر مسایل بهداشتی رعایت نشود، این کار ممکن است باعث انتقال عفونت‏‌ها و اگر درست انجام نشود، معمولا باعث عوارض مختلفی از جمله تورم و التهاب در ناحیه می‌شود.

انجام تتو همراه با درد است که طبیعی است؛ اما چگونه متوجه شویم دردی که پس از خالکوبی احساس می کنیم، طبیعی است؟ ممکن است درست پس از خالکوبی و حتی سال ها بعد واکنش های پوستی بدی برایتان اتفاق بیفتد. بنابراین باید توجه ویژه ای به پوستتان کنید و به علایم واکنش های آلرژیک، عفونت ها و دیگر مشکلات پوستی حساس باشید.

تتو چگونه عمل می کند؟

تتو وارد کردن ماده رنگی داخل پوست است. پوست شامل اپیدرم، درم و هیپودرم یا بافت چربی است، اما قسمت اپیدرم پوست مدام در حال بازسازی و ریزش است، پس اگر رنگ به این ناحیه برخورد کند، موقت است و بعد از چند روز محو می‌شود، ولی ناحیه درم همان ناحیه‌ای است که برای ماندگاری رنگ روی پوست، رنگ باید وارد آن شود. هنگامی که رنگ وارد این ناحیه می‌شود، سلول‌هایی به نام «فیبروبلاست» با مواد جدیدی که وارد بدن می‌شود، مبارزه می‌کنند. گرچه تتوی درم دایمی است، ولی به مرور فیبروبلاست‌ها آنقدر به رنگ حمله می‌کنند تا کمرنگ شود. به همین دلیل تتو به تجدید نیاز دارد.

جالب است بدانید برخلاف اشتیاق شدید افراد و آمار بالای خالکوبی‌ها، معمولا ۱۷درصد از آنها بعد از تتو پشیمان می‌شوند. در میان این افراد تعداد خانم‌ها بیشتر از آقایان است. بنابراین چنانچه قصد انجام این کار را دارید، ابتدا مطمئن شوید که پشیمان نمی‌شوید زیرا پاک کردن برخی خالکوبی‌ها، در واقع خالکوبی دیگری ‌است که با مواد بی‌رنگ انجام می‌شود. هرچند برخی دستگاه‌های لیزر در چند جلسه ممکن است بتوانند تتو را کمرنگ کنند، در این روش هم پوست بسیار قرمز می‌شود.

بیشتر بخوانید: عوارض خالکوبی به روایت تصویر

واکنش های آلرژیک

یکی از شایع ترین مشکلات، واکنش آلرژیک به رنگدانه های تتو است. واکنش های آلرژیک به رنگدانه های قرمز تتو شایع ترین نوع آلرژی هستند که به شکل بثورات جلدی قرمز، برآمده و خارش دار هستند. این علایم گاهی در روزهای اول بعد از خالکوبی و گاهی چند ماه یا چند سال بعد ظاهر می شوند. به احتمال زیاد می توان با یک پماد استروییدی موضعی راش پوستی را درمان کرد.

گاهی برای اینکه جوهر مقرون به‌صرفه باشد از محصولات حیوانی ساخته می‌شود. داخل این رنگ‌ها گلیسیرین و کراتین است که از چربی حیوانات گرفته می‌شود. محصولات حیوانی می‌توانند واکنش حساسیت‌زا در بدن ایجاد کنند. البته این مورد بین 5 تا 10 درصد افرادی که از نظر سرشتی حساس هستند، اتفاق می‌افتد.

یکی دیگر از عوامل خارش و تورم، بروز اختلال خودایمنی به نام سارکوییدوز است که یشتر در ابرو و به صورت گوشت اضافه بروز می‌کند. آمارها نشان می‌دهد 5 تا 10 درصد افرادی که تتو می‌کنند دچار سارکوییدوز می‌شوند. این عارضه گاهی ده ها سال پس از خالکوبی خودش را نشان می دهد. این افراد ممکن است زمینه بیماری سارکوییدوز را داشته باشند. اگرچه سارکوییدوز به طور مستقیم ناشی از جوهر تتو نیست، اما وقتی که در پوست بروز می کند، تمایل دارد در نواحی خالکوبی شده ظهور کند.

استفاده از کرم موضعی به کاهش علایم پوستی کمک می کند، اما اگر مورد شدید باشد، ممکن است پزشک یک داروی سرکوبگر سیستم ایمنی تجویز کند.

اگر مبتلا به اگزما یا پسوریازیس باشید، خالکوبی جدید احتمال شعله ور شدن علایمی چون تورم، خارش و بثورات جلدی را افزایش می دهد.

به ندرت ممکن است در زمانی که فرد تحت ام آر آی قرار می گیرد در ناحیه تتو و یا آرایش دایمی خود دچار تورم یا سوزش شود. در برخی موارد، رنگدانه های تتو با کیفیت تصویر ام آر آی تداخل ایجاد می کنند.

عفونت

بروز عفونت به اندازه واکنش های آلرژیک شایع نیست، اما امکان بروز دارد. به دلایل مختلفی از جمله استفاده از ابزار آلوده ممکن است ناحیه خالکوبی دچار عفونت شود. به همین دلیل حتما باید تتوکار و مرکز مورد اعتمادی را پیدا کنید.

در ایران چند مرکز به نام «مرکز میکروپیگمنتیشن» وجود دارد که تتو با نظارت متخصصان پوست انجام می‌شود. در این مراکز فقط افرادی تتو می‌شوند که واقعا نیاز به تتو دارند. گاهی فرد دچار بیماری پیسی –وتیلیگو- است یا دچار سوختگی شده است و ابرو ندارد و... در این مواقع برای برگرداندن زیبایی و اعتماد به نفس بیمار عمل میکروپیگمنتیشن بعد از گرفتن شرح‌حال از بیمار انجام می‌شود. بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای مانع انجام تتو هستند. همچنین در این مراکز بهداشت کاملا رعایت می‌شود. در نتیجه عوارض به شدت کم است، اما در آرایشگاه‌ها وسواس بهداشتی ممکن است وجود نداشته باشد یا به دلیل صرفه‌جویی از یک سوزن برای چند بیمار استفاده شود. در این شرایط ویروس‌ها به‌وسیله خون به راحتی منتقل می‌شوند.

اگر تجهیزات مورد استفاده برای خالکوبی با خون آلوده تماس داشته باشد، ممکن است دچار بیماری های ویروسی خونی از جمله استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متیسیلین -MRSA، هپاتیت B، هپاتیت C ، عفونت استاف و ایمپتیگو –زرد زخم- شوید.

البته اگر رنگدانه آلوده باشد امکان بروز عفونت های مایکوباکتریایی آتیپیک هم هست. در این عفونت ها علایمی مانند ضایعات و برآمدگی های قرمز روی پوست بروز می کنند، اما این علایم تنها در مناطقی که رنگدانه به زیر پوست تزریق شده است دیده می شود. در چنین شرایطی ممکن است فکر کنید دچار یک واکنش آلرژیک شده اید، اما شاید لازم باشد برای تشخیص درست، نمونه برداری پوستی انجام شود.

گاهی اوقات ناحیه التهابی به نام گرانولوم در اطراف جوهر خالکوبی ایجاد می شود. همچنین گاهی ناحیه خالکوبی دچار عارضه ای به نام کلویید می شود - ناحیه ای با رشد بیش از اندازه بافت اسکار به صورت گوشت اضافه. در واقع وقتی پوست می‏‌کوشد نواحی آسیب‏‌دیده با سوزن خالکوبی را ترمیم کند، اضافه‏‌تر از حد نیاز این کار را انجام می‏‌دهد و درنتیجه گوشت اضافه ایجاد می‏‌شود که درمان آن هم بسیار مشکل است.

اگر مبتلا به چنین عفونتی شده باشید، ممکن است چند ماه طول بکشد تا با درمان آنتی بیوتیکی از شر آن خلاص شوید.

اگر تتو کرده اید به این علایم توجه کنید:

• درد و حساسیت به لمس

• تورم

• ترشح چرک یا هر ماده دیگری از محل خالکوبی

• تب

پیشگیری از عوارض جانبی

خوشبختانه، راه های بسیاری وجود دارد که با استفاده از آنها می توان احتمال بروز واکنش بد را به حداقل رساند:

• اگر قصد خالکوبی دارید حسابی تحقیق کنید و یک تتوکار حرفه ای انتخاب کنید. اطمینان حاصل کنید که او مجوز های بهداشت و سازمان های ذیربط را دارد.

• قبل از اینکه خالکوبی کنید از تتوکارتان بخواهید وسایل را به شما نشان دهد و از تمیز بودن، استریل بودن و استفاده از وسایل یک بار مصرف مطمئن شوید.

• اگر بعد از اتمام خالکوبی متوجه چیز عجیبی در خالکوبی خود شدید، با تتوکار خود تماس بگیرید. اما اگر این مشکل بیش از یک هفته طول کشید، به متخصص پوست مراجعه کنید.

• افراد مبتلا به اگزمای آتوپیک یا حساسیت ژنتیکی -آسم حساسیت‌زا، حساسیت چشمی و اگزمای پوستی- بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند به دلیل بیماری یا استفاده از داروهای کورتونی ضعیف‌کننده سیستم ایمنی، بیماران در حال شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی، بیماران مبتلا به سارکوییدوز، لوپوس، پسوریازیس و... اصلا نباید تتو کنند.

• ناحیه ای از پوست را انتخاب کنید که بدون خال و ضایعه پوستی است. پوشاندن ضایعات پوستی با جوهر تتو باعث می شود تغییر یا عارضه هایی که بعدا این ناحیه را درگیر می کند سخت تر تشخیص داده شود.

• قبل از دست زدن به خالکوبی جدید یا بانداژ آن همیشه دست های خود را با صابون و آب بشویید. باند را به مدت 24 ساعت نگه دارید.

• از خاراندن یا نیشگون گرفتن ناحیه خالکوبی در طول بهبودی اجتناب کنید، ممکن است خطر ورود باکتری به پوست را افزایش دهید.

مراقبت های بعد از خالکوبی

به گزارش «بهپو» و به نقل از «وبمد»، نحوه مراقبت از خالکوبی بستگی به نوع و میزان کار انجام شده روی پوست دارد. در حالت کلی به کار گیری توصیه های زیر مفید خواهد بود:

• پوست خالکوبی شده را بشویید. از صابون ساده و آب استفاده کنید و پوست را به آرامی مالش دهید. در حمام از گرفتن مستقیم آب روی پوست تازه خالکوبی شده اجتناب کنید. ناحیه را به آرامی خشک کنید و آن را سفت نمالید.

• از مرطوب کننده استفاده کنید. چندین بار در روز پوست را با استفاده از مرطوب کننده نرم نگه دارید.

• از قرار گرفتن در معرض آفتاب اجتناب کنید. حداقل چند هفته منطقه خالکوبی را از خورشید دور نگه دارید. اشعه فرابنفش نور خورشید نیز می‌تواند سبب کمرنگ شدن برخی خالکوبی‌ها شود. به یاد داشته باشید 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن روی پوست بدنتان و محل خالکوبی کرم ضدآفتاب با اس‌پی‌اف ۳۰ یا بیشتر بزنید و حداقل هر 2 ساعت آن را تمدید کنید.

• شنا نکنید. از استخر، وان گرم، رودخانه، دریاچه و آب های دیگر در زمان بهبودی خالکوبی دور بمانید.

• لباستان را با دقت انتخاب کنید. هیچ چیزی را که احتمال چسبیدن به خالکوبی داشته باشد نپوشید.

• 2 هفته برای بهبودی به خالکوبیتان زمان دهید. دلمه های زخم هایتان را نکنید، این کار خطر عفونت را افزایش می دهد و به طرح خالکوبی آسیب می رساند، همچنین باعث ایجاد جراحات می شود.

• از خالکوبی روی قسمت‌هایی از بدن که خال ساده و خال گوشتی دارد، بپرهیزید. این هشدار را جدی بگیرید چون خالکوبی تشخیص نشانه‌های اولیه سرطان پوست را مشکل می‌کند، در حالی که با تشخیص زودهنگام، مرگبارترین سرطان‌های پوست هم قابل‌درمان هستند. اگر شما روی خال‌هایتان طرح خالکوبی بیندازید، مشاهده هر گونه تغییر اندازه و رنگ آن خال غیرممکن و غیرقابل‌بررسی می‌شود بنابراین تشخیص زودرس و زمان مفید برای درمان سرطان‌های پوست از دست می‌رود./