سردردهای خوشه‌ای گاه باعث خودکشی در افراد می‌شود

سردرد، بیماری‌ای است که انواع مختلفی دارد درمان‌های آن نیز متفاوت و مختلف است. در این بین تشخیص انواع آن نیز باید از ظرافت خاصی برخوردار باشند که بیماران با سردردهای متفاوت دچار تشخیص اشتباه نشوند. دکتر حسین انصاری، متخصص مغز و اعصاب ، سخنران مدعو چهارمین کنگره سردرد به سوالاتی در این باره پاسخ می دهد.

بسیاری از پزشکان استفاده از سم بوتولونیوم را برای درمان سردردهای مزمن درمان ناپذیر توصیه می‌کنند. این حرف تا چه اندازه می‌تواند درست باشد؟

استفاده از این سم توسط سازمان غذا و دارو تأیید شده و در حال حاضر در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز استفاده می‌شود. این روش درمانی تنها در درمان بیماران میگرنی تصویب شده است و هنوز مشخص نیست در باقی انواع سردرد چقدر می‌تواند تأثیرگذار باشد. هرچند به تازگی تحقیقاتی انجام شده که نشان می‌دهد این سم می‌تواند در درمان سردردهای پس از آسیب نیز مؤثر باشد. شیوه درمان به این صورت است که سم را به کل سر تزریق می‌کنیم. این تزریق تا حداکثر سه ماه تأثیر دارد و پس از آن مجدداً باید تزریق صورت بگیرد. چرا که عمرسم بوتولونیوم 90 روز است. بسیاری از بیماران نیزهستند که پس از چند جلسه به بهبودی نسبی می‌رسند و دیگر نیازی به بوتولونیوم ندارند. به همین علت تزریق این سم به بیمارانی که دیگر سردردی ندارند توصیه نمی‌شود.

سردردهای خوشه‌ای چطور؟ برای درمان آنان از چه شیوه‌ای استفاده می‌شود؟

سردردهای خوشه‌ای از جمله معدود سردردهایی است که در مردها بیشتر از زنان شایع است. این سردردها درد وحشتناکی دارند و گاه از دردهای میگرنی نیز بیشتر و شدیدتر هستند. متأسفانه برخی از افرادی که به این سردرد دچار هستند، نمی‌توانند درد را تحمل کنند و دست به خودکشی می‌زنند. هنوز علت این که چرا این نوع سردردها در مردان شایع‌تر است، مشخص نیست. در زنان علل اصلی سردرد مسائل هورمونی است اما این علت در سردردهای خوشه‌ای مردان رد شده است. خوشبختانه درمان سردردهای خوشه‌ای بسیار راحت‌تر و بهتر از میگرن است. این نوع از سردردها بهتر به درمان‌های دارویی و تزریقی جواب می‌دهند. البته برای درمان سردرد خوشه‌ای از سم بوتولونیوم استفاده نمی‌کنیم، ولی برای بعضی موارد خاص می‌توان مواد بی‌حس کننده را به کار برد. حتی شیوه جدیدی وجود دارد که در آن از لوله‌هایی استفاده می‌شود که از طریق بینی وارد بدن شده و عصب‌هایی که منجر به سردرد می‌شوند را خنثی می‌کند. ما این عصب‌ها را نمی‌سوزانیم و تنها بی‌حس می‌کنیم که پس از چند جلسه حساسیت‌زدایی عصب انجام می‌گیرد و آرام می‌شود.

اینکه اعصاب در ناحیه سر سوزانده شود، آسیب و عوارض ندارد؟

نه، به این علت که عصب بیش فعال شده است که درد در فرد حس می‌شود و با مواد بی‌حس کننده می‌توانیم عصب را آرام کنیم. هنوز علت این مسئله را نمی‌دانیم، اما دیده شده در زمستان‌ها، زمانی که طول روز کوتاه‌تر است، حمله سردردهای خوشه‌ای بیشتر رخ می‌دهد. اما در روزهای بلند تابستان تعداد سردردها کمتر گزارش می‌شود. شکل بیماری به این‌صورت است که حمله‌ها یک تا دو هفته صورت می‌گیرند و بعد تا چندین هفته هیچ اتفاقی نمی‌افتد. اما پس از آن حمله‌ها مجدداً شروع می‌شوند و این بار مدت زمان بیشتری طول می‌کشند. این سردردها اگر درمان نشوند مدت بیشتری فرد را اذیت می‌کنند و در نهایت هیچ دوره استراحتی برای وی نمی‌گذارند. سردردهای خوشه‌ای را باید از همان ابتدا درمان کرد چرا که هرچقدر بیشتر زمان بگذرد درمان آنها بسیار سخت‌تر خواهد شد. همچنین بهتر است متخصصین مغز و اعصاب که نمی‌توانند آنها را درمان کنند، بیمار را به متخصص سردرد ارجاع بدهند.

درچه سردردهایی تشخیص دشوار است؟

برخی از سردردها هستند که از ناحیه گردن شروع می‌شوند و به میگرن شباهت بسیاری دارند. بیماران این نوع از سردرد گاه با بیماران میگرنی اشتباه گرفته می‌شوند. تفاوت این بیماران با بیماران میگرنی وجود درد تنها در یک سمت سر است. در صورتی که میگرن معمولاً از یک سمت شروع می‌شود اما به همه جا پخش می‌شود. از سوی دیگر این بیماران حساسیت‌هایی در ناحیه گردن دارند که با کمی فشار احساس ناراحتی زیادی می‌کنند. این بیماران مشکل ارتوپدی ندارند، اما باید در نظر داشت تمام عصب‌هایی که به سر و صورت می‌رسند از گردن رد می‌شوند. در محل عبور عصب‌های گردن التهابی وجود دارد که باعث می‌شود بیماران تنها در یک طرف از سر، درد داشته باشند.

چه چیزی باعث می‌شود مردم به این سردردها مبتلا شوند؟

این سردردها ژنتیکی نیست. معمولاً این بیماران تصادفات کوچکی داشته‌اند. مانند اینکه ماشین ناگهان بایستد و به پشت سر ضربه کوچکی وارد شود. به هر حال چیزی وجود داشته که به شکل ضربه‌ای به گردن فرد وارد شده باشد.

این سردردها جزو سردردهای پس از حادثه تلقی می‌شوند؟

نه، چرا تعریف این سردردها جداست. درد در سردردهای پس از حادثه در همه جای سر وجود دارند، نوع درد هم متفاوت است. بنابراین در این دسته‌بندی قرار نمی‌گیرند. ولی دردهای گردن جزو سردردهای ثانویه به حساب می‌آیند./