نکاتی مفید در مورد داروی وارفارین و مصرف آن

داروهای ضدانعقاد خون به عنوان رقیق کننده‌های خون یا داروهایی که از تشکیل لخته جلوگیری می‌کنند نیز شناخته می‌شوند. داروهای مختلفی برای این منظور در بازار وجود دارد، اما مشهورترین این داروها وارفارین (کومادین، ژانتوون) است.

داروهای ضدانعقاد خون به عنوان رقیق کننده‌های خون یا داروهایی که از تشکیل لخته جلوگیری می‌کنند نیز شناخته می‌شوند. داروهای مختلفی برای این منظور در بازار وجود دارد، اما مشهورترین این داروها وارفارین (کومادین، ژانتوون) است.

بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید درباره وارفارین بدانید

وارفارین چیست؟

«وارفارین» دارویی است که پزشک آنرا برای کمتر کردن احتمال لخته شدن خون شما تجویز می‌کند. داروهای دیگری هم ممکن است به جای وارفارین مورد استفاده قرار گیرند که از جمله آنها می‌توان به دابیگاتران (پراداکسا)، ریواروکسابان، اپیکسابان و ادوکسابان اشاره کرد.

چرا پزشک برای من وارفارین تجویز کرده است؟

دلایل اصلی‌ای که پزشک ممکن است برای شما این داروها تجویز کند، این است که می‌خواهد از تشکیل لخته پیشگیری کرده یا لخته‌ای را که به وجود آمده درمان کند. هیچ چیز نمی‌تواند صددرصد جلوی تشکیل لخته را بگیرد، اما درمان ضدانعقادی می‌تواند این خطر را به طرز چشمگیری کاهش دهد. باید در نظر داشت که وارفارین نمی‌تواند لخته شکل گرفته را حل کند، اما از بزرگتر شدن لخته و حرکت کردن آن به نقاط دیگر بدن جلوگیری می‌کند.

پزشکان معمولا درمان ضدانعقادی را برای بیماران زیر تجویز می‌کنند:

افرادی که از نوعی اختلال در ریتم ضربان قلب به نام فیبریلاسیون دهلیزی در رنج هستند. این بیماران در معرض خطر تشکیل لخته و سکته مغزی ناشی از آن قرار دارند.
بیمارانی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل ران یا زانو قرار داشته‌اند. در این بیماران خطر تشکیل لخته در وریدهای عمقی پا و به حرکت در آمدن و انتقال آن به ریه‌ها (که اصطلاحا آمبولی ریه نامیده می‌شود)، بسیار بالاست.
افرادی که دریچه مصنوعی قلب از نوع فلزی دارند. این بیماران در معرض خطر تشکیل لخته روی این دریچه و انتقال آن به اعضای دیگر قرار دارند.

پزشکان ممکن است، وارفارین را برای افراد زیر نیز تجویز کنند:

کسانی که سابقه تشکیل لخته در پاها یا ریه‌ها دارند.
افرادی که سابقه سکته مغزی به دنبال ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی دارند.
هدف پزشکان از تجویز وارفارین به این افراد نیز کاهش احتمال بزرگتر شدن لخته یا انتشار آن به سایر نقاط و کاستن از خطر شکل گرفتن لخته‌های جدید است.

در زمان درمان با وارفارین چه کار باید بکنم؟

درصورتی‌که تحت درمان با این دارو قرار دارید، حتما اقدامات زیر را، به‌ویژه انجام منظم آزمایش خون، جدی بگیرید:

از میزان وارفارینی که باید مصرف کنید، مطلع باشید. شکل قرص‌هایتان را بشناسید و بدانید که چرا پزشک این قرص‌ها را برای شما تجویز کرده است. قرص‌های وارفارین با قدرت‌های مختلفی در بازار وجود دارند که معمولا با رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند. میزان داروی موجود در هر قرص نیز ممکن است، بر حسب میلی‌گرم روی قرص‌ها یا روی جعبه آنها حک شده باشد. اگر رنگ، شکل یا دوز قرص شما با آنچه که همیشه قبلا مصرف می‌کرده‌اید تفاوت دارد، حتما با دکتر داروساز مسئول داروخانه یا پزشک خود در این مورد صحبت کنید.
وارفارین را دقیقا مطابق دستور پزشک خود استفاده کنید. قرص‌ها را هر روز در یک ساعت مشخص مصرف کرده و هیچ نوبتی را فراموش نکنید. ممکن است پزشک از شما بخواهد روزی که برای انجام آزمایش خون به آزمایشگاه می‌روید، مصرف داروی آن روز را تا گرفتن نتیجه آزمایش به تاخیر بیندازید.
بدون مشورت با پزشک مصرف دارو را قطع نکرده یا مقدار آنرا کم و زیاد نکنید. همیشه پیش از اینکه داروهایتان کاملا به اتمام برسد نسبت به تهیه نسخه جدید و خریداری قرص‌های جدید اقدام کنید. در صورتی که مصرف یک نوبت دارو را فراموش کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
از جعبه‌های نگهداری قرص هفتگی استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند که بدانید آیا قرص آن روز خود را خورده‌اید یا نه؟ همچنین چون ممکن است مجبور باشید در روزهای مختلف هفته مقادیر مختلفی از دارو را مصرف کنید، این جعبه‌ها می‌توانند شما را در استفاده صحیح دارویتان کمک کنند. همیشه در اولین روز هفته قرص‌های تمامی روزهای آن هفته را به دقت در محل خود قرار دهید تا بعدا مشکلی در این باره نداشته باشید.
آزمایش خون‌تان را به موقع انجام دهید. وقتی شروع به مصرف وارفارین می‌کنید، پزشک از شما خواهد خواست که در فواصل معین آزمایش انجام داده و وضعیت انعقاد خون خود را کنترل کنید. این آزمایش برای تعیین دوز مناسب دارو برای شما بسیار اهمیت دارد. ممکن است هر هفته یا ماهی یکبار نیاز به انجام این آزمایش داشته باشید. وقتی دوز مناسب دارویتان مشخص شد، احتمالا فواصل آزمایش‌های خون‌تان بیشتر خواهد شد، مگر اینکه رژیم غذایی‌تان تغییر کرده یا شروع به مصرف داروی جدیدی کنید.

در زمان درمان با وارفارین چه کار باید بکنم؟

حتما پیش از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید. بسیاری از داروها روی عملکرد وارفارین تاثیر گذاشته و با آن تداخل دارند، بنابراین حتما فهرست تمام داروهایی را که مصرف می‌کنید (حتی داروهای بدون نیاز به نسخه یا داروهای گیاهی، مکمل‌ها و ویتامین‌ها و ...) به پزشکتان اطلاع دهید. قبل از استفاده از داروهای مسکنی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و ... که اصطلاحا داروهای ضدالتهاب استروئیدی نامیده می‌شوند، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین در هنگام مراجعه به هر پزشکی، وی را از این مطلب که وارفارین مصرف می‌کنید، آگاه سازید.
سعی کنید هر روز مقدار یکسانی ویتامین K دریافت کنید. مقدار ویتامین دریافتی شما، دوز وارفارین مورد نیازتان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سبزیجات برگ سبز سرشار از ویتامین K هستند و می‌توانند مانع عملکرد مناسب وارفارین شوند، اما نباید هرگز خود را از مصرف این سبزیجات مفید محروم کنید، بلکه تنها سعی کنید میزان یکسانی از این مواد را هر روز مصرف کنید تا سطح دریافتی ویتامین K شما ثابت باقی بماند.
توجه د اشته باشید که مصرف همزمان الکل و وارفارین خطر خونریزی را در شما افزایش خواهد داد.
در صورت ابتلا به اسهال، تب، عفونت، ناتوانی در غذا خوردن وهر مشکل دیگر، مسئله را حتما با پزشک خود در میان بگذارید. این بیماری‌ها می‌توانند بر کارکرد وارفارین تاثیر بگذارند، بنابراین ممکن است در این دوران نیاز به انجام آزمایش خون و تغییر دوز وارفارین داشته باشید.
همیشه یک برگه هشدار دهنده که در آن ذکر شده شما وارفارین مصرف می‌کنید و دلیل مصرف این دارو را به همراه داشته باشید و آن را در محلی قرار دهید تا در صورت بروز حادثه یا تصادف، اعضای تیم پزشکی بتوانند به راحتی آن را ببینند و اقدامات لازم را برایتان انجام دهند. فراموش نکنید که روی این برگه شماره تلفن و نام یکی از نزدیکان خود را نیز بنویسید تا در صورت نیاز با آنها تماس گرفته شود.

عوارض جانبی وارفارین چه هستند؟

شایع‌ترین عارضه جانبی وارفارین خونریزی است که ممکن است خفیف یا جدی باشد. حتی گاهی از اوقات ممکن است خونریزی درون بدن شما صورت گرفته و قابل مشاهده نباشد.
در صورتی‌که به اشتباه داروی بیشتری مصرف کردید یا هر یک از نشانه‌های احتمالی زیر را داشتید حتما با پزشک خود تماس بگیرید:

احساس حالت تهوع داشته یا خون یا مایعی قهوه‌ای رنگ استفراغ کرده‌اید،
سردرد، سرگیجه یا ضعف،
خونریزی از بینی یا هر خونریزی که متوقف نشده و بند نمی‌آید،
ادرار قرمز یا قهوه‌ای تیره،
وجود خون در مدفوع یا مدفوع تیره و قیرمانند،
درد و تورم شدید پس از یک ضربه،
بروز کبودی‌های غیرمعمول بدون علت مشخص یا سابقه ضربه.

همچنین در صورت مشاهده موارد زیر باید با پرشک خود مشورت کنید:

پس از مسواک زدن دچار خونریزی لثه می‌شوید،
پس از یک تزریق عادی دچار درد و تورم شدید در محل تزریق می‌شوید،
در بیماران مونث، خونریزی‌های ماهیانه شدید یا خونریزی غیرعادی در فواصل بین عادات ماهیانه،
دچار اسهال و استفراغ شده‌اید یا برای بیش از 24 ساعت نتوانسته‌اید غذا بخورید،
تب بالای 38 درجه دارید،
به هر دلیل قادر به خوردن قرص وارفارین خود نیستید،
دچار تصادف یا حادثه‌ای جدی شده‌اید که می‌تواند سبب خونریزی شدید شود.

چگونه می‌توانم خطر خونریزی را کاهش دهم؟

از مسواک نرم‌تر استفاده کنید.
به جای تیغ برای اصلاح از ریش‌تراش برقی استفاده کنید.
هنگام کار با ابزار تیزی مانند چاقو یا قیچی احتیاط به خرج دهید.
از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که احتمال زمین خوردن و افتادن در آنها زیاد است، مانند راه رفتن روی سطوح لغزنده یا ایستادن روی چهارپایه خودداری کنید.
از پرداختن به ورزش‌هایی که خطر آسیب‌دیدگی در آنها زیاد است، بپرهیزید.
پیش از مصرف مسکن‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی با پزشک خود مشورت کنید. الکل ننوشید و در زمان مراجعه به هر پزشک یا دندانپزشک آنها را از این موضوع که وارفارین مصرف می‌کنید، آگاه کنید/.

*نشریه سپید به نقل از UpToDate