آیا کولیت اولسراتیو می‌تواند باعث زخم‌های دهانی شود؟

اگر کولیت اولسراتیو داشته باشید، در روده بزرگ خود زخم‌هایی خواهید داشت و البته ممکن است در دهان خود نیز زخم‌هایی داشته باشید. هنوز کاملاً مشخص نیست که آیا کولیت اولسراتیو باعث زخم‌های دهانی می‌شود یا خیر.

کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده (IBD) است که موجب التهابات طولانی مدت و زخم (اولسر) در دستگاه گوارش می شود. این بیماری جدار داخلی روده بزرگ (روده بزرگ) و رکتوم (مقعد) را درگیر می کند. نشانه های این بیماری معمولا در گذر زمان پدیدار می شوند و ناگهانی بروز نمی کنند.

اگر کولیت اولسراتیو داشته باشید، در روده بزرگ خود زخم‌هایی خواهید داشت و البته ممکن است در دهان خود نیز زخم‌هایی داشته باشید. هنوز کاملاً مشخص نیست که آیا کولیت اولسراتیو باعث زخم‌های دهانی می‌شود یا خیر. این زخم‌ها می‌توانند نشانه‌ای از کولیت اولسراتیو باشند که ورودی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین ممکن است نشان‌دهنده التهاب در یک سیستم جداگانه بدن باشند.

دلیل اصلی این بیماری ناشناخته است. پیش از این پزشکان به رژیم غذایی و استرس به عنوان عوامل بیماری مشکوک بودند، اما اکنون می دانند با اینکه ممکن است این عوامل بیماری را وخیم تر کنند اما عامل اصلی کولیت اولسراتیو نیستند.

یکی از عللِ ممکن، اختلال عملکرد دستگاه ایمنی بدن است. وقتی دستگاه ایمنی فرد سعی می کند یک ویروس یا باکتری مهاجم را سرکوب کند، یک پاسخ ناهنجار از دستگاه ایمنی سبب حمله به سلول های دستگاه گوارش نیز می شود.

علاوه بر این به نظر می رسد در ابتلا به کولیت اولسراتیو وراثت نقش مهمی دارد. به همین دلیل این بیماری در افرادی که اعضای خانواده آن ها نیز مبتلا هستند، شایع تر است. البته بیشتر افراد مبتلا به این کولیت سابقه فامیلی ندارند.

زخم‌های دهانی زمانی که کولیت اولسراتیو شما شعله‌ور می‌شود، بیشتر دیده می شوند. اگر به اندازه کافی مواد مغذی خاصی دریافت نکنید، ممکن است دچار زخم‌های دهانی شوید. برخی از داروهای تجویزی کولیت اولسراتیو نیز می‌توانند باعث ایجاد این زخم ها شوند.

انواع زخم‌های دهانی کولیت اولسراتیو

اگر کولیت اولسراتیو دارید، ممکن است انواع مختلفی از زخم‌ها را در دهان خود داشته باشید. چیزهای مختلفی می‌تواند در دهان بیماران مبتلا به بیماری التهابی روده رخ دهد. به عنوان مثال، برخی از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو سندرم سوزش دهان دارند که با احساس سوزش مداوم در دهان مشخص می شود. سایر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو خشکی دهان، بوی بد دهان، بیماری لثه یا زخم دارند.

در میان انواع مختلف زخم‌های دهانی کولیت اولسراتیو موارد زیر شایع تر اس:

زخم‌های آفتی (زخم‌های شانکر)

زخم های آفتی شایع‌ترین نوع زخم دهانی در کولیت اولسراتیو است. آن‌ها زخم‌های کوچک، کم‌عمق، گرد یا بیضی‌شکلی هستند که ممکن است در کناره‌های دهان، روی زبان یا داخل لب‌ها ظاهر شوند و همان چیزی هستند که می‌توانند در روده افراد مبتلا به بیماری التهابی روده نیز رخ دهند. این زخم ها می‌توانند بسیار دردناک باشند و حدود یک تا دو هفته طول بکشند. برخی از آن‌ها می‌توانند تا شش هفته طول بکشند. زخم های آفتی همچنین افرادی را که به کولیت اولسراتیو مبتلا نیستند، تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، شدیدتر هستند و بیشتر عود می‌کنند.

حدود ۴٪ از افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو دچار زخم‌های شانکر می‌شوند. افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو می‌توانند به دلیل التهاب، مانند هنگام شعله‌ور شدن بیماری، دچار زخم‌های شانکر شوند. چه کولیت اولسراتیو داشته باشید و چه نداشته باشید، برخی از زخم‌های شانکر می‌توانند توسط ویروس هرپس (ویروس عامل تبخال) ایجاد شوند.

پیواستوماتیت وژتان

پیواستوماتیت وژتان (PSV) نوعی بثورات دهانی است که در صورت ابتلا به کولیت اولسراتیو ممکن است رخ دهد. PSV باعث قرمزی و بسیاری از زخم‌های کوچک زرد یا سفید پر از چرک می‌شود. این زخم‌ها می‌توانند به راحتی باز شوند و باعث تورم و ضخیم شدن پوست شما شوند. تورم همچنین می‌تواند باعث ایجاد چین‌های پوستی شود. PSV معمولاً کناره‌ها و سقف دهان شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما ممکن است خیلی دردناک نباشد.

التهاب گوشه لب

التهاب گوشه لب وضعیتی است که گوشه‌های دهان شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این ناحیه می‌تواند با بزاق و آنزیم‌های گوارشی در تماس باشد و باعث زخم، قرمزی و ترک‌های دردناک در پوست شود. در موارد نادر، التهاب گوشه لب می‌تواند باعث ایجاد جای زخم و تغییر رنگ یا منجر به عفونت قارچی شود.

التهاب گوشه لب می‌تواند در رنگ‌های مختلف پوست متفاوت باشد. در پوست تیره‌تر می‌تواند به جای قرمز، رنگ‌پریده به نظر برسد.

عدم دریافت کافی ویتامین B کمپلکس، ویتامین B2 یا ویتامین B12 نیز ممکن است منجر به التهاب گوشه لب شود.

یک مطالعه نشان داد که حدود ۱۲.۵٪ از کودکان و ۲۱.۶٪ از بزرگسالان مبتلا به کولیت اولسراتیو، دچار التهاب گوشه لب (شیلیت زاویه‌ای) هستند.

گلوسیت

گلوسیت التهاب زبان است. زبان شما می‌تواند به دلیل تغییراتی در پوشش داخلی آن، صاف و براق به نظر برسد. ممکن است در زبان خود احساس درد یا سوزش کنید یا خشکی دهان داشته باشید. برخی از افراد مبتلا به گلوسیت به دلیل تورم، در صحبت کردن، غذا خوردن یا بلعیدن مشکل دارند.

گلوسیت در بیماری کرون شایع‌تر از کولیت اولسراتیو است. این بیماری می‌تواند در کولیت اولسراتیو نیز رخ دهد، اما دلیل آن مشخص نیست. کولیت اولسراتیو می‌تواند باعث کاهش سطح آهن شود که می‌تواند بر عضلات شما، از جمله زبان، تأثیر بگذارد. سایر کمبودهای ویتامینی که می‌توانند منجر به گلوسیت در افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو شوند، کمبود ویتامین‌های گروه B، اسید فولیک یا روی هستند.

درمان زخم‌های دهان ناشی از کولیت اولسراتیو

برای مدیریت علائم هر نوع زخم دهان ناشی از کولیت اولسراتیو می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

آب کافی بنوشید. نوشیدن مقدار زیادی آب می‌تواند سلامت دهان و دندان و سلامت عمومی شما را بهبود بخشد.
بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. مراجعه به دندانپزشک، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح و تمیز کردن زبان احتمالاً مفید است. توصیه می‌شود خمیردندان و دهانشویه بدون سدیم لوریل سولفات (SLS) را امتحان کنید. مطالعات نشان داده است که این ماده می‌تواند باعث زخم‌های دهان شود.
با دقت بجوید. همچنین باید مراقب باشید که از گاز گرفتن گونه‌ها یا لب‌های خود که می‌تواند باعث زخم شود، خودداری کنید.
از خوردن غذاهای تند که می‌توانند زخم‌های دهان را تحریک کنند، خودداری کنید. همچنین از غذاهای اسیدی مانند مرکبات دوری کنید.

درمان زخم دهان

اگر زخم دهان داشته باشید، دوست دارید درد را به سرعت تسکین دهید. در اینجا چند روش برای درمان انواع مختلف زخم‌های دهان کولیت اولسراتیو آورده شده است:

برای تسکین کوتاه مدت، پزشک شما ممکن است ژل‌های استروئیدی و ژل‌های بی‌حس کننده (لیدوکائین) را برای استفاده مستقیم روی نواحی آسیب دیده تجویز کند. اگر این درمان‌ها کمکی نکنند، پزشک شما ممکن است قرص یا مایعات پردنیزون یا کورتیکواستروئید تجویز کند.
برای زخم‌های دهانی جدی‌تر یا زخم‌هایی که از بین نمی‌روند، ممکن است بخواهید به یک متخصص پوست مراجعه کنید. آنها می‌توانند داروهای ضد عفونت مانند داپسون، یا داروهای ضد التهابی مانند کلشیسین، تجویز کنند. پزشک شما همچنین ممکن است داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، مانند آزاتیوپرین و سیکلوسپورین، تجویز کند. اما برخی از داروهایی که برای درمان کولیت اولسراتیو استفاده می‌شوند نیز می‌توانند باعث ضایعات دهانی شوند. اگر در طول درمان دچار زخم‌های دهانی شدید، با پزشک خود مشورت کنید تا درمانی برای آنها پیشنهاد دهد یا برنامه درمانی شما را تغییر دهد.
داروهای کولیت اولسراتیو همچنین می‌توانند به کنترل بیماری شما کمک کنند و از عودهایی که می‌توانند باعث ایجاد زخم‌های دهانی شوند، جلوگیری کنند.

درمان پیوستوماتیت وژتانس

راه‌هایی برای درمان نواحی متورم و ضخیم شده پوست در دهان شما وجود دارد که می‌تواند با پیوستوماتیت وژتانس ایجاد شود. درمان‌ها شامل استروئیدهای موضعی است که مستقیماً روی سطح ناحیه آسیب دیده می‌زنید. همچنین کورتیکواستروئیدهای خوراکی وجود دارد که می‌توانید به صورت قرص یا مایع مصرف کنید. این نوع درمان‌ها به کاهش التهاب کمک می‌کنند.

درمان التهاب گوشه لب

درمان التهاب گوشه لب می‌تواند به حفظ بزاق در گوشه‌های دهان و تسکین التهاب کمک کند.

پزشک ممکن است کرم‌های ضد قارچ را برای استفاده در نواحی آسیب‌دیده تجویز کند. قرص‌های مکیدنی، مایعات، قرص‌ها یا ژل‌های ضد قارچ نیز می‌توانند برفک دهان را درمان کنند. این یک عفونت قارچی است که می‌تواند در موارد نادر التهاب گوشه لب به دلیل شکستگی پوست یا کمبود ویتامین رخ دهد. پزشک ممکن است علاوه بر داروی ضد قارچ، داروی موضعی دیگری را برای کاهش التهاب توصیه کند.

گاهی اوقات ممکن است عفونت باکتریایی پشت التهاب گوشه لب باشد. پمادهای ضد باکتری می‌توانند به درمان عفونت کمک کنند تا به سایر نواحی پوست گسترش نیابد.

استفاده از وازلین روی لب‌ها و گوشه‌های دهان نیز می‌تواند به اطمینان از اینکه رطوبت را در هوا از دست نمی‌دهید کمک کند.

درمان گلوسیت

پزشک ممکن است برای تسکین التهاب گلوسیت، ژل کورتیکواستروئیدی روی زبان شما تجویز کند.

دهانشویه‌های حاوی کورتیکواستروئید و لیدوکائین نیز می‌توانند درد و تورم گلوسیت را تسکین دهند.

در صورت کمبود ویتامین ها، پزشک ممکن است مصرف ویتامین‌هایی مانند مکمل‌های B12 را نیز پیشنهاد کند.

پیشگیری از شعله‌ور شدن کولیت اولسراتیو

وقتی صحبت از زخم‌های دهانی کولیت اولسراتیو می‌شود، یک گرم پیشگیری واقعاً ارزش یک کیلوگرم درمان را دارد! تلاش برای پیشگیری از شعله‌ور شدن بیماری احتمالاً بهترین کاری است که می‌توانید برای جلوگیری از زخم‌های دهانی انجام دهید. به عنوان بخشی از برنامه درمانی خود:

داروها را طبق دستورالعمل مصرف کنید. اگر برای کولیت اولسراتیو دارو مصرف می‌کنید، حتماً آن را به طور منظم مصرف کنید. مصرف نکردن صحیح دوزها یکی از علل شایع شعله‌ور شدن بیماری است.»

سایر عاداتی که می‌توانند به حفظ سلامت شما و جلوگیری از شعله‌ور شدن بیماری کمک کنند، شامل ورزش منظم و کاهش استرس است.

از عوامل محرک دوری کنید. تنباکو، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و آنتی‌بیوتیک‌ها نیز می‌توانند باعث شعله‌ور شدن کولیت اولسراتیو شوند. از سیگار کشیدن و سایر محصولات دخانی خودداری کنید، زیاد از ایبوپروفن استفاده نکنید و فقط در صورت نیاز آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.

رژیم غذایی متعادلی داشته باشید. شواهد محکمی مبنی بر اینکه چگونه رژیم غذایی می‌تواند از شعله‌ور شدن کولیت اولسراتیو جلوگیری کند، وجود ندارد. قوی‌ترین شواهد نشان می‌دهد که اجتناب از غذاهای فرآوری شده و مصرف غذاهای کامل ممکن است مفید باشد.

کمبود ویتامین برای افراد مبتلا به هر نوع بیماری التهابی روده بسیار رایج است. کمبود ویتامین احتمالاً منجر به شعله‌ور شدن کولیت اولسراتیو نمی‌شود، اما ممکن است در هنگام شعله‌ور شدن بیماری نتوانید خوب غذا بخورید. این می‌تواند منجر به کمبود ویتامین شود که در بروز زخم‌های دهانی موثر است. شایع‌ترین کمبودهایی که ممکن است در کولیت اولسراتیو داشته باشید عبارتند از:

آهن
ویتامین‌های گروه B مانند B12، B6، B1
ویتامین D
ویتامین K
اسید فولیک
سلنیوم
روی

وقتی که کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون دارید ریزمغذی‌ها را همیشه بررسی کنید. گاهی اوقات جایگزینی این ویتامین‌ها می‌تواند برای بهبود زخم‌های دهان مفید باشد.

برخی شواهد نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها می‌توانند علائم کولیت اولسراتیو را تسکین دهند. غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3، مانند ماهی سالمون و روغن/غذای دانه کتان، ممکن است به کاهش التهاب در بدن کمک کنند. سایر غذاهای سالم برای افزودن به رژیم غذایی شما شامل نشاسته‌هایی است که پخته شده و سرد یا دوباره گرم شده‌اند، مانند سیب‌زمینی شیرین و بلغور جو دوسر. سبزیجات برگ‌دار زیادی بخورید، چه پخته و چه مخلوط با اسموتی. سعی کنید از غذاهای تند و اسیدی مانند سس سیراچا و قهوه پرهیز کنید.

سلامت دهان خود را حفظ کنید. بهداشت دهان و دندان ممکن است به شما در جلوگیری از زخم‌های دهان ناشی از کولیت اولسراتیو کمک کند. مسواک زدن با مسواک نرم، نخ دندان کشیدن و استفاده از خمیردندان و دهانشویه بدون SLS نیز ممکن است خطر زخم‌های دهان را کاهش دهد. مرتباً به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

هیدراته بمانید. ایده خوبی است که بدن خود را برای حفظ سلامت کلی خود هیدراته نگه دارید. هر روز مقدار زیادی آب بنوشید. از نوشیدن زیاد الکل، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و نوشیدنی‌های گازدار که می‌توانند باعث عود بیماری شوند، خودداری کنید.

هیدراته نگه داشتن لب‌هایتان با وازلین نیز می‌تواند به جلوگیری از خشکی و ترک خوردگی که پوست این ناحیه را مستعد زخم می‌کند، کمک کند.

با پزشک خود همکاری نزدیکی داشته باشید. برای جلوگیری از عود کولیت اولسراتیو، مراجعه منظم به پزشک مهم است. یک متخصص، مانند متخصص گوارش، می‌تواند آزمایش خون و مدفوع را تجویز کند که ممکن است به تشخیص زودهنگام شعله‌ور شدن بیماری کمک کند. اغلب اوقات می‌بینیم که نشانگرهای التهاب مدفوع افزایش می‌یابند، حتی زمانی که افراد علامتی ندارند. پزشک با این آزمایش می تواند زودهنگام مداخله کند تا از شعله‌ور شدن شدید بیماری جلوگیری کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

بیشتر زخم‌های دهان ظرف حدود پنج تا هفت روز از بین می‌روند. اگر زخم‌ها حتی پس از درمان در خانه از بین نرفتند، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین مهم است که در مورد زخم‌هایی که مرتباً برمی‌گردند یا خوردن و آشامیدن را سخت‌تر می‌کنند، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر تب یا زخم‌های دهانی بسیار بزرگی دارید، باید به پزشک خود مراجعه کنید.

مراقب زخم‌های روی زبان یا پشت گلو باشید که اندازه یا ویژگی های ظاهری آنها تغییر می‌کند. فوراً این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید.

زخم‌ها همچنین می‌توانند نشانه این باشند که کولیت اولسراتیو شما تحت کنترل نیست یا داروی شما مؤثر نیست. اگر زخم های دهانی بر کیفیت زندگی شما تاثیر گذاشته است با پزشک خود مشورت کنید. روش های درمانی موثری وجود دارد که به بهبود زخم ها کمک می کند و شما را به زندگی برمی گرداند./