با صدا و سیمای قلبتان آشنا شوید! روشهای تشخیص بیماری قلب

باید هرنوع درد قفسه‌سینه که توام با احساس سنگینی باشد و به کتف‌ها، گردن یا فک پایین انتشار یابد یا با احساس سوزش سردل و تهوع یا استفراغ همراه شود، جدی گرفت چون می‌تواند از علایم بیماری‌های قلبی باشد

بیماری‌های قلبی عامل 45 درصد مرگ‌و‌میرها در کشورمان است. قلب، قاتل اول ایرانی‌هاست اما نگران نباشید، چون اگر مواظب آن باشید، از بیماری‌هایش درامان می‌مانید. اگر کمی‌ مراعات حالش را بکنید، او هم جواب محبت‌هایتان را خواهد داد.
فراموش نکنید قلب عضو سخت‌جانی است و حتی بیرون از بدن هم به تپیدن ادامه می‌دهد. اصلا وقت نداریم، چون در هر ساعت بیش از 15 نفر در ایران جان خود را به دلیل ابتلا به بیماری‌های قلبی از دست می‌دهند بنابراین باید هرنوع درد قفسه‌سینه که توام با احساس سنگینی باشد و به کتف‌ها، گردن یا فک پایین انتشار یابد یا با احساس سوزش سردل و تهوع یا استفراغ همراه شود، جدی گرفت چون می‌تواند از علایم بیماری‌های قلبی باشد و لازم است هرچه سریع‌تر بیماری تشخیص داده شود. در صورت داشتن هر یک از این علایم، به پزشک مراجعه کنید. از این جای قضیه به بعد را به پزشک معالج خود بسپارید، او با روش‌های تقریبا ساده‌ای می‌تواند پی ببرد مشکل قلبتان چیست؟ اما این روش‌ها کدام‌اند؟ خود را به ما بسپارید تا از زبان دکتر حبیب حی‌بر، متخصص قلب و عروق، عضو هیات علمی‌ دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با این روش‌ها آشنا شوید.

یک متخصص قلب چگونه می‌فهمد در قلبمان چه می‌گذرد؟

هیچ عضوی به اندازه قلب پرحرف نیست، قلب انسان در هر دقیقه حدود صد بار می‌تپد، یک متخصص قلب با ترجمه این تپش‌ها می‌فهمد درد قلب چیست و از چه چیزی می‌نالد.

ترجمه این تپش‌ها به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

نوار قلب، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش و آنژیوگرافی مهم‌ترین این روش‌ها هستند.

این خطوط زیگزاکی روی نوار قلب نشانه چیست؟

نوار قلب نسخه نوشتاری آواهای دلنشین قلب است. در اصل نوار قلب، نمایشگر تکانه‌های الکتریکی قلب است که باعث انقباض قلب و پمپاژ خون می‌شود. این تکانه‌ها به سطح پوست منتقل و با همان برچسب‌های رنگی که به پوست می‌چسبانند، به یک ورقه منتقل و ثبت می‌شوند.

با دیدن نوار قلب به چه مواردی می‌توان پی برد؟

نوار قلب در عین سادگی، کاربردهای وسیعی دارد که مهم‌ترین آنها تشخیص ریتم ضربان قلب، علایم حمله قلبی، ضخیم‌شدگی عضلات دیواره قلب، پریکاردیت و همچنین آمبولی و وجود لخته‌های خونی است. باید نوارقلب افرادی که درد قفسه‌سینه یا علایمی‌ از بیماری عروق کرونری یا آریتمی‌ دارند بررسی شود. نوار قلب در 50 درصد موارد می‌تواند بیماری انسدادی عروق قلبی را نشان دهد. البته یک نوار قلب خوب و طبیعی هم ردکننده انسداد عروق قلب نیست و باید برای تشخیص قطعی از روش‌های تشخیصی دیگر نیز استفاده کرد.

قبل و بعد از نوار قلب بیمار باید نکته‌های خاصی را رعایت کند؟

خوشبختانه گرفتن نوار قلب به آمادگی قبلی نیاز ندارد و معمولا بدون هرگونه عارضه‌ای است.

روش‌های دیگر به غیر از نوار قلب برای تشخیص قطعی بیماری‌های قلبی

مهم‌ترین روش، اکوکاردیوگرافی است، اگر نوار قلب را برگه نوشتاری صدای قلب بدانیم، اکوکاردیوگرافی، سیمای قلب است بنابراین نوار قلب و اکوی قلب، صداوسیمای قلب هستند.
در اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواج فراصوت، تصویر نسبتا واضحی از قلب تهیه می‌شود که نشان‌دهنده وضعیت عضله و دریچه‌های قلب است و در صورتی که سکته قلبی اتفاق افتاده باشد، به دلیل از بین رفتن قسمتی از عضله قلب، اختلال عملکرد آن در اکو نشان داده می‌شود. همچنین در اکو مواردی مانند ضخامت عضله قلب، شل‌شدگی دریچه‌ها یا تنگی دریچه‌های قلب یا وجود بیماری‌های مادرزادی قلب مشخص می‌شود. خوشبختانه اکوکاردیوگرافی نیز مانند نوار قلب به آمادگی قبلی نیاز ندارد و بدون درد یا هرگونه عوارض جانبی دیگر است زیرا در این روش برخلاف عکسبرداری از قلب که با استفاده از اشعه انجام گیرد، فقط از امواج صوتی استفاده می‌شود.
در برخی افراد که نتایج اکوی قفسه‌سینه به تنهایی قابل تشخیص نباشد و متخصص شک بالینی بالایی به وجود بیماری‌های خاصی مانند مشکلات دریچه‌ای یا عفونت‌های درون قلبی و مشکلات مادرزادی داشته باشد، از اکوی مری استفاده می‌شود. در این حالت پروب مخصوص اکو مانند آن چیزی که در آندوسکوپی اتفاق می‌افتد، از طریق مری به سمت قلب هدایت می‌شود تا تصویر واضحی از قلب تهیه شود. به این روش اکومری گفته می‌شود. برای انجام اکومری لازم است بیمار 3 ساعت قبل و تا 2 ساعت بعد از آن از خوردن و آشامیدن خودداری کند.

تست ورزش چیست؟

روش‌هایی مانند نوار قلب و اکوکاردیوگرافی، قلب را در حالت استراحت بررسی می‌‌کنند، اما همه ما می‌دانیم که فعالیت بر عملکرد قلب تاثیر می‌گذارد بنابراین باید از طریقی پی برد آیا قلب در شرایط فعالیت و استرس نیز کارایی مناسب دارد یا نه؟ به عبارت بهتر، تست ورزش مشخص می‌کند قلب مرد عمل است یا فقط در شرایط استراحت و خوشی پاسخگوی نیازهای بدن خواهد بود. به این منظور از بیمار خواسته می‌شود روی دستگاه تردمیل شروع به راه رفتن کند و به‌طور منظم نوار قلب، فشار خون و ضربان قلب ثبت می‌‌شود، سپس به‌تدریج به سرعت دستگاه می‌افزایند، اگر فرد بتواند بدون هیچ‌گونه مشکلی تا حد فعالیت نهایی که متناسب با سن و جنس او است، به دویدن ادامه دهد، یعنی قلب او سالم است و به گرفتگی عروق کرونر مبتلا نیست.

قبل از تست ورزش چه نکته‌هایی را باید رعایت کرد؟

برای انجام تست ورزش فرد باید آمادگی کامل داشته باشد. حداقل 3 ساعت قبل از تست ورزش باید از خوردن غذا پرهیز شود. مصرف داروهای مسکن، سیگار و قهوه نیز بهتر است از شب قبل متوقف شود. مصرف داروهای موثر بر میزان ضربان قبل نظیر دیگوکسین، پروپرانولول، متوپرولول، اتنولول، دیلتیازم باید تحت‌نظر پزشک قطع شود. از گرفتن حمام آب گرم نیز قبل از انجام تست ورزش باید اجتناب کرد.

برخی افراد ممکن است به دلیل بیماری قادر به انجام تست ورزش نباشند، آیا برای این افراد به جای تست ورزش، تستی وجود دارد؟

در بیمارانی که قادر به انجام آن نیستند یا کسانی که سابقه آسم یا آرتروز مفصلی دارند، گاما اسکن جایگزین مناسبی برای تشخیص انسداد عروق است. در گامااسکن از تزریق مواد رادیواکتیو برای تشخیص بیماری انسداد عروق استفاده می‌شود.
آنژیوگرافی نیز در سال‌های اخیر رواج بسیاری یافته است و بسیاری نیز از آن وحشت دارند. در آنژیوگرافی چه مواردی مشخص می‌شود؟
آنژیوگرافی نیز یک روش تشخیصی است و ترس از آن بی‌مورد و نابجاست. در اصل آنژیوگرافی یعنی تهیه عکس از عروق کرونر که می‌تواند مسدود بودن و محل نسداد را مشخص کند. برای انجام آنژیوگرافی وسیله‌ای به نام کاتتر را از طریق کشاله ران وارد و به وسیله آن ماده‌ای را به بدن تزریق می‌کنند، این ماده باعث می‌شود عروق از طریق اشعه‌ایکس قابل‌مشاهده باشند. این عمل به وسیله بی‌حسی موضعی و بدون بی‌هوشی انجام می‌شود. در صورت گرفتگی عروق، پزشک درمان لازم را انجام می‌دهد تا از سکته قلبی جلوگیری شود. به همین سادگی می‌توان از سکته قلبی جلوگیری کرد. سکته قلبی ترس دارد نه آنژیوگرافی. در پایان نیز توصیه می‌کنم هر شخصی که علایم درد قفسه‌سینه دارد، به‌خصوص گروه‌های پرخطر شامل افرادی که سابقه قند، چربی، فشارخون و سابقه مصرف دخانیات دارند و اشخاصی با سابقه خانوادگی سکته قلبی، تحت معاینه‌های دوره‌ای قلب قرار گیرند تا از عواقب آن درامان باشند. تشخیص به موقع، کلید موفقیت است./