بخور نخورهای غذایی برای مقابله با خارش پوست در طب ایرانی

خارش بدن دلایل مختلفی دارد بنابراین فرد باید توسط متخصص طب ایرانی معاینه شود تا علت خارشش تشخیص داده شده و سپس تحت درمان قرار بگیرد. اما به‌طور کلی به افرادی که خارش دارند توصیه‌ می‌شود می‌شود از خوردن برخی مواد پرهیز و مصرف برخی خوراکی‌ها را در برنامه غذایی خود قرار دهند.

خارش جزو شایع‌ترین تظاهرات پوستی است که همه افراد در شرایط مختلف آن را تجربه کرده‌اند. گرچه خارش ناشی از عرق‌سوزشدن پوست یا حساسیت موضعی به شوینده‌ها موقتی است و آسیب جدی به همراه ندارد اما نباید خارش مزمن را بی‌اهمیت دانست زیرا می‌تواند علامت هشدار ابتلا به بیماری‌های مختلف باشد. همچنین توجه به عوامل زمینه‌ساز خارش نیز در بسیاری موارد جنبه پیشگیرانه دارد و مانع از آسیب ناشی از خارش مکرر مانند خراشیدگی پوست می‌شود

چه عواملی باعث بروز خارش پوست می‌شوند؟

خارش یکی از شایع‌ترین علائم بیماری‌های پوستی است. زمانی که حس خارش به وجود می‌آید، فرد را وادار به خاراندن و خراشیدن پوست می‌کند. خارش، واکنش طبیعی پوست است تا عامل ایجاد فشار به پوست برداشته ‌شود. عوامل زیادی در بروز خارش نقش دارند، خارش ممکن است به حالت‌های مختلف بروز پیدا کند و بیماری‌های متعددی می‌توانند زمینه‌ساز این حس شوند. خارش حس ناخوشایندی است و تغییراتی که روی پوست باقی می‌ماند برای فرد آزاردهنده است.

خارش در بعضی موارد، محدود به ناحیه خاصی از پوست است اما گاه منتشر و پوست قسمت‌های مختلف را درگیر می‌کند. خارش ممکن است بلافاصله پس از تماس با ماده محرک ایجاد شود یا هنگام استراحت اتفاق بیفتد. احساس خارش می‌تواند همراه با تظاهرات پوستی باشد و پس از بروز ضایعه، این احساس نیز ایجاد می‌شود. البته گاهی پس از خارش، ضایعات ثانویه مانند خراشیدگی، ضخیم‌شدن و تیرگی پوست به‌وجود می‌آید.

چه بیماری‌های پوستی می‌توانند زمینه‌ساز خارش شوند؟

یکی از مهم‌ترین بیماری‌های پوستی که در بروز خارش نقش دارد انواع آلرژی است. معمولا در درماتیت‌های تماسی، ماده حساسیت‌زا باعث بروز واکنش موضعی روی پوست و احساس خارش می‌شود، اما اگر آلرژی با بروز کهیر همراه باشد، خارش ممکن است در تمام بدن اتفاق بیفتد.

علاوه بر آلرژی، بیماری‌های پوستی التهابی نیز زمینه‌ساز احساس خارش هستند که می‌توان به پسوریازیس، انواع درماتیت و اگزما، لیکن‌پلان و کهیر اشاره کرد. عفونت‌های انگلی مانند ابتلا به گال یا شپش نیز باعث خارش پوست می‌شود.

آیا خارش ممکن است علامت هشدار ابتلا به ناراحتی‌های داخلی باشد؟

یکی از علائم ابتلا به بیماری‌های داخلی، خارش پوست است. پرکاری تیروئید، اورمی ناشی از نارسایی کلیوی، کُلستاز (احتباس مایع صفراوی) و اختلالات کبد از جمله این بیماری‌ها هستند. بیماری‌هایی مانند دیابت یا زونا که اعصاب را درگیر می‌کند نیز ممکن است خارش را به‌ وجود آورد زیرا خونرسانی به اندام‌ها مختل می‌شود.

خارش چه تغییراتی روی پوست ایجاد می‌کند؟

خراشیدگی ناشی از خاراندن پوست گاه شیارهای ریزی روی پوست ایجاد می‌کند که زمینه رشد و تکثیر باکتری‌ها و عفونت‌های پوستی را افزایش می‌دهد. تیرگی و ضخیم‌شدن پوست عوارض شایع خارش مزمن است که ظاهر پوست تغییر می‌کند. همچنین خارش مزمن و طولانی باعث آزادشدن موادی در پوست می‌شود که رسوب آنها باعث تیرگی پوست است. بیماری «آمیلوئیدوز» یکی از این بیماری‌های ناشی از خارش مزمن است که درمان تیرگی پوست آن نیز آسان نخواهد بود.

ممکن است خارش بدون علت جسمی نیز ظاهر شود؟

خارش در بعضی مواقع منشاء روانی دارد. در واقع، تحریک اعصاب ناشی از افسردگی، استرس و اضطراب می‌تواند در بخشی از پوست باعث خارش شود. البته گاهی خارش علامت شروع یک بیماری پوستی است اما فرد به‌دلیل اختلالات روانی متمایل به خارش شدید در ناحیه خاصی از پوست می‌شود که به «خارش اِروتیک» یا «خارش شیرین» شهرت دارد.

بیشتر بخوانید: روش هایی برای تسکین خارش اگزمای پوستی

اقدامات درمانی برای خارش پوست

همانگونه که طیف علل زمینه‌ساز خارش متنوع است، درمان نیز روش‌های متعددی را در برمی‌گیرد. در مواردی که خارش ناشی از یک واکنش آلرژیک است، مصرف داروهای آنتی‌هیستامین به برطرف‌شدن خارش کمک می‌کند. اگر علت خارش بیماری‌های زمینه‌ای، اختلالات روانی یا بیماری‌های پوستی است، درمان اختصاصی عامل بروز خارش را می‌طلبد. در چنین شرایطی از درمان‌های خودسرانه باید پرهیز کرد تا علت دقیق بیماری تشخیص داده ‌شود.

بیشتر بخوانید: خارش زدایی از پوست سر

تدابیر طب ایرانی برای مقابله با خارش

خارش بدن دلایل مختلفی دارد بنابراین فرد باید توسط متخصص طب ایرانی معاینه شود تا علت خارشش تشخیص داده شده و سپس تحت درمان قرار بگیرد. به‌طور کلی به افرادی که خارش دارند توصیه‌ می‌شود می‌شود از خوردن برخی مواد پرهیز و مصرف برخی خوراکی‌ها را در برنامه غذایی خود قرار دهند.

پرهیزهای غذایی

غذاها، نوشیدنی‌ها و میوه‌های با مزاج سرد، فست‌فود و غذاهاى بسته‌بندى صنعتى، غذاهاى خمیری و سنگین و با هضم سخت مثل ماکارونى، لازانیا، الویه، قارچ، حلیم، کله‌پاچه و...، نوشابه‌ها و آب‌میوه‌هاى صنعتى، تنقلات صنعتى مانند چیپس، پفک، کیک، کلوچه و...، کاکائو، یخ، گوشت‌هاى با هضم سخت مثل گوشت گاو و گوساله، جگر سفید گوسفند، پرهیز از مصرف ماهی، بادمجان، انبه و موز، غذاهای سرخ‌کرده و پرادویه و پرهیز از قرار گرفتن در معرض هوای خشک.

توصیه‌های غذایی

1- صبح ناشتا: مصرف ماء‌الجبن

2- صبحانه: (در روزهای مختلف از موارد ذکر شده برای صبحانه به تناوب بدون چای یا نوشیدنی دیگر استفاده کنید.)

● نان سنگک یا لواش برشته با کره و عسل یا یکی از مرباهای بالنگ، به، سیب، آمله، هلیله، شقاقل یا مربای وج (اگیر ترکی) بدون شیره (فقط میوه مربا میل شود) یا ارده و شیره

● زرده تخم‌مرغ عسلی با کمی نمک و فلفل و دارچین و آویشن

● بادام 20-15 عدد به صورت پوست کنده (مغز سفید آن مصرف شود) یا به صورت حریره بادام یا شیربادام (بادام پوست کنده +یک لیوان آب+ 1 قاشق مرباخوری عسل یا کمی نبات در مخلوط کن مخلوط شود.)

● مویز 30-21 عدد

● سیب شیرین رسیده پوست کنده پخته شده

3- ناهار و شام:

1- آش جو: مقداری جو و نخود با گشنیز و جعفری و شلغم و مقدار کمی زیره و رازیانه و انیسون ذکر شده پخته شده و موقع مصرف کمی روغن زیتون اضافه شود.

2- سوپ گشنیز: از گشنیز، شلغم، برگ چغندر، مقداری اسفناج و آلوبخارا با کمی برنج و ادویه جات ذکر شده و گوشت جوجه مرغ یا کبک یا بلدرچین تهیه شده باشد.

3- سوپ سبزیجات: سبزیجات آن شامل کرفس، کنگر، گشنیز، برگ پنیرک، آلوچه، ریواس کوهی، نعناع، جعفری (هر تعداد از سبزیجات که با توجه به فصل در دسترس بود) باشد و گوشت آن از گوشت‌های ذکر شده در سوپ فوق باشد. چاشنی آن را آبغوره، سرکه، سماق، لیموترش، تمرهندی یا آب انار تشکیل دهد.

4- سوپ جو: با سبزیجات ذکر شده و هویج و روغن زیتون و آبغوره

5- خورش ریواس

6- خورش کنگر با سبزیجات و ادویه‌جات ذکر شده

7- خورش کرفس با شنبلیله و گشنیز و جعفری با گوشت‌ها و ادویه‌جات ذکر شده

8- نخوداب: نخود را با ادویه جات مذکور خوب بپزید و در صورت تمایل می‌توانید گوشت نیز به آن اضافه کرده و در انتها با افزودن کمی روغن زیتون میل کنید.

9- قلیه ماهی با ماهی کیلکا: ماهی کیلکا را فیله کنید (سر آن را با کارد تیز بزنید و به آرامی شکم آن را باز کرده و استخوان را خارج کرده و در آب سرد بشویید و در آبکش بریزید ) مقدار خیلی کمی نمک به آن بپاشید و 30 دقیقه در ظرفی بماند. یک عدد پیاز کوچک و 3-2 حبه کوچک سیر را با زردچوبه کمی تفت دهید و سپس شنبلیله و گشنیز خرد شده را به نسبت 1 به 4 اضافه کرده و چند دقیقه تفت دهید. سپس مقداری تمرهندی هسته گرفته را که قبلا با آب مالش داده و مخلوط کرده اید، به همراه یک قاشق چای خوری گرد لیمو اضافه کنید و بگذارید مواد کمی پخته شده و جابیفتد، سپس ماهی را اضافه کرده و 10 دقیقه بعد غذا حاضر است.

10- ماهی کیلکا تنوری: ماهی را فیله کنید و یک سیخ چوبی باریک نوک تیز (مثل سیخ کباب حسینی) از یک طرف وارد و از طرف دیگر به نحوی خارج کنید که ماهی پهن بماند. سپس خمیری تهیه شده از مخلوط شیره تمرهندی (تمرهندی که در آب مالش داده شده و هسته‌هایش جدا شده)، زردچوبه، گشنیز خرد شده، کمی زیره، آب‌لیمو (آب‌نارنج یا آب‌ انار ترش هم می‌توانید استفاده کنید) و مقدار کمی نمک را روی ماهی بمالید. سینی فر را کمی چرب کرده و ماهی را داخل فر تنوری کنید.

11- کته گشنیز: سبزی پلو که سبزی آن گشنیز باشد

12- کته شوید: سبزی پلو که سبزی آن شوید باشد

13- آش با چاشنی‌های مختلف:

مقداری لپه را با نمک و زردچوبه و آب در دیگ جاداری بریزید و روی آتش ملایم بگذارید و نیم ساعت بجوشانید تا لپه نرم شود. سپس سبزی شامل گشنیز، جعفری و تره را اضافه کنید و نیم ساعت دیگر بپزید. سپس مقداری برنج را که از قبل مثل کته پخته اید را اضافه کنید و بگذارید آش جا بیفتد. نیم ساعت قبل از برداشتن به عنوان چاشنی مقداری رب انار یا شیره تمرهندی یا شیره زرشک یا آب آلو اضافه کنید. موقع سرو کمی پودر سماق روی آش بپاشید.

14- زرشکیه به اشکال زیر:

● مرغ شکم پر که داخل شکم آن از زرشک و گشنیز پرشده باشد.

● گوشت مرغ را در آب نیم‌پز کنید و کف آن را دور بریزید، سپس به آن زرشک، مقداری به خرد شده و مقدار بیشتری گشنیز اضافه کنید و بگذارید خوب بپزد.

15- خورش به آلو

16- خورش سیب درختی: که مواد آن را سیب درختی، غوره تازه یا آب‌غوره، گوشت گوسفند یا کبک یا مرغ، آلوبخارا یا آلوچه به اضافه کمی نمک و پیاز و زردچوبه تشکیل دهند.

نکته 1: روی تمام غذاها موقع مصرف سبوس برنج یا گندم بپاشید.

نکته 2: از مصرف گوشت قرمز به میزان زیاد پرهیز کنید و در غذاهای ذکر شده در فوق نهایتا می‌توانید هفته‌ای 2 بار از گوشت گوسفند استفاده کنید. به جای آن از گوشت سفید و ماهی کیلکا استفاده کنید.

نکته 3: یک ساعت و نیم بعد از غذا سالادی متشکل از ساقه‌های لطیف کرفس و هویج خرد کرده با یک قاشق غذاخوری ترشی کبر و مقداری جوانه ماش میل کنید که سس این سالاد از مخلوط مقداری روغن زیتون، رب انار، کمی سرکه و مقداری عسل تهیه شده باشد.

نکته 4: به عنوان چند تا از وعده‌های شام می‌توانید از سیب پوست کنده رنده شده با کمی عرق قاصدک و خارشتر و کاسنی وشاهتره و بیدمشک و مقداری هل و عسل به شکل فالوده سیب استفاده کنید که این فالوده سیب را می‌توانید با نان هم مصرف کنید.

نکته 5: در غذاها فقط از روغن زیتون و بادام و کنجد استفاده کنید.

4- نوشیدنی:

● شربت زرشک و سیب: آب زرشک 400 گرم، آب سیب رسیده شیرین پوست کنده 800 گرم، آب لیموترش تازه 200 گرم، مخلوط کرده و با مقداری شکر به قوام بیاورید و موقع مصرف با آب رقیق کرده بنوشید.(اگر زرشک تازه برای آبگیری نبود، مقداری زرشک خشک را در 4 برابر آن آب یک شب بخیسانید، روز بعد بجوشانید تا یک‌سوم آن بماند.)

● ماء الشعیر طبی: جو را 24 ساع بخیسانید سپس با 20-14 برابر آن آب روی حرارت بگذارید به محض شکفته شدن جو، حرارت را خاموش کنید و بلافاصله آب روی آن را صاف کرده و نیم گرم بنوشید. (می‌توانید مایع حاصله را در یخچال نگهداری کنید)

● شربت آب‌سیب، عسل و کمی آب لیموترش تازه

5- میوه: سیب، گلابی، شاهتوت، ریواس، زردآلو