خطر چاقی برای کلیه ها

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، 35 تا 40 درصد مردم ایران دچار اضافه وزن هستند که آنها را در معرض خطر جدی ابتلا به دیابت و پرفشاری خون قرار می‌دهد که این دو بیماری مزمن می‌توانند زمینه‌ساز نارسایی‌های کلیوی شوند.

به گزارش «بهپو»، «مسیح نقیبی»، فوق تخصص کلیه و فشارخون استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد چاقی را مشکل جدی سلامت عمومی در همه جوامع صنعتی برشمرد و گفت: بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، کشورهای در حال توسعه نیز به‌تدریج با آن درگیر می‌شوند. عوارض چاقی بر عملکرد قلب و عروق، استخوان‌ها و مفاصل، ریه‌ها و عملکرد متابولیک بدن به خوبی شناخته شده اما عوارض کلیوی چندان مورد توجه نیست. در واقع، افزایش چربی عامل مهم دیابت نوع2 و پرفشاری خون می‌شود که این 2 بیماری مزمن عامل 50 تا 60درصد نارسایی‌های جدی کلیوی و پروتئینوری (افزایش پروتئین در ادرار) هستند که آمار مبتلایان طی 10 سال گذشته افزایش یافته است.

وی اظهار داشت: هیچ یک از خوراکی‌ها را نمی‌توان به‌طور مستقیم در بیماری‌های کلیه دخیل دانست زیرا در واقع، مصرف زیاد غذاهای پرکالری، چربی‌ها، مواد نشاسته‌ای و فست‌فودها نخست باعث چاقی و سپس بروز این بیماری‌ها می‌شود. البته از مصرف زیاد نمک نیز نباید غافل شد، چرا که به‌طور مستقیم فشارخون را افزایش می‌دهد و زمینه‌ساز بیماری‌های مختلف کلیوی مانند سنگ کلیه می‌شود. همچنین نوشابه‌های گازدار به‌دلیل مقدار جوش شیرین برای کلیه‌ها مضر هستند. کاهش وزن تاثیر مثبتی در بهبود دیابت و فشارخون بالا و در نتیجه حفظ سلامت کلیه‌ها دارد. توصیه می‌شود همه افراد تمرین‌های ورزشی منظم (5 روز در هفته و هر بار 30 دقیقه) را در برنامه روزانه خود بگنجانند و نوشیدن 8 تا 10 لیوان آب را در روز فراموش نکنند. «نارسایی کلیوی» اختلالات تدریجی و برگشت‌ناپذیر عملکرد کلیه‌ها هستند که معمولا خیلی دیر تشخیص داده می‌شوند زیرا طی چند سال اول هیچ علامت ناراحت‌کننده‌ای بروز نمی‌کند. متاسفانه این مساله بسیاری از افراد را به‌دلیل نارسایی کلیوی مزمن و دیگر عوارض قلبی- عروقی مرتبط با آن به کام مرگ می‌کشاند. از هر 10 بزرگسال 1 نفر از این بیماری رنج می‌برد که حدود 600 میلیون نفر در دنیا هستند. سازمان سلامت جهانی پیش‌بینی می‌کند طی 10 سال آینده شمار مبتلایان به بیماری‌های کلیوی مزمن تا 17درصد افزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: خوراکی هایی که سلامتی را به کلیه ها هدیه می کنند

چاقی و تحقیقات کلیوی

نقیبی گفت: بر اساس مطالعات اخیر، افراد دارای اضافه وزن یا شاخص توده بدنی «BMI» بیشتر از 25، 2برابر بیشتر از بقیه در معرض خطر ابتلا به اختلالات جدی کلیوی و در نهایت دیالیز هستند. این خطر در مورد افراد با BMI بیشتر از 30، 3 برابر و BMI 40 و بالاتر تا 7 برابر افزایش می‌یابد.

از طرفی، مطالعه روی بیش از 100هزار نفر طی مدت 17 سال ثابت کرد نارسایی کلیوی ناشی از چاقی در مردان بیشتر است.

به نظر می‌رسد هورمون‌های جنسی عامل تفاوت زنان و مردان در پیشرفت بیماری‌های کلیوی مانند پروتئینوری و گلومرولوسکلروز است.

علاوه بر رعایت برنامه غذایی درست و تمرینات ورزشی، افراد چاق باید مراقبت جدی نسبت به عملکرد کلیه‌ها داشته باشند. از طرفی به گفته محققان، کسانی که با وزن کم به دنیا آمده و بعدا دچار اضافه وزن شده‌اند، در معرض خطر جدی نارسایی کلیوی هستند زیرا تعداد نفرون‌های کلیه آنها کمتر از حد عادی است و افزایش وزن موجب کار بیشتر و از کارافتادگی سریع‌تر نفرون‌ها می‌شود.

چاقی و رد پیوند کلیه

فوق تخصص کلیه و فشارخون استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه افراد چاق مشکل خاصی در شرایط دیالیز ندارند و حتی ممکن است نسبت به افراد لاغرتر درمان را بهتر بپذیرند گفت: اما پیوند کلیه در آنها بسیار دردسرساز و با عوارض جدی همراه خواهد بود.

در واقع، مشکلات همراه با پیوند، بهبود جراحات و عفونت در این افراد بسیار شایع است. افزایش وزن همچنین می‌تواند به‌طور جدی زمینه‌ساز پس زدن پیوند طی 5 سال اول ‌شود. البته خطر ابتلا به دیابت پس از پیوند و فوت ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی نیز آنها را تهدید می‌کند.

چاقی و سرطان کلیه

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، نقیبی در پایان گفت: مطالعه‌هایی که طی سال‌های 1966 تا 1998 میلادی در مورد رابطه اضافه وزن و چاقی انجام گرفت، نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به سرطان کلیه در افراد چاق، به‌خصوص مردان، زیاد است. در واقع، این خطر در صورت نمایه توده بدنی 27 دو برابر نمایه توده بدنی 20 خواهد بود.

* محرک‌های گیرنده فعال‌کننده پرولیفراسیون پروکسیزوم (PPAR)، گیرنده‌های فعال‌کننده تکثیر پروکسیزوم‌ها، گروهی از گیرنده‌های هسته‌ای هستند که به‌عنوان عوامل نسخه‌برداری عمل می‌کنند و آثار متعددی بر دستگاه قلبی‌عروقی دارند./