آیا کم کاری تیروئید در نوزادان درمان دارد؟

از هر 2 تا 4 هزار کودکی که متولد می‌شوند، یک کودک مبتلا به «کم کاری مادرزادی تیرویید» است و اگر زود تشخیص داده نشود عوارض جبران ناپذیری دارد. کم کاری مادرزادی تیرویید یکی از شایع‌ترین علل عقب‌ماندگی ذهنی کودک است که می‌توان از آن پیشگیری کرد.

از هر 2 تا 4 هزار کودکی که متولد می‌شوند، یک کودک مبتلا به «کم کاری مادرزادی تیرویید» است. پس می‌توان گفت این بیماری چندان شایع نیست ولی در عین حال خطرناک است و اگر زود تشخیص داده نشود، عوارض جبران‌ناپذیری برجای می‌گذارد.

به گزارش «بهپو»، کم کاری مادرزادی تیرویید یکی از شایع‌ترین علل عقب‌ماندگی ذهنی کودک است که می‌توان از آن پیشگیری کرد. این اختلال بار روانی و اقتصادی زیادی به خانواده و جامعه تحمیل می‌کند. در این مقاله در مورد اختلالات تیرویید کودک، روش تشخیص، علایم و درمان آن صحبت کرده‌ایم.

چرا بعضی از کودکان با کم‌کاری مادرزادی تیرویید متولد می‌شوند؟

در 15 درصد از نوزادان مبتلا به کم‌کاری تیروئید، سابقه ارثی وجود دارد و در 85 درصد موارد علت خاصی برای آن یافت نمی‌شود. در طول دوران بارداری جنین هورمون‌های تیرویید را از طریق جفت از مادر دریافت می‌کند پس هنگام تولد مشکل خاصی در کودک دیده نمی‌شود ولی بعد تولد و با قطع کامل هورمون‌های تیرویید مادر، کم‌کم علایم بالینی آشکار می‌شود. مشکلی که وجود دارد این است که کم‌کاری تیرویید در نوزاد بدون علایم بالینی یا حداقل علایم است و به راحتی تشخیص داده نمی‌شود و اگر بیماری نوزاد تشخیص داده نشود، کاهش هورمون روی نقاط مختلف بدن اثر تخریبی خود را اعمال خواهد کرد. تاثیر روی مغز بدترین عارضه این اختلال است که منجر به عقب‌ماندگی کودک می‌شود.

چگونه می‌توان بیماری را خیلی زود تشخیص داد؟

شیوع عقب‌ماندگی ذهنی ناشی از کم‌کاری تیرویید نوزاد در گذشته بیشتر بود ولی چند سالی است که روش غربالگری به‌طور رایج در همه مراکز درمانی بعد از تولد کودک یعنی روز سوم تا پنجم انجام می‌شود تا در صورت کم‌کار بودن غده تیرویید کودک، بیماری به‌سرعت شناسایی و درمان شود. این آزمایش به‌صورت خون‌گیری از پاشنه پای نوزاد است. نوزادان متولدشده به بیمارستان یا مراکز بهداشتی ارجاع داده می‌شوند تا آزمایش انجام گیرد.

امروزه 5 نوع غربالگری در چند روز اول تولد کودک انجام می‌شود که یکی از آنها برای تشخیص کم‌کاری تیرویید است.

اگر بیماری زود تشخیص داده نشود چه علایمی در کودک ظاهر می‌شود؟

تاخیر در درمان حتما روی رشد ذهنی و سطح هوشی کودک تاثیر منفی خواهد گذاشت. هورمون تیرویید برای رشد مغز و جسم نوزاد ضروری است. چنین کودکانی چهره خشنی پیدا می‌کنند. پوست خشک، بزرگی ملاج، فتق نافی، بزرگی زبان، شل بودن بدن، گریه خشن، یبوست، خواب‌آلودگی و زردی از علایم دیگری است که کودکان مبتلا به کم‌کاری تیرویید از خود نشان می‌دهند. شایع‌ترین علامت کم‌کاری تیرویید نوزاد طولانی شدن زردی، بزرگی زبان و بزرگی ملاج است.

اگر بیماری تایید شد، والدین چه باید بکنند؟

نخست اینکه تست غربالگری قدرت تشخیص صددرصدی ندارد. وقتی تست مثبت می‌شود، کودک باید به متخصص کودکان ارجاع داده شود. البته بعد از قطعی شدن بیماری هم والدین نباید نگران باشند چون امروزه برای این بیماری درمان مناسبی وجود دارد و اگر کودک تحت کنترل باشد، از نظر هوشی، ذهنی و... هیچ مشکلی پیدا نخواهد کرد. درمان کم‌کاری تیرویید مانند بزرگسالان تجویز قرص لووتیروکسین است. تعیین میزان دوز در کودک به سطح هورمون تیروکسین خون بستگی دارد که به دستور پزشک باید هر چند وقت یکبار انجام شود.

علایم بیماری در کودکان و نوجوانان

نوعی از کم‌کاری تیرویید ممکن است بعد از تولد بروز کند. در کودکان علایم کم‌کاری تیرویید متفاوت‌تر از نوزادان است. خستگی، عدم تحمل سرما، افزایش وزن -تست تیرویید برای همه کودکانی که افزایش وزن دارند باید انجام شود- پوست خشک و اختلال در عادت ماهانه از علایمی هستند که بیمار با آن مراجعه می‌کند. در معاینه نیز افزایش فشار خون، گواتر-بزرگی غده تیرویید- و کاهش ضربان قلب مشاهده می‌شود.

تاثیر کم کاری تیرویید مادر بر جنین

کم‌کاری تیرویید جنین ممکن است ناشی از کم‌کاری غده تیرویید مادر باشد. برای جلوگیری تاثیر آن روی جنین، از همه خانم‌های باردار تست‌های خونی مربوط به سطح هورمون‌های تیرویید انجام می‌گیرد. البته به‌طور طبیعی در بارداری کمی تغییر در سطح هورمون‌های تیرویید ایجاد می‌شود که اگر لازم باشد، ممکن است برای مادر دارو با دوز پایین تجویز شود. اگر کم‌کاری تیرویید مادر در طول دوران بارداری درمان نشود، عوارض مهمی برای مادر و جنین ایجاد می‌کند. احتمال تولد نوزاد نارس، مرگ جنین، دکولمان یا کنده شدن جفت، وزن کم نوزاد هنگام تولد و احتمال سزارین در این نوع بارداری‌ها زیاد است.

پرکاری تیرویید در کودکان

به گزارش «بهپو» و به نقل از «هفته نامه سلامت»، کودکان هم ممکن است مانند بزرگسالان به پرکاری تیرویید مبتلا شوند ولی خیلی شایع نیست. علایم پرکاری تیرویید کودک، اسهال، کاهش وزن، عدم تحمل نسبت به گرما، بی‌قراری، لرزش و تپش قلب است./

بیشتر بخوانید: آیا بارداری، تیرویید را پرکار می کند؟