1500 بازدید
45 دیدگاه
لیکن پلان یک بیماری خود ایمنی است که با ایجاد التهاب در ناحیه پوست، مو، ناخن و غشاهای مخاطی به بافت آنها صدمه می زند. ضایعات لیکن پلان خارش دار و متمایل به رنگ ارغوانی هستند. لیکن پلان درمان ندارد اما قابل کنترل است.
لیکن پلان نوعی بیماری خود ایمنی است که با ضایعات خارش‌دار مسطح و چندضلعی همراه می‌شود. این ضایعات ابتدا صورتی‌رنگ است و به مرور ارغوانی می‌شود.
به گزارش «بهپو»، لیکن پلان بیماری قابل‌درمانی نیست اما قابل‌کنترل است و با دارو می‌توان از عود آن پیشگیری کرد.
لیکن پلان چیست؟
در این بیماری سلول‌های ایمنی با ایجاد التهاب در ناحیه پوست، مو، ناخن و مخاط به بافت مربوطه صدمه می‌زنند. در شایع‌ترین حالت، لیکن پلان پوست مچ دست، ساعد، مچ پا و کمر را درگیر می‌کند. در نوع دیگری از لیکن پلان، ساق پا هم درگیر می‌شود اما چندان شایع نیست. نوعی از لیکن پلان باعث ریزش مو می‌شود که می‌تواند عامل طاسی دائم و خارشی باشد که شدت آن متفاوت است. پوست ناحیه درگیر حالت اسکار پیدا می‌کند، قرمز است و بعد از اتمام التهاب سفید و براق می‌شود. در لیکن‌پلانی که ناخن را درگیر می‌کند فرورفتگی‌های خطی روی ناخن ایجاد می‌شود و ایجاد ناخنک می‌کند.
پیشرفت بیماری لیکن پلان قابل‌پیش‌بینی نیست. گاهی تنها مختصری ریزش مو داریم و گاهی بیماری بسیار پیشرونده است و سطح وسیعی را درگیر می‌کند.
نشانه های لیکن پلان در دهان
در صورتی که بیمار دهان خود را در آینه نگاه کند و به صورت دوطرفه، داخل دهان، 2 گونه یا 2 طرف زبان شبکه‌های سفیدرنگ ببیند که گاهی با سوزش همراه است؛ معنایش این است که به لیکن پلان دهانی مبتلاست. لیکن پلان دهانی در صورتی که با درد و سوزش همراه باشد، باید کنترل و درمان شود؛ در غیر این صورت ممکن است عامل بدخیمی و سرطان باشد. با تشخیص زودرس امکان تبدیل این نوع از لیکن پلان به سرطان بسیار کم است ولی به هر حال مراجعه زودهنگام به دندان‌پزشک و درمان زودهنگام ضروری است.
لیکن پلان بیماری قابل‌درمانی نیست اما قابل‌کنترل است و با دارو می‌توان از عود آن پیشگیری کرد. بیمار می‌تواند از پمادهای مختلف و دهانشویه‌ها و برخی داروهای خوراکی استفاده کند، اما اگر این بیماری مورد غفلت قرار گیرد و به آن رسیدگی نشود، فرد دچار بدخیمی و به زخم‌های دهانی و سرطان دچار می‌شود.
ضایعاتی وجود دارد به نام لیکنویید ری‌اکشن یعنی واکنشی مشابه لیکن‌پلان. در مواقعی که فرد نسبت به برخی مواد مانند آمالگام (ماده ای که برای پر کردن دندان استفاده می شود) یا برخی داروها به‌خصوص داروهای ضد فشار خون حساسیت نشان دهد، ضایعات سفیدرنگی در دهان نمایان می‌شود. البته این نوع از لیکن پلان یک‌طرفه است و تنها زبان یا گونه‌ای که سمت آمالگام است، مبتلا می‌شود.
بیشتر بخوانید: ضایعات دهانی علامت کدام بیماری است؟
علت بیماری لیکن پلان
لیکن پلان نوعی بیماری اتوایمیون یا خودایمنی است که معمولا در کودکان زیر 5 سال نادر است و بیشتر در زنان دیده می‌شود. سابقه خانوادگی در 10 درصد بیماران مثبت است. علت بروز این بیماری مشخص نیست. پس بی‌جهت پزشک خود را به‌خاطر یافتن علت بیماری عوض نکنید. ممکن است کاملا ناگهانی یا ناشی از مصرف برخی داروها باشد. گاهی این بیماری با اشکالی از اگزما یا پسوریازیس اشتباه گرفته می‌شود. به همین دلیل برای تشخیص بیماری به نمونه‌برداری نیاز است.
آیا بیماری لیکن پلان خطرناک است؟
لیکن پلان در واژن و فرج باعث درد شدید شده و گاه اثر زخم (اسکار) از آن به جای می ماند و به همین دلیل کنار آمدن و مدیریت آن برای بیمار سخت است. اختلال عملکرد جنسی می تواند یک عارضه طولانی مدت در این افراد باشد.
گاهی ضایعات داخل دهان به زخم تبدیل می شوند و برای بیمار مشکلاتی را در هنگام صرف غذا ایجاد می کند. در صورت زخمی شدن ضایعات داخل دهانی ناشی از لیکن پلان مراقبت های درمانی بهداشتی بیشتری نیاز است چرا که احتمال بروز سرطان های دهان را افزایش می دهند البته این مورد بسیار نادر است.
احتمال سرطانی شدن این بیماری در سایر نواحی بدن نیز وجود دارد و در صورتی که ضایعات دهانی یا اندامی به زخمی تبدیل شده و زخم بهبود نیابد، احتمال سرطانی شدن البته در حد بسیار اندک وجود دارد.
شواهد نشان داده اند که لیکن پلان احتمال ابتلا به سرطان پوست معروف به کارسینوم سلول فلسی را بالا می برد، اگرچه این احتمال درصد پایینی دارد. به همین دلیل پزشک برای بیمار مبتلا به لیکن پلان، دوره های منظم معاینه قرار می دهد.
در بسیاری از مبتلایان رنگ پوست مبتلا به لیکن پلان تیره تر از بقیه نقاط بدن است حتی پس از آنکه راش پوستی از بین می رود.
لیکن پلان درمان قطعی ندارد اما قابل کنترل است
لیکن پلان درمان ندارد و داروهای موجود تنها باعث متوقف کردن روند بیماری می‌شود که البته باید به‌صورت دوره‌ای مصرف شوند. برای درمان خارش معمولا آنتی‌هیستامین تجویز می‌شود و در صورتی که وسعت و شدت ریزش مو زیاد و همراه با خارش باشد باید از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مثل کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا موضعی یا تزریقی برای دوره‌های کوتاه استفاده کرد.
برای شکل‌های شدید و مقاوم به درمان از رتینوییدها و سیکلوسپورین‌ها استفاده می‌شود.
فرد مبتلا به لیکن پلان دهان به احتمال زیاد به لیکن پلان پوست و مخاط واژن هم دچار می‌شود اما داستان لیکن پلان مو متفاوت است. سوالی که شاید سوال بسیاری از بیماران مبتلا به لیکن پلان مو باشد این است که با مصرف دارو چقدر طول می‌کشد تا ریزش قطع شود و بیماری تحت کنترل دربیاید؟
پاسخ دادن به این سوال سخت است و در برخی بیماران باوجود درمان‌ها ممکن است بیماری کنترل نشود. لیکن پلان پوست معمولا سیر یکی- دو ساله دارد و بعد کنترل می‌شود اما لیکن پلان مو غالبا سیر طولانی‌تری دارد و اگر بیمار درمان مناسب دریافت نکند، موهایش را برای همیشه از دست می‌دهد. سریع‌ترین و موثرترین دارویی که برای درمان بیماران مبتلا به لیکن پلان مو تجویز می‌شود، معمولا از جنس کورتون است. البته کورتون عوارض خاص خود را دارد و در طول یک دوره 6هفته‌ای به‌تدریج کم می‌شود. به‌طور همزمان کنار کورتون از داروهای مکمل هم استفاده می‌شود که راحت‌تر بتوان بیمار را از کورتون گرفت. متاسفانه در بیماران مبتلا به لیکن پلان مو که دچار طاسی می‌شوند پیوند مو خیلی سریع موثر نیست و باید چند سالی از کنترل بیماری بگذرد.
توصیه های غذایی به مبتلایان لیکن پلان
هیچ ماده غذایی خاصی باعث بروز لیکن پلان نمی‌شود اما برخی ملاحظات غذایی هست که به تسکین علایم این بیماری کمک می‌کند:
1- بیماران مبتلا معمولا کورتون مصرف می‌کنند. مصرف کورتون می‌تواند باعث کاهش کلسیم و ویتامین D در بدن شود و ضایعات پوستی را تشدید کند. مبتلایان باید از منابع لبنی کم‌چرب یا شیرهای کم‌چرب غنی‌شده با ویتامین D استفاده کنند اما در صورتی که توانایی تحمل لاکتوز را ندارند، می‌توانند از مکمل‌های کلسیم و ویتامین D استفاده کنند. روزانه 400 تا 600 واحد بین‌المللی ویتامین D و 1000 میلی‌گرم کلسیم برای این بیماران ضروری است.
2- بیماران معمولا دچار التهاب هستند. مصرف اسیدهای چرب به‌دلیل خواص ضدالتهابی و تعدیل‌کنندگی دستگاه ایمنی می‌تواند به کاهش التهاب و خارش پوست کمک کند. ماهی‌های چرب ممکن است به ذائقه بسیاری از افراد خوش نیاید، بنابراین ناگزیر باید مکمل آن را مصرف کرد.
3- به‌دلیل ضایعات دهانی در بیماران برخی پرهیزهای غذایی لازم و ضروری است. استفاده از غذاهای اسیدی و ترش مثل آب مرکبات یا آب گوجه‌فرنگی می‌تواند در این افراد باعث افزایش احساس سوزش، درد و التهاب شود. نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل چای، قهوه و نوشابه‌های گاز‌دار نیز از آنجا که محرک هستند، می‌توانند باعث التهاب شوند. غذاهای پرادویه و تند از جمله خردل، زنجبیل و فلفل نیز باعث تشدید درد و التهاب می‌شوند.
4- میان‌وعده‌های سفت و نمکی مثل چیپس و پاپ‌کورن برای این افراد مناسب نیست.
5- به افراد مبتلا به لیکن پلان توصیه می‌شود رژیمی سرشار از میوه و سبزیجات غیراسیدی و دانه‌ها و مغزها و گوشت‌ها که حاوی روی و امگا3 هستند، داشته باشند. کنار این رژیم، ورزش به تسکین علایم بیماری کمک می‌کند. چراکه باعث می‌شود استرس کاهش یابد و این کاملا به نفع درمان شماست.
روان‌درمانی، گروه‌درمانی و خانواده‌درمانی در لیکن پلان
اکثر خانم‌های جوانی که به لیکن پلان مبتلا شده‌اند، می‌پرسند آیا استرس در بروز این بیماری یا تشدید آن نقش دارد؟ متاسفانه جواب مثبت است و اکثر بیماران در چرخه معیوبی می‌افتند و به همین دلیل مرتب بیماریشان تشدید می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به لیکن پلان دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند. این موضوع به‌ویژه در بیمارانی که نزدیکانشان از بیماری باخبر نیستند یا ظاهرشان نقش مهمی در روابط اجتماعی و جایگاهشان دارد، بیشتر دیده می‌شود. برای درمان اختلال‌های روانی–رفتاری در بیماران، مصرف داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب، روان‌درمانی، گروه‌درمانی و خانواده‌درمانی توصیه می‌شود. این نوع درمان‌ها به بیمار کمک می‌کند زمینه پذیرش اجتماعی را بیابد و با افزایش اعتماد به‌نفس، روابط اجتماعی‌‌اش بهتر شود. مخفی‌کاری بین نزدیک‌ترین افراد خانواده و استفاده مرتب از کلاه‌گیس و... تنها باعث افزایش سطح اضطراب در بیماران می‌شود. در جلسه‌های خانواده‌درمانی باید به تک‌تک افراد خانواده آموزش داد تا زمینه را برای برگشت مجدد فرد به خانواده فراهم کنند. بیمار باید احساس کند همان‌گونه که هست، خانواده او را می‌پذیرند. نگاه‌های ترحم‌آمیز و کنجکاو تنها استرس و بیماری فرد را تشدید می‌کند./
مشاهده و سفارش
بهپو در جوامع مجــازیکانال ما را در جوامع مجازی دنبال کنیــد
دیدگاه و نظــرات
مراکز تصویربرداری
داروخــانه ها
مراکز آزمایشگاهی
کلینیـک ها
