روش‌های سالم ماندن حداکثری در صورت ابتلا به دیابت

اگر شما مبتلا به دیابت هستید، مهم‌ترین روش برای سالم زندگی کردن، کنترل «ABC» است.

اگر مبتلا به دیابت هستید مهم ترین روش برای سالم زندگی کردن، کنترل ABC است.
«ABC»دیابتی شامل:

A: هموگلوبین A1C نوعی آزمایش خون است که میانگین سطح قند خون را در چند ماه گذشته نشان می‌دهد.
B: برای افراد مبتلا به دیابت، کنترل فشار خون یا Blood Pressure به اندازه کنترل سطح قند خون اهمیت دارد. فشار خون بالا احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی و سکته قلبی را افزایش می‌دهد.
C: کلسترول یک ماده چربی داخل خون است. میزان بالای کلسترول یک عامل دیگر افزایش احتمال سکته قلبی و دیگر بیماری‌های عمده است.

دلایل اهمیت ABC دیابتی

احتمال سکته قلبی در بیماران دیابتی 2-3برابر دیگر افراد است. همچنین احتمال سکته قلبی شدید و کشنده در بیماران دیابتی جوان بیشتر از افراد دیگر است. به علاوه احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی در افراد دیابتی بالاتر است. با کنترل کردن «ABC»، افراد دیابتی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های ذکر شده را به میزان بالایی کاهش دهند.

پایین نگهداشتن قند خون در پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری‌های زیر مهم است:

بیماری‌های چشمی که منجر به کم‌بینی و نابینایی می‌شود،
بیماری‌های کلیوی
آسیب عصبی یا نوروپاتی که منجر به احساس درد یا بی‌حس شدن دست‌ها و پاها می‌شود
نیاز به قطع کردن اندام بدن مانند انگشتان پا و دست و دیگر اندام بدن.

ولی به طور کلی، قند خون یکی از عواملی است که باید به آن توجه شود. بیماری‌هایی که در اثر میزان بالای قند و کلسترول ایجاد می‌شوند، به طور جدی‌تری جان افراد دیابتی را تهدید می‌کنند.

سطح قابل قبول «ABC»

سطح قابل قبول «ABC» به شدت بیماری دیابت، سن و دیگر بیماری‌های همراه بستگی دارد. پزشک معالج می‌تواند، سطح قابل قبول «ABC» را به اطلاع بیمار برساند. برای بیشتر بیماران دیابتی، سطح قابل قبول «ABC» به شرح زیر است:

A1C زیر 7 درصد،
فشار خون کمتر از 90/140 میلی‌متر جیوه
کلسترول LDL زیر 100 (LDL نوعی از کلسترول است که به کلسترول بد شهرت دارد).

نحوه کنترل ABC

پزشک معالج می‌تواند به کمک فرد بیمار، برنامه‌ای برای کنترل «ABC» تهیه کند. این برنامه ممکن است که شامل:

استفاده از دارو: بیشتر افراد دیابتی برای کنترل قند خون خود از دارو استفاده می‌کنند. همچنین آنها ممکن است که نیاز به کنترل روزانه سطح قند خون خود داشته باشند. به علاوه، افراد دیابتی ممکن است نیاز به داروهای کنترل‌کننده سطح چربی خون و فشار خون داشته باشند.
تغییرات در نحوه زندگی: رژیم غذایی افراد تاثیر زیادی بر سلامت عمومی و سطح «ABC» دارد.

موارد زیر چند نمونه از روش‌های تحت کنترل نگه‌داشتن سطح ABC است:

استفاده از مواد غذایی سالم مانند میوه، سبزیجات و مواد لبنی کم‌چرب و کنترل کردن مقدار گوشت مصرفی و غذاهای چرب
فعالیت فیزیکی مانند راه رفتن، باغبانی کردن و فعال بودن بیش از 30 دقیقه در روز
ترک استفاده از مواد دخانی
کاهش وزن و
عدم استفاده از مواد الکلی.

کنترل قند خون در کودکان

به دلایل زیر، کنترل قند خون کودکان دارای اهمیت است:

سطح بالا یا پایین قند خون در کودکان می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی شود. با کنترل منظم قند خون کودکان می‌توان از وقوع مشکلات جدی برای آنها جلوگیری کرد.
با اطلاع از میزان قند خون کودکان، مقدار انسولین مورد نیاز را می‌توان مشخص کرد.
با کنترل قند خون کودکان می‌توان از وقوع مشکلات ج+سمی در آینده جلوگیری کرد.

نحوه کنترل قند خون در کودکان

با قرار دادن یک قطره از خون کودکان درون دستگاه اندازه‌گیر قند خون، دستگاه مقدار قند خون را مشخص می‌کند. پس از مشخص شدن سطح قند خون، والدین باید مقدار قند خون را ثبت کنند. اطلاعات ثبت شده به پزشک کمک می‌کند تا تغییرات مورد نیاز را در نحوه درمان بیماری دیابت کودک، ایجاد کند.
در صورت استفاده کودک از انسولین باید قند خون کودک روزانه 4 مرتبه کنترل شود. این به‌این معنا است که قند خون کودک باید قبل از غذا خوردن و خوابیدن شبانه، همچنین هفته‌ای یک بار بین ساعت 12 شب و 4 صبح اندازه‌گیری شود. در صورت تغییر مکرر مقدار قند خون بین ساعت 12 شب و 4 صبح، اندازه‌گیری قند خون باید بیشتر از یک بار در هفته انجام شود.

عواملی به شرح زیر می‌تواند، باعث ایجاد تغییر در میزان قند خون شود. در این موارد، اندازه‌گیری قند خون بیشتر از قبل مورد نیاز است:

بیماری
مسافرت
غذا خوردن یا ورزش بیشتر یا کمتر از معمول
تحت فشار بودن
زمان واکسیناسیون
داشتن نشانه‌های بالا یا پایین بودن سطح قند خون

نشانه‌های رایج پایین بودن سطح قند خون عبارتند از:
بدخلقی، خستگی و غذا نخوردن لرزش عرق کردن احساس خستگی، عصبی یا گرسنگی، بدخوابی، سردرگمی.

نشانه‌های معمول بالا بودن سطح قند خون عبارتند از:
تکرر ادرار احساس تشنگی و نوشیدن مایعات بیش از حد طبیعی احساس خستگی تنفس سریع. تنفس سریع می‌تواند نشانه اورژانسی بیماری کتواسدوز دیابتی باشد.

در موارد بروز سطح پائین قند خون کودکان، پزشک معالج با توجه به میزان قند خون، سن کودک و نشانه‌های بیماری می‌تواند دستورالعمل‌هایی برای درمان کودک ارائه دهد.

به طور کلی، دو روش رایج برای درمان سطح پایین قند خون عبارتند از:

استفاده از مواد قندی: والدین، باید به طور دائم مواد قندی را شامل شکر، قند، نوشابه، عسل و آبنبات همراه خود داشته باشند. باید توجه داشت که استفاده از مواد چرب مانند شکلات یا پنیر، سطح قند خون را به صورت سریع بالا نمی‌برند.
تزریق گلوکاگون: هورمون گلوکاگون باعث بالا رفتن سریع قند خون می‌شود. پزشک معالج می‌تواند نحوه تزریق و زمان مناسب استفاده از هورمون گلوکاگون را به والدین فرد بیمار توصیه کند.

در موارد بروز سطح بالای قند خون کودکان، پزشک معالج با توجه به میزان قند خون، سن کودک و نشانه‌های بیماری می‌تواند نحوه معالجه مناسب را به والدین کودک توصیه کند. استفاده از انسولین یا نوشیدن زیاد مایعات دو روش عمده برای حل مشکل سطح بالای قند خون کودکان هستند.

کنترل میزان قند خون در مدرسه

قند خون کودکان مبتلا به دیابت، در مدرسه هم باید کنترل شود. به طور کلی میزان قند خون باید قبل از کلاس ورزش، ناهار و در زمان بیماری کودک اندازه‌گیری شود. کودکان بین سن 8 تا 11 سالگی می‌توانند که میزان قند خون خود را بدون کمک فرد دیگسری اندازه‌گیری کنند، اما ممکن است آنها برای مشخص کردن میزان کافی انسولین به کمک دیگران نیاز داشته باشند.

مدیریت دیابت در مدارس

والدین بایستی مدیران مدرسه را از بیماری کودک خود به دیابت مطلع کنند. به طور کلی یک نفر در مدارس مسوول رسیدگی به بیماری کودکان است. مسئول بهداشت مدرسه می‌تواند فرد مورد اطمینان باشد. در صورت عدم وجود مسئول بهداشت، فرد دیگری می‌تواند عهده‌دار این مسئولیت باشد.
والدین باید که روش معالجه را با فرد مسئول در میان بگذارند. با بالا رفتن سن کودکان مبتلا به دیابت، خود کودکان می‌توانند که از عهده معالجه خود بر بیایند، ولی همچنان یک فرد مسئول در مدرسه برای مواقع اورژانسی مورد نیاز است. مسئولین مدرسه به همراه والدین و پزشک باید یک برنامه نوشتاری برای کنترل دیابت کودک در مدرسه تهیه کنند. این برنامه نوشتاری باید شامل کنترل دیابت در موارد مختلف باشد. مسئولین مدرسه بایستی والدین را در جریان سوال‌ها و مشکلات خود در مورد برنامه نوشتاری قرار دهند.

برنامه نوشتاری باید شامل اطلاعات مربوط به درمان دیابت کودکان، همچنین نحوه معالجه در موارد اورژانسی باشد. این اطلاعات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
1) داروهای مورد استفاده: برنامه تنظیم شده بایستی شامل داروهای مورد استفاده، زمان استفاده و نحوه استفاده از آنها باشد. زمان و دوز مورد استفاده انسولین مهم‌ترین مورد در برنامه نوشتاری است، 2) رژیم غذایی کودک: برنامه تنظیم شده باید شامل غذاهای مجاز و ممنوعه کودک باشد. همچنین این برنامه باید شامل مقدار غذای مورد نیاز در هر وعده غذایی باشد، 3) کنترل میزان قند خون کودک: برنامه تنظیم شده باید شامل زمان و نحوه کنترل قند خون کودک باشد، 4) نشانه‌های بالا و پایین بودن قند خون: برنامه تنظیم شده باید حاوی نشانه‌های بالا و پایین بودن قند خون باشد، 5) نحوه رسیدگی به پایین و بالا بودن قند خون6) نحوه دسترسی به والدین کودک و پزشک معالج 7) نیازهای دیگر کودک شامل زمان تزریق انسولین، دستشویی و صرف میان‌وعده غذایی فرد رسیدگی‌کننده به دیابت کودک در مدرسه باید برنامه تنظیم شده را با دیگر افراد شاغل در مدرسه به اشتراک بگذارد. اطلاعات به اشتراک گذاشته شده شامل مراحل درمان، نشانه‌های بیماری و اقدامات مورد نیاز در موارد اروژانسی است. برنامه تنظیم شده باید هر ساله و قبل از شروع مدرسه مورد بازبینی قرار گیرد و تغییرات مورد نیاز در آن به عمل آید.

رتینوپاتی دیابتی

رتینوپاتی دیابتی یک بیماری چشمی است که می‌تواند منجر به کم‌بینی و یا نابینایی شود. این بیماری در افراد مبتلا به دیابت که میزان قند خون خود را کنترل نمی‌کنند، شایع است.
در بیشتر اوقات نشانه‌ای در افراد مبتلا به دیابت تا زمان مراحل پیشرفته این بیماری، دیده نمی‌شود. به طور معمول، اقدام موثر چندانی برای بیمار در مراحل پیشرفته بیماری نمی‌توان انجام داد. به همین دلیل، معاینه منظم بیمار برای اجتناب از آسیب‌دیدگی چشم‌ها ضروری است.

نشانه‌های شروع بیماری عبارتند از:

تار دیدن اجسام
دیدن نقاط تاریک در اجسام
سختی در دیدن اجسام هنگام رانندگی یا مطالعه
سختی در جداسازی رنگ‌ها.

روش تشخیص رتینوپاتی دیابتی: پزشک متخصص چشم می‌تواند یکی از دو روش زیر را برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی به کار برد:
روش متسع شده: در این روش پزشک از قطره چشم برای باز کردن مردمک چشم استفاده می‌کند. سپس قرنیه چشم را مورد معاینه قرار می‌دهد. نوروپاتی دیابتی قرنیه چشم را مورد حمله قرار می‌دهد.
معاینه دیجیتالی قرنیه چشم: در صورت عدم دسترسی به پزشک، تکنسین چشم‌پزشکی می‌تواند عکس‌هایی را از قرنیه بیمار تهیه و برای تشخیص به پزشک ارسال کند.
در صورت مشاهده اختلالی در یکی از دو روش فوق، پزشک معالج می‌تواند دستور انجام روش‌های تشخیصی دیگر را صادر کند.
افراد مبتلا به دیابت باید به صورت سالانه توسط چشم‌پزشک مورد معاینه قرار بگیرند.
روش متسع شده روش ترجیح داده شده برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی است. افراد مبتلا به دیابت نوع 1، 5-3 سال پس از ابتلا به دیابت، باید مورد معاینه سالیانه چشم قرار گیرند. در افراد مبتلا به دیابت نوع 2، معاینه سالانه پس از تشخیص بیماری نیاز است.

درمان رتینوپاتی: در صورت ابتلا به نوع خوش‌خیم رتینوپاتی دیابتی، درمانی نیاز نیست، البته اگر فرد مبتلا به دیابت سطح قند خون و فشار خون خود را در حالت طبیعی قرار دهد. طبیعی نگه‌داشتن سطح قند خون و فشار خون باعث جلوگیری از وخیم شدن رتینوپاتی دیابتی می‌شود.

روش‌های درمانی رتینوپاتی دیابتی به شرح زیر هستند:

فوتوکوآگولاسیون: این روش، نوعی عمل لیزر برای از بین بردن یا پوشاندن رگ‌های خونی در قرینه است.
ویترکتومی: روش جراحی برای از بین بردن خون از ناحیه زجاجیه چشم است. در صورت انتشار خون از رگ‌ها به زجاجیه، این روش مورد نیاز است.
استفاده از دارو: تزریق دارو به زجاجیه در کنار استفاده از روش‌های فوتوکوآگولاسیون و ویترکتومی می‌تواند مثمرثمر باشد.
آیا رتینوپاتی دیابتی قابل پیشگیری است؟ با پایین نگهداشتن قند خون و فشار خون، احتمال ابتلا به رتینوپاتی دیابتی کاهش می‌یابد. پایین نگهداشتن سطح کلسترول نیز می‌تواند به پیشگیری از رتینوپاتی دیابتی کمک کند.

رژیم غذایی و دیابت

اهمیت رژیم غذایی در افراد دیابتی: رژیم غذایی یکی از موارد درمانی دیابت است. تغییر غذای مورد استفاده و حجم غذا یکی از روش‌های درمانی دیابت است. رژیم غذایی می‌تواند باعث پایین نگهداشتن سطح قند خون و پیشگیری از بروز مشکلات درازمدت مانند مشکلات قلبی و کلیوی شود. تغییر رژیم غذایی همچنین باعث کمک به درمان چاقی مفرط، بالا بودن فشار خون و کلسترول می‌شود. این مشکلات در افراد مبتلا به دیابت می‌تواند منجر به بیماری‌هایی همچون حمله قلبی شود.

چه کسی می‌تواند به تغییر رژیم غذایی کمک کند؟ پزشک معالج می‌تواند به شما در تهیه رژیم غذایی مناسب کمک کند. پزشک همچنین می‌تواند فرد بیمار را به یک متخصص تغذیه معرفی کند.

زمان مصرف غذای روزانه: نوع داروی مورد استفاده برای دیابت تعیین‌کننده زمان و تعداد وعده غذای مورد نیاز است. به طور مثال، بیماران مصرف‌کننده انسولین یا قرص‌های افزایش‌دهنده سطح انسولین (سولفونیل‌اوره‌ها) باید همزمان غذا و داروی خود را مصرف کنند. همزمانی مصرف غذا و دارو از پایین آمدن سطح قند خون جلوگیری می‌کند.
بیمارانی که از پمپ انسولین یا داروی متفورمین استفاده می‌کنند، نیازی به همزمان کردن مصرف غذا و دارو ندارند. دلیل این عدم نیاز، احتمال پایین‌تر کاهش سطح قند خون در این بیماران است.

هنگام غذا خوردن، بیماران دیابتی باید موارد زیر را در نظر بگیرند:
1-کربوهیدرات‌ها، پروتئین و چربی‌ها: بدن انسان، غذای مصرف شده را به کربوهیدرات‌ها، پروتئین و چربی‌ها تقسیم می‌کند. کربوهیدرات‌ها، مواد قندی که بدن برای انرژی مصرف می‌کند، می‌توانند سطح قند خون را بالا ببرند. پزشک یا متخصص تغذیه مقدار مورد نیاز کربوهیدرات‌ها را در هر وعده غذایی برای بیمار مشخص می‌کند. غذاهای حاوی کربوهیدرات‌ها شامل موار زیر هستند:

نان، برنج و اسپاگتی
میوه و سبزیجات
لبنیات
غذاهای حاوی شکر

2-کالری: افراد برای ثابت نگه داشتن وزن خود نیاز به مصرف مقدار معینی کالری دارند.
3-فیبر: خوردن غذاهای حاوی مقدار زیادی از فیبر به کنترل سطح قند خون افراد کمک می‌کند.
4-کلسترول: بیماران مبتلا به کلسترول بالای خون باید میزان کلسترول مصرفی خود را کاهش دهند. زرده تخم‌مرغ، گوشت قرمز و شیر حاوی کلسترول بالا هستند.
5-نمک: افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از خوردن غذا با نمک زیاد بپرهیزند. این دسته از افراد همچنین باید از غذاهای سالم شامل میوه، سبزیجات و لبنیات کم‌چرب استفاده کنند.
6-الکل: استفاده بیش از حد از الکل می‌تواند باعث بالا رفتن سطح قندخون در افراد شود. همچنین نوشابه و آبمیوه نیز می‌تواند منجر به بالا رفتن سطح قند خون شود.

روش‌های کاهش وزن: در صورت نیاز به کاهش وزن، روش‌های زیر می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرد:

ورزش کردن: 30 دقیقه ورزش در روز به بیماران دیابتی توصیه می‌شود. بیشتر افراد دیابتی باید مقدار داروی مصرفی را قبل از انجام ورزش تغییر دهند. آنها همچنین باید میزان قند خون خود را قبل و پس از ورزش اندازه‌گیری کنند.
کاهش مصرف کالری روزانه: پزشک یا متخصص تغذیه می‌توانند مقدار کالری مورد نیاز روزانه را برای فرد بیمار مشخص کنند.
نیاز به مصرف غذای ویژه برای افراد دیابتی: فرد مبتلا به دیابت نیازی به استفاده غذاهایی متفاوت از دیگران ندارد. تغییر رژیم غذایی شامل استفاده از غذاهای سالم و حجم مناسبی از غذا است.
عوامل کمک‌کننده دیگر به درمان افراد دیابتی: ورزش کردن و استفاده از داروهای مناسب در کنار تغییر رژیم غذایی دیگر عوامل کمک‌کننده به افراد دیابتی هستند.

بعضی از افراد مبتلا به دیابت نیاز به تطبیق رژیم غذایی، ورزش و مقدار مورد استفاده از دارو را دارند. به طور مثال، افراد مصرف‌کننده انسولین نیاز به تعیین مقدار انسولین مورد استفاده خود دارند.

عوامل تاثیرگذار بر مقدار مورد نیاز انسولین شامل موارد زیر هستند:

زمان مصرف وعده غذایی
مقدار ورزش روزانه
سطح قند خون

اگر رژیم غذایی و ورزش با مقدار داروی مصرفی مطابق نباشند، سطح قند خون فرد بیمار می‌تواند خیلی کم یا خیلی زیاد شود. سطح بالا یا پایین قند خون می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جسمی گوناگونی شود./