برای مشاوره با پزشکان کلیک کنید
;
سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال رایج در سیستم غدد درون ریز زنان در سنین باروری است. در زنان مبتلا به این سندروم، تخمدان ها بزرگ شده و از کیست های کوچک حاوی مایع (فولیکول)، پر می شوند که این تغییرات در سونوگرافی قابل مشاهده است.
عادت ماهانه نامنظم یا طولانی مدت، رشد موهای زائد، آکنه و چاقی همه می توانند در افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک بروز کنند. در نوجوانان، عادت ماهانه نامنظم یا عدم وجود عادت ماهانه ممکن است نشانه ای از این سندروم باشد.
علائم و نشانه های سندروم تخمدان پلی کیستیک اغلب بلافاصله پس از اولین قاعدگی (منارک) بروز میکند. در برخی موارد این سندروم دیرتر و در سنین باروری مشاهده می شود. به عنوان مثال، در زمانی که فرد دچار افزایش وزن قابل توجهی شود.
سندروم تخمدان پلی کیستیک علائم و نشانه های فراوانی دارد، (علائم: چیز هایی که توسط شما یا پزشک قابل مشاهده و اندازه گیری است.  نشانه ها: چیز هایی که شما احساس می کنید یا متوجه آن ها شده اید.) تمام این علائم و نشانه ها با چاقی وخیم تر خواهند شد. علائم و نشانه ها در هر فرد مبتلا به این بیماری ممکن است با دیگری تفاوت داشته باشد.

برای تشخیص ابتلا به این بیماری باید حداقل دو مورد از موارد زیر را داشته باشید:
  1. عادت ماهانه نامنظم: این متداولترین علامت است. به عنوان مثال فواصل قاعدگی بیش از 35 روز، یا تعداد دفعات کمتر از 8 مرتبه در سال، عدم قاعدگی در 4 ماه متوالی یا بیشتر و طولانی شدن هر پریود، چه خونریزی خفیف باشد چه زیاد.
  2. آندروژن اضافی: سطوح مختلف هورمون مردانه (آندروژن) در ظاهر شخص نیز نمود پیدا می کند. مثلا: موی زائد بدن یا صورت (هیرسوتیسم)، آکنه در بزرگسالان یا آکنه های شدید در نوجوانان، طاسی با الگوی مردانه (آلوپسی آندروژنیک)
  3. تخمدان های پلی کیستیک: تخمدان های پلی کیستیک بزرگ می شوند و دارای تعداد زیادی کیسه های کوچک محتوی مایع خواهند شد که تخمک ها را احاطه می کنند.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

اگر قاعدگی شما دچار اختلالاتی است، یا  تجربه نازایی داشته اید یا اینکه علائمی از اندروژن اضافی مثلا ریزش مو با الگوی مردانه دارید، به پزشک مراجعه کنید.
 

عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک

ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک احتمال بروز عوارض زیر را بیشتر می کند، خصوصا اگر بیمار چاق باشد:
  • دیابت نوع دو
  • فشار خون بالا
  • اختلالات کلسترول و چربی خون، مانند بالا بودن تری گلیسیرید یا پایین بودن لیپوپروتئین چگالی بالا (HDL یا کلسترول خوب)
  • سندروم متابولیک - دسته ای از علائم و نشانه ها که حاکی از بالا رفتن فاحش خطر بیماری های قلبی و عروقی هستند
  • استئاتوهپاتیت غیر الکلی، التهاب کبدی شدید ناشی از تجمع چربی در کبد
  • ناباروری
  • آپنه خواب
  • افسردگی و اضطراب
  • خونریزی رحمی غیر طبیعی
  • سرطان جدار رحم (سرطان آندومتر)، ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استروژن زیاد
  • دیابت بارداری یا فشار خون بالای ناشی از حاملگی
پزشکان نمی دانند دلیل ابتلا به این بیماری چیست اما عوامل زیر ممکن است نقش مهمی داشته باشند:
  • ازدیاد انسولین: انسولین هورمونی است که در پانکراس تولید شده و به سلول ها اجازه می دهد از قند (گلوکز) به عنوان اصلی ترین تامین کننده انرژی استفاده کنند. اگر بدن شما به مقاومت انسولینی مبتلاست، توانایی بدن شما در استفاده موثر از انسولین دچار نقص شده و پانکراس باید انسولین بیشتری ترشح کند تا گلوکز را به سلول های بدن برساند. ازدیاد انسولین ممکن است روی عملکرد تخمدان ها اثر گذاشته و موجب افزایش ترشح آندروژن شود و این موضوع روی قدرت تخمک گذاری تخمدان ها اثر منفی می گذارد.
  • التهاب خفیف: گلبول های سفید خون ماده ای تولید می کنند که با عفونت ناشی از التهاب مبارزه کند. پژوهش ها نشان می دهد که زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک دارای التهاب خفیفی هستند و این گونه از التهاب خفیف، تخمدان های پلی کیستیک را تحریک به تولید اندروژن می کند.
  • وراثت: اگر مادر یا خواهر شما دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک است، احتمال ابتلای شما خیلی بیشتر است. همچنین محققان در حال پژوهش درباره احتمالاتی هستند که نشان دهنده ارتباط مستقیم این بیماری با ژن هایی خاص است.
معمولا درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک شامل کنترل عوارض جدی این بیماری، مانند ناباروری، هیرسوتیسم، آکنه و چاقی می شود.
 

تغییر سبک زندگی

در مرحله اول پزشک به شما توصیه می کند که با یک رژیم کم کالری و فعالیت های ورزشی وزن خود را کاهش دهید. حتی کاهش وزن نسبتا کم، مثلا 5 درصد از وزن شما می تواند شرایط را بهبود بخشد.
 

دارو ها

پزشک برای موارد زیر دارو تجویز می کند:
  • منظم شدن دوره های قاعدگی: ممکن است پزشک برای منظم شدن دوره های قاعدگی ترکیبی از قرص های ضد بارداری را تجویز نماید، این قرص ها حاوی استروژن و پروژسترون هستند. این قرص های ضد بارداری تولید آندروژن را کاهش داده و به بدن استراحت می دهد تا مدتی از اثرات طولانی مدت استروژن دور باشد، خطر ابتلا به سرطان آندرومتری را کاهش داده و خونریزی های غیر طبیعی را نظم می بخشد. ممکن است به جای قرص ضد بارداری تمایل داشته باشید از پچ های پوستی یا حلقه واژینال استفاده کنید که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند. در زمانی که از این داروها جهت بهبود علائم خود استفاده می کنید، نمی توانید باردار شوید.
اگر شما برای تجویز قرص های ضد بارداری ترکیبی فرد مناسبی نیستید، به عنوان راه درمان جایگزین، هر ماه یا دو ماه یک بار به مدت 10 تا 14 روز پروژسترون مصرف کنید. این نوع پروژسترون درمانی عادت ماهانه را منظم کرده و در مقابل سرطان آندومترنیز نقش محافظت کننده دارد، اما سطح اندورژن را بالا نمی آورد و از بارداری جلوگیری نمی کند. اگر تمایل دارید که از حاملگی جلوگیری کنید، قرص های پروژسترون یا ابزار داخل رحمی محتوی پروژسترون انتخاب های بهتری هستند.
ممکن است پزشک متفورمین تجویز نماید، متفورمین دارویی خوراکی برای دیابت نوع دو است که مقاومت انسولینی بدن را بهبود می بخشد و سطح انسولین را پایین می آورد. این دارو در تخمک گذاری کمک نموده و منجر به تنظیم قاعدگی می شود. همچنین اگر فرد در معرض ابتلا به دیابت باشد متفورمین سرعت رشد دیابت نوع دو را در او کم کرده و در صورت رعایت رژیم و انجام فعالیت های ورزشی به کاهش وزن نیز کمک می کند.
  • کمک به تخمک گذاری: اگر سعی دارید باردار شوید، به دارویی نیاز خواهید داشت که به شما در این راستا کمک کند. کلومیفن یک داروی ضد استروژن خوراکی است که در روزهای اول عادت ماهانه باید آن را مصرف کرد. اگر کلومیفن به تنهایی موثر واقع نشد ممکن است پزشک جهت کمک به تخمک گذاری، متفورمین نیز تجویز نماید.
اگر با مصرف کلومیفن و متفورمین باردار نشدید، احتمالا پزشک گونادوتروپین تجویز می کند. گونادوتروپین دارویی تزریقی است حاوی هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه کننده (LH). داروی دیگری که ممکن است پزشک تجویز نماید لتروزل است. پزشکان به طور دقیق نمی دانند که چگونه لتروزل موجب تحریک تخمدان ها می شود، اما در شرایطی که بقیه دارو ها جوابگو نیستند ممکن است لتروزل موثر واقع شود.
باید به هنگام مصرف هر نوع داروی تخمک گذاری، با متخصصین باروری در ارتباط باشید و به طور منظم آزمایشات سونوگرافی انجام دهید تا پیشرفت خود را کنترل کرده و از مشکلات پیشگیری کنید.

در روش نوین جراحی، شکاف‌های ظریفی روی شکم بیمار ایجاد و از طریق آن سوزن خاصی که به جریان الکتریسیته وصل است، بسوی بخشی از بافت تخمدان که تستوسترون تولید می‌کند، هدایت می‌شود. تخریب این قسمت از بافت تخمدان و کاهش میزان تستوسترون فرآیند تخمک‌گذاری را تسهیل می‌کند. چنان‌که اشاره شد، کاهش وزن حتی به میزان 5درصد کل وزن شخص، ازسرگیری چرخه طبیعی و منظم قاعدگی موثر است. همچنین کنترل اضطراب وافسرگی نیز احتمال باروری را زیاد می‌کند. اضطراب مستمر سبب ترشح بیشتر هورمون کورتیزول می‌شود و در نتیجه ترشح انسولین نیز زیاد می‌شود. همچنین رعایت رژیم غذایی حاوی قند کمتر سبب کاهش انسولین خون شده احتمال باروری را افزایش می‌دهد.

 
  • کاهش موهای زائد: ممکن است پزشک برای کاهش تولید اندروژن، قرص های ضد بارداری یا داروی دیگری به نام اسپیرونولاکتون تجویز نماید که از بروز آثار اندروژن روی پوست جلوگیری می کنند. از آنجایی که اسپیرونولاکتون می تواند موجب نقص عضو نوزاد شود، به هنگام مصرف دارو باید به طور موثر از بارداری جلوگیری شود. این دارو در مواردی که شخص باردار است یا تمایل به باردار شدن دارد تجویز نمی شود. افلورنیتین یک انتخاب دارویی دیگر است که رشد موهای زاید صورت را کاهش می دهد.
 

سبک زندگی و مراقبت در خانه

برای کمک به جبران اثرات سندروم تخمدان پلی کیستیک موارد زیر را رعایت کنید:
  • وزن خود را تحت کنترل قرار دهید: چاقی مقاومت انسولینی را بدتر می کند. کاهش وزن، سطح انسولین و اندروژن را کاهش داده و تخمک گذاری را به حالت اولیه بر می گرداند. هیچ رژیم خاصی به تنهایی بهترین نیست، اما کاهش وزن به صورت کاهش کالری های مصرفی روزانه، به بهبود سندروم تخمدان پلی کیستیک کمک می کند، خصوصا اگر دچار اضافه وزن یا چاقی باشید. از بشقاب های کوچک تر استفاده نمایید، میزان غذای خود را کم تر کنید و از خوردن بشقاب دوم پرهیز کنید تا به کاهش وزن خود کمک کنید. از پزشک خود بخواهید برنامه ای برای کنترل وزن به شما بدهد و برای رسیدن به هدف کاهش وزن، به طور منظم با یک متخصص رژیم غذایی ملاقات داشته باشید.
  • به تغییرات رژیمی خود توجه نمایید: رژیم کم چرب و پر کربوهیدرات انسولین را افزایش می دهد، پس اگر دچار سندروم تخمدان پلی کیستیک هستید و اگر پزشک شما توصیه می کند، باید رژیم کم کربوهیدرات داشته باشید. کربوهیدرات های مصرفی خود را بیش از حد محدود نکنید، به جای آن از کربوهیدرات های پیچیده استفاده نمایید که فیبر زیادی دارند. هرچه فیبر درون غذا بیشتر باشد، سرعت هضم غذا کمتر شده و قند خون دیرتر بالا می رود. نان و غلات صبحانه سبوس دار، پاستاهای گندم کامل، بلغور گندم، جو، برنج قهوه ای و لوبیا از جمله کربوهیدرات های با فیبر بالا هستند. غذاهای ناسالمی چون کربوهیدرات ساده مانند نوشیدنی های گاز دار، آبمیوه های با شکر اضافه، کیک، شکلات، بستنی، پای، شیرینی و دونات را محدود تر کنید.
  • فعال باشید: ورزش به کاهش قند خون کمک می کند. اگر دچار سندورم تخمدان پلی کیستیک هستید، افزایش فعالیت های روزانه و شرکت منظم در کلاس های ورزشی می تواند مقاومت انسولینی بدن را درمان کرده یا از آن جلوگیری نماید و همچنین وزن شما را تحت کنترل نگه دارد.

پزشکان زیر در درمان این بیماری می توانند کمکتان کنند

مقاله های مرتبط با این بیمارینمایش آرشیو

    • نقش تستوسترون در سلامت زنان۱۳۹۷/۰۳/۲۹

      «تستوسترون» هورمونی مردانه است اما در بدن زنان نیز تولید می شود و اگرچه مقدار تستوسترون تولید شده در تخمدان و غدد آدرنال زنان به اندازه مردان نیست، اما همین مقدار کم -15 تا 70 نانوگرم در دسی لیتر- به صورت ترکیبی با دیگر هورمون ها خلق و خو، انرژی، میل جنسی و عملکرد فیزیکی بدن آنها را کنترل می کند.
    • 12 باور غلط درباره سندرم تخمدان پلی کیستیک و پاسخ ما به آنها۱۳۹۷/۰۳/۲۷

      سندرم تخمدان پلی کیستیک یک عارضه هورمونی شایع در میان زنان است که 10 درصد زنان را در سنین باروری درگیر می کند. از آن جا که ممکن است این عارضه -حتی توسط پزشکان- به درستی تشخیص داده نشود، اطلاعات غلط زیادی بین مردم پخش شده است که در روند تشخیص و درمان اثر خواهد گذاشت.

مرکز مشاورهنمایش آرشیو

تیرویید

پاسخ توسط محبوبه سادات حسینی ۱۳۹۸/۰۵/۰۶
#4090

محبوبه سادات حسینی

با سلام خیر تاثیری نداره ولی انچه مسلم است این است که بعد از سن چهل سالگی کم بودن ذخیره تخمدانی کاملا طبیعی و قابل انتظار است.

قرمزی پوست،پوست پوست شدن و سوزش و خارش

پاسخ توسط ربابه غیبی ۱۳۹۸/۰۴/۳۱
#4086

ربابه غیبی

سلام شما احتمالا اگزماى سبوره دارید. اما بهتر است از نزدیک ویزیت شوید

گرفتن پا

پاسخ توسط الهه دولتشاهی ۱۳۹۸/۰۴/۳۰
#4085

الهه دولتشاهی

سلام لطفا سن و داروهای مصرفی خود را ذکر کنید.

آزمایش کلسترول

پاسخ توسط ادمین بهپو ۱۳۹۸/۰۴/۲۴
#4084

ادمین بهپو

سلام. بدون معاینه حضوری و مشاهده شرح حال نمیتوان تصمیم وتشخیصی لحاظ کرد. بهتراست شما با یک پزشک مشورت کنید.