7 نگاه تخصصی به بیماری واریس

واریس به هرگونه گشادی و پیچ‌درپیچ شدن وریدهایی گفته می‌شود که نقش تخلیه خون را از ارگان‌های مختلف دارند. این اتفاق در اندام‌های مختلف می‌افتد مثلا در احشا و حتی چشم، مری و لگن. وقتی وریدها نتوانند کارایی خوبی داشته باشند و گشاد شوند و خون در آنها جمع شود، واریس در عضو رخ می‌دهد.

واریس ربطی به فشار خون و دیابت ندارد

نظر دکتر امیرعلی سهراب‌پور متخصص بیماری‌های داخلی:
واریس یعنی جمع شدن خون در وریدهای سطحی اندام به‌ویژه اندام تحتانی که در اوایل خود را با سنگینی پا و بعد برجستگی وریدهای سطحی نشان می‌دهد.
ریزفاکتورهایی که باعث ابتلا به واریس می‌شوند، افزایش سن، سابقه‌ خانوادگی فرد، ایستادن یا نشستن‌های طولانی روی صندلی، سیگار، ضربه به پا در اثر تصادف یا شکستگی‌پا، وجود لخته در وریدهای عمقی پا به دلیل ناراحتی‌های داخلی متعدد یا مصرف قرص‌های ضدبارداری هستند. بارداری نیز، باعث بروز لخته در وریدهای عمقی پا می‌شود که می‌تواند باعث ایجاد واریس شود.
خون باید از پا به قلب بازگردد. در پا دو گروه وریدی برای این کار وجود دارد؛ «وریدهای عمقی» و «وریدهای سطحی» که البته به هم راه دارند. وریدهای سطحی پا دریچه‌های لانه‌کبوتری دارند که مثل شیر یک‌طرفه عمل می‌کند و با هر انقباض مقداری خون به دریچه بالایی پمپ می‌کند و در آنجا منتظر انقباض بعدی می‌ماند. واریس زمانی رخ می‌دهد که در اثر عواملی که گفتیم، دریچه‌های لانه‌کبوتری خراب شوند، وقتی این دریچه‌ها کمی خراب می‌شوند، خون در ورید باقی می‌ماند و درنتیجه قطر ورید بیشتر می‌شود، همین موضوع باعث خراب‌تر شدن دریچه‌ها خواهد شد. درواقع یک سیکل معیوب اتفاق می‌افتد و طی ماه‌ها و سال‌ها ابتدا با سنگینی پا مواجه می‌شویم بعد ظاهر شدن وریدهای سطحی به شکل کرم روی ساق یا ران پا و درنهایت بروز ورم در پا و زخم شدن آن.
در منابع معتبر علمی ارتباطی بین بیماری‌های زمینه‌ای داخلی و واریس بیان نشده است. البته خانم‌ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا هستند چون هورمون‌هایی که با غلظت بالا در بدن آنها وجود دارد تا حدی شل‌کننده دیواره عروق هستند. در بارداری، هم به دلیل فشاری که لگن به وریدها وارد می‌کند و هم به دلیل افزایش هورمون‌ها، احتمال بروز واریس بیشتر است. بنابراین این تصور که واریس در کسانی که به یک بیماری داخلی، مثلا فشارخون یا دیابت مبتلا هستند، شایع‌تر است، اشتباه است.
ذر ارتباط با کبودی نیز، کبودی به دنبال ضربه‌های کوچک دلایل مختلفی دارد. معمولا افرادی که آسپیرین مصرف می‌کنند یا کسانی که دچار برخی کمبودها مثل کمبود ویتامین C هستند، دچار این مشکل می‌شوند. برخی بیماری‌های غدد مثل کوشینگ نیز عامل بروز این مشکل است. غیر از این موارد اگر فردی از قبل دچار واریس شده باشد، مویرگ‌های پای وی حتی بدون ضربه ممکن است پاره و دچار کبودی شوند، اما این‌طور نیست که بگوییم اگر فردی به سرعت در اثر ضربه دچار کبودی شد، در آینده واریس خواهدگرفت. البته تصادف یا ضربه‌های شدید ممکن است عامل ابتلا به واریس شوند.

اگر فردی مبتلا به واریس شد، چه باید بکند؟

در موارد خفیف واریس، شخص فقط حس سنگینی می‌کند. توصیه‌می‌شود فردی که در طول روز مجبور است مدت طولانی بایستد یا بنشیند، پاهایش را روی بلندی بگذارد. مثلا یک نانوا همان‌طور که ایستاده، باید یک پا را از زانو خم کند و روی چهارپایه بگذارد و جای دو پا را مرتب عوض کند. کارمندی که روی صندلی می‌نشیند، باید چهارپایه‌ای زیر میزش بگذارد و به تناوب پاهایش را روی آن قراردهد. شب‌ها هنگام خواب باید پاها را روی سطح بلندی گذاشت. گذاشتن بالش زیر زانو نیز کمک‌کننده است. اگر واریس پیشرفته‌تر شد و این کارها فایده‌ای نداشت، توصیه می‌شود فرد از جوراب واریس استفاده کند. جوراب‌های واریس انواع و جنس‌های مختلفی دارند و باید از داروخانه معتبر تهیه شوند. استفاده از برخی از انواع که بسیار ارزان‌ هستند، فایده چندانی ندارد. در ضمن چون از جنس نایلون است، باعث خارش و خرابی پوست می‌شود. جوراب واریس کشبافت‌های مختلفی نیز دارد. جوراب‌های واریس خیلی محکم را باید جراح عروق تجویز کند ولی انواع دیگر را می‌توان از داروخانه‌ها تهیه کرد. جوراب‌های واریس نیز با فشاری که وارد می‌کنند به عضلات پا کمک می‌کنند خون را تخلیه کنند. درواقع دریچه‌های لانه کبوتری درمان نمی‌شوند و به حالت اولیه برنمی‌گردند. نباید فکر کرد که با انجام این کارها واریس بهبود می‌یابد و فرد بعد از مدتی این مشکل را نخواهد داشت. باید همیشه مراقب بود که واریس بدتر و فرد گرفتار عوارض آن نشود.
نحوه استفاده از جوراب واریس به این شکل است که جوراب واریس را باید روزها به پا کرد و شب تا صبح لازم است آن را از پا درآورد و پوست زیر آن را ماساژ داد یا با روغن چرب کرد تا آسیب نبیند. این جوراب‌ها را باید مرتب با دست شست تا حالت آهار و سفتی پارچه از بین برود در ضمن بهتر است برای شستشو تا جای ممکن از موادشیمیایی استفاده نشود تا پوست دچار حساسیت نشود.
در 80 درصد موارد، پوشیدن جوراب واریس موثر است. خانم‌های باردار و بیمارانی که به دلیل مشکلات کبدی دچار واریس شده‌اند، از افرادی که باید جراحی شوند، نیستند. جراحی یا لیزر به افرادی توصیه می‌شود که در اثر واریس، دچار زخم پا شده‌اند.
همچنین خم و راست کردن مچ پا در حالتی که ایستاده یا نشسته‌اند و انقباض عضلات و ماساژ دادن ساق پا به تخلیه خون از پا کمک می‌کند.

نگاه دوم

رابطه واریس و بارداری

دکتر ابوالفضل مهدی‌زاده /متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران:
واریس در بارداری شایع است. خانم‌های بارداری که دچار واریس می‌شوند، 2 دسته‌اند؛ افرادی که قبلا دچار این ناراحتی بوده‌اند و بارداری باعث تشدید آن شده و افرادی که قبلا مبتلا نبوده‌اند و با بارداری علایم واریس در آنها ظاهر شده است. واریس دوران بارداری اغلب بعد از زایمان بهبود پیدا می‌کند ولی در برخی افراد بعد از زایمان هم باقی می‌ماند. برای آنکه از این موضوع پیشگیری کنیم به خانم‌های باردار توصیه می‌شود به روند وزن‌گیری در دوران بارداری توجه کنند و طبق استاندارد بیش از 10 کیلوگرم وزن اضافه نکنند. متاسفانه گاهی خانم‌های باردار بیش از اندازه وزن اضافه می‌کنند و همین موضوع عامل ابتلا به واریس است. دوم اینکه ورزش روزانه را طی بارداری انجام دهند و 9 ماه را به نشستن و خوابیدن نگذرانند. اگر قبل از بارداری ورزش خاصی انجام می‌دادند، با نظر و مشورت پزشک آن را ادامه دهند یا پیاده‌روی و شنا و ورزش‌های هوزای مثل پیاده‌روی، شنا و دوچرخه مخصوص بارداری را در برنامه خود بگنجانند. به خانم‌هایی که کارمند هستند یا مجبورند زیاد بنشینند، توصیه می‌شود هر یک ساعت یک بار بلند شوند و قدم بزنند. در خانه نیز هنگام استراحت به‌ویژه اگر واریس دارند، پاهایشان را در شیب ملایمی قرار دهند مثلا یک بالش زیر پایشان بگذارند. اگر واریس در این دوران به حدی شدید باشد که جوراب ورایس تجویز شود، لازم است حتما از جوراب‌‌شلواری واریس استفاده کنند. فقط نباید زانو یا ساق پا با جوراب پوشیده شود. جوراب‌شلواری‌های مخصوص که تا بالای قله رحم را می‌پوشاند و یکنواخت روی وریدهای پا فشار می‌آورد، مناسب‌تر است. به‌طور کلی اضافه‌وزن زیاد و ورزش نکردن در دوران بارداری از مسایلی است که احتمال بروز واریس را بالا می‌برد.

نگاه سوم

با ورزش جلوی واریس را بگیرید

دکتر احمد باقری‌مقدم/ متخصص طب ورزشی:
در افرادی که واریس دارند یا احتمال بروز واریس در آنها بالاست، عمل انقباض عضلات پشت پا را اساس کار قرار می‌دهیم و با انقباض آنها تلاش می‌کنیم خون را به سمت بالا انتقال دهیم. در افرادی که استعداد ابتلا به واریس دارند یا نوع کارشان به نحوی است که به دلیل ایستادن طولانی‌ امکان بروز این عارضه در آنها بالاست، توصیه می‌شود اولا تا حد امکان میزان ایستادن را به حداقل برسانند اما اگر ناچار به ایستادن‌های طولانی‌اند، سعی‌کنند حرکاتی را درجا انجام دهند. منقبض کردن بدون حرکت ماهیچه‌های پشت ساق‌پا و بلند شدن روی پنجه پا، حرکاتی است که به حرکت خون به طرف بالا کمک می‌کند. خم و راست کردن مچ پا حین کار و عوض کردن جای پا نیز باعث پیشگیری از بروز واریس در افرادی که مستعد آن هستند، می‌شود. افرادی که زیاد ایستاده کار می‌کنند در ساعت‌های غیرکاری باید ورزش‌هایی انجام دهند که از ابتلا به واریس پیشگیری می‌کند. ورزش‌های اختصاصی ناحیه پا نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ «ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات ساق پا» و «ورزش‌های کششی ساق و مچ پا.»
کشیدن عضلات پشت ساق پا یکی از ورزش‌های بسیار کمک‌کننده است. فرد باید در محلی لبه‌دار بایستد و پاشنه پا را از سطح بالاتر و بعد پایین‌تر ببرد. در حالتی دیگر، فرد می‌تواند به پشت بخوابد و پاها را از سطح قلب بالاتر ببرد و بدون وصل کردن پا به جایی رکاب زدن روی دوچرخه را تقلید کند. روی انگشتان پا بلند شدن به‌طور مرتب و تکرارشونده و انجام حرکات کششی در حالتی که فرد به سمت انگشتان پا خم شده و گرفتن انگشتان پا چه در حالت نشسته و چه ایستاده می‌تواند به کشش عضلات پشت ساق پا کمک کند و به تقویت و پمپاژ خون جمع شده در اندام تحتانی بینجامد. برای افرادی که واریس دارند، شنا ورزش خوبی است زیرا در آب فشار کمتری روی پا می‌آید. فشار آب خود باعث می‌شود تورم و احتباس خون در اندام تحتانی کم و به سمت بالا منقبض شود. شنا آثار ضددرد و تورم هم دارد. ورزش یوگا نیز به ‌ویژه یوگاهایی که محورشان کشش عضلات است، مثل یوگای آسانا، می‌توانند به تقویت عضلات ساق پا و پمپاژ خون به سمت بالا کمک کنند.
برای افرادی که ایستاده کار می‌کنند، وزن مناسب بسیار مهم است و مانع فشار زیاد به عضلات تحتانی می‌شود. افرادی که وزن زیادی دارند، باید با ورزش‌های هوازی و رژیم غذایی مناسب، وزنشان را پایین بیاورند تا احتمال بروز واریس کمتر شود.

نگاه چهارم

منبع امیدبخش زندگی شما چیست؟

دکتر حسین ابراهیمی‌مقدم /روان‌شناس بالینی و مدرس دانشگاه آزاد:
از دست دادن یک عزیز، استرس بزرگی است. حتی در سلسله مراتب استرس‌ها، از دست‌دادن همسر و فرزند بزرگ‌ترین استرس محسوب می‌شود و سازگاری فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. خانم‌هایی که به نوعی هویت خود را از همسر خود کسب می‌کنند، در این میان بیشتر ضربه می‌خورند زیرا در عین حال که همسر خود را از دست می‌دهند، هویت، جایگاه و مقام خود را هم می‌بازند. به عنوان یک درس پیشگیرانه از افراد می‌خواهیم فکر و روحیه مستقل و استقلال‌ شخصی داشته باشند اما اگر این‌طور نبود، لازم است فرد از عوامل زمینه‌ای مثل حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی استفاده کند و با توکل بر خدا توانمندی‌های خود را گسترش دهد و آرام‌آرام از حالت شوک به مرحله سوگواری برسد و با زندگی واقعی آشتی کند و به سلامت جسمی و روانی خود اهمیت دهد. گاهی فرزندان یک خانم بعد از مرگ همسر می‌توانند نقش حمایتی داشته باشند اما اگر فرزندان کم‌سن باشند و نیاز به مراقبت داشته باشند، احتمال دارد یک استرس مضاعف به زن وارد کنند و نگهداری از آنها بدون حضور پدر با وجود مسایل اقتصادی سخت باشد و تاثیرات منفی روانی بر او بگذارد. گاهی هم همین فرزندان کوچک یا حتی نوه‌ها به عنوان یک منبع امیدبخش و مشاوره با یک روان‌شناس خبره، به فرد کمک می‌کنند سلامت روان خود را به دست آورد.

نگاه پنجم

اپیلاسیون واریس می‌آورد؟

دکتر مجتبی امیری/ متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم?پزشکی بقیه‌ا...:
یکی از روش‌های مورد استفاده برای از بین بردن موهای زائد بدن، استفاده از موم اپیلاسیون و وکس است. وکس موم طبیعی ذوب‌شده است که وقتی کمی حرارت دید روی پوست مالیده‌ می‌شود و بعد از اینکه کمی سرد شد، آن را از روی پوست می‌کنند و موهای زائد هم یک‌باره کنده می‌شوند. در بسیاری از افراد این حرارت موم باعث سوختگی‌هایی روی پوست خواهد شد. در افرادی که موهای زائد بدنشان ضخیم‌تر است استفاده از موم یا وکس می‌تواند باعث ایجاد فولیکولیت (عفونت پیاز مو) یا فولیکولیت کاذب (گیرافتادن مو در زیر پوست) در آنها شود. بروز فولیکولیت با التهاب همراه است. عارضه فولیکولیت در افرادی که پوست تیره‌ای دارند، باعث به جا ماندن لک می‌شود و اثر این لک‌ها به مدت طولانی روی بدن باقی می‌ماند اما برخلاف تصور عام، استفاده از مومک هیچ نقشی در بروز یا تشدید واریس ندارد. در واقع به دنبال استفاده از موم فرد به عوارض پوستی متعددی مانند سوختگی، لکه‌های پوستی فولیکولیت و فولیکولیت کاذب مبتلا خواهد شد. واریس به دلیل احتقان خون در مویرگ‌ها اتفاق می‌افتد و ژنتیک در بروز آن نقش مهمی دارد. ابتلا به واریس در خانم‌ها به دلیل وجود هورمون‌های زنانه و احتقان بالای خون به دنبال شل شدن دیواره وریدها بیشتر شایع است. عوامل مهمی که در ابتلا به واریس نقش دارند، عبارتند از: ایستادن‌های طولانی‌مدت یا نشستن پشت میز که باعث تجمع بیش از اندازه خون در عروق می‌شوند.
پوشیدن جوراب واریس؛ بلندشدن یا درازکشیدن هر نیم تا یک ساعت با توجه به شرایط کاری (ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت) در کاهش علایم واریس موثر است. کبودی حاصل از استفاده از موم به دلیل خونمردگی ایجاد می‌‌شود زیرا کنده شدن یکباره موهای ضخیم ممکن است باعث خون‌ریزی مویرگ شود. چنانچه استفاده از موم یا وکس باعث بروز عوارض سوختگی یا فولیکولیت در پوستتان می‌شود، حتما برای از بین بردن موی زائد روش شیو با تیغ ژیلت را به کار ببرید. اگرچه موها با این روش رشد سریع‌تری نسبت به استفاده از موم یا وکس دارند اما شیوکردن در ضخیم شدن موهای بدن تاثیرگذار نیست.

نگاه ششم

واریس را جراحی کنیم یا لیزر؟

دکتر شهرام اخلاق‌پور متخصص رادیولوژی اینترونشنال:
سیاهرگ‌ها وظیفه بازگرداندن خون از اندام‌ها به قلب را برعهده دارند. سیاهرگ‌های پا 2 نوع‌اند: سطحی و عمقی. اگر دریچه‌های لانه‌کبوتری سیاهرگ‌های سطحی خراب شوند و بازگشت خون از طریق این سیاهرگ‌های گشاد شده به درستی انجام نشود، به‌تدریج برجسته و پیچ‌و‌خم‌دار و باعث افزایش قطر و ظاهر نامناسب اندام می‌شود. به این حالت «واریس» می‌گویند.
این بیماری نسبتا شایع است و باعث ایجاد رگ‌های برجسته، احساس سنگینی و خستگی در پا، ورم پا، تغییرات رنگ پوست، درد خفیف و در موارد پیشرفته ایجاد زخم در پا می‌شود.
برای درمان واریس ،پیش از این، مرسوم‌ترین روش درمان، جراحی تحت بیهوشی و بستری بیمار بود و مشکلات خاص خود را داشت ولی در حال‌حاضر روش‌های جدیدتری جایگزین جراحی شده است.
امروزه راه‌حل‌های بهتری مانند لیزر و رادیو فرکوئنسی برای درمان واریس وجود دارد. لازم است بیماران بررسی شوند و توسط پزشک متخصص بهترین نوع درمان مناسب هر فرد انجام شود.
این اعمال سرپایی و بدون بیهوشی انجام می‌شوند. پزشک فیبر نازک و قابل‌انعطاف‌ لیزر یا RF را از طریق یک سوراخ کوچک پوست، وارد سیاهرگ می‌کند و هنگام تابش لیزر یا امواج RF آن را از سیاهرگ خارج می‌کند. به این ترتیب رگ معیوب در زمان کوتاهی بسته می‌شود و واریس بهبود می‌یابد.
درمان با لیزر و RF مزیت‌های بسیاری در مقایسه با درمان جراحی دارد که در این جدول آنها را خلاصه کرده ایم.
عملکرد لیزر و RF به این طریق است که پرتوی لیزر یا امواج رادیویی به دیواره سیاهرگ‌های گشاد شده می‌تابد و باعث جمع شدن دیواره‌های سیاهرگ روی هم می‌شود.
بسته شدن سیاهرگ‌ها مشکل‌ساز نخواهد بود چون بعد از درمان، خون به جای این سیاهرگ‌ها از طریق سیاهرگ‌های سطحی و دیگر سیاهرگ‌های عمقی پا جریان می‌یابد. در این روش فقط وریدهای ناسالم بسته می‌شود. از آنجا که لیزر، اشعه‌ای بسیار متمرکز از جنس نور معمولی و RF امواج رادیویی است این کار هیچ عارضه ای ندارد. کارایی و ایمنی لیزر و RF طی سال‌های متمادی در بخش‌های مختلف به اثبات رسیده و کاملا بی‌خطر هستند. قبل از درمان آمادگی خاصی لازم نیست فقط لازم است موهای زاید پا تراشیده شود.
استراحت خاصی بعد از درمان لازم نیست. تا یک هفته بانداژ خواهید داشت. از یک ساعت بعد از درمان می‌توانید حرکت کنید و فعالیت‌های عادی و روزمره خود را انجام دهید.ممکن است پس از درمان، تورم مختصری در محل وجود داشته باشد که از بین خواهدرفت و نتایج درمان را می‌توان ظرف مدت 1 تا 2 هفته مشاهده کرد. با این روش‌ها در 97 درصد موارد بهبود در جلسه اول ایجاد می‌شود و در موارد عدم پاسخ با تکرار بهبود صددرصد اتفاق می‌افتد.
واریس های مویرگی و عنکبوتی، مویرگ‌های کوچکی هستند که به صورت پراکنده در سطح پوست به راحتی دیده می‌شوند. ایجاد این نوع مویرگ‌ها از جمله مشکلاتی هستند که اغلب خانم‌ها با آن مواجهند. نمایان شدن مویرگ‌های کوچک سطحی در پاها از نظر زیبایی مناسب نیست اما معمولا خطری برای بیمار ندارد. ممکن است این سیاهرگ‌ها به علت بیماری پوستی و تغییرات هورمونی و حتی قرار گرفتن در معرض تابش نور آفتاب ایجاد شود و گاهی نشان‌دهنده نارسایی وریدهای عمقی است.
سیاهرگ‌هایی که بیش از 5/1 میلی‌متر قطر داشته باشند، با تابش نور لیزر قابل درمان نیستند. در این موارد با استفاده از داروهای مخصوص که با سوزن‌های بسیار ظریف با هدایت داپلر (تحت سونوگرافی) به داخل آنها تزریق می‌شود، سیاهرگ‌ها از بین می‌روند. معمولا بعد از تزریق دارو به داخل این رگ‌ها (اسکلروتراپی)، محل تزریق به مدت 3 روز با باندکشی بسته می‌شود. تغییر رنگ مختصری که در محل تزریق در برخی از موارد دیده می‌شود، معمولا طی 6-3 ماه از بین می‌رود.
روش درمانی مناسب برای مویرگ‌های سطحی فرآیند مواد اسکلروزان با سوزن‌های بسیار نازک در این شبکه‌های مویرگی است که معمولا در چند جلسه انجام می‌شود و آن را میکرواسکلروتراپی می‌گوییم.
میکرواسکلروتراپی می‌تواند باعث تغییر رنگ مختصر در شبکه مویرگی به رنگ قهوه‌ای شود. البته امکان عود مجدد وجود دارد که با همین روش دوباره درمان انجام می‌شود.

نگاه هفتم

خانم ها بیشتر واریس می‌گیرند

دکتر محمدرضا رجبی متخصص قلب و عروق و عضو هیات علمی دانشگاه شاهد:
واریس به هرگونه گشادی و پیچ‌درپیچ شدن وریدهایی گفته می‌شود که نقش تخلیه خون را از ارگان‌های مختلف دارند. این اتفاق در اندام‌های مختلف می‌افتد مثلا در احشا و حتی چشم، مری و لگن. وقتی وریدها نتوانند کارایی خوبی داشته باشند و گشاد شوند و خون در آنها جمع شود، واریس در عضو رخ می‌دهد. ولی واریس پا شایع‌تر است. وریدها برخلاف شریان‌ها جدار نازکی دارند و استحکام عروقی آنها کمتر است و به راحتی گشاد و پرخون می‌شوند. در وریدهای اندام‌های تحتانی به‌خصوص پاها، چون تجمع خون بیشتر است و گردش خون در آنها به کندی اتفاق می‌افتد، ‌این حالت بیشتر خود را نشان می‌دهد.

عوامل بروز واریس

این عوامل بسیار زیادند. برخی افراد زمینه ارثی و ژنتیکی دارند و با افزایش سن، دچار واریس وریدها به خصوص وریدهای پا می‌شوند. در خانم‌ها واریس شایع‌تر است. افرادی که مشکلات وریدی دارند و در پاهایشان لخته ایجاد می‌شود، کسانی که توده‌های لگنی دارند یا گردش خون و تخلیه خون در وریدهایشان با مشکل همراه است بیشتر دچار واریس می‌شوند. مصرف برخی داروها، برخی اختلال‌های هورمونی، کشیدن سیگار، اضافه وزن، ایستادن‌‌های طولانی‌، زایمان‌های مکرر و... هم در بروز واریس نقش دارند.

از کجا می‌توان فهمید دچار واریس شده‌ایم؟

واریس در مراحل اولیه علامتی ندارد و شاید فقط مشکل زیبایی ایجاد کند. خیلی از افراد میانسالی که دچار واریس می‌شوند، در مراحل اولیه وریدهای بسیار ریزی روی پوست می‌بینند. یکی از مسایلی که در مراحل اولیه بیماران از آن شاکی‌ هستند، درد و سنگینی پاست که ربطی به واریس ندارد. در مراحل پیشرفته‌تر، وریدهای سطحی گشاد و پرخون می‌شوند و فرد احساس سنگینی پا، پرخونی و درد خواهد داشت. این علایم اوایل صبح بروز نمی‌کند اما با نزدیک‌ شدن به عصر و شب و بیشتر آویزان شدن پا، التهاب و پرخونی وریدها بیشتر و این حالت‌ها شدیدتر می‌شود. در مراحل بسیار پیشرفته، فرد دچار اگزمای وریدی و زخم و حتی عفونت می‌شود. امکان بروز لخته در وریدهای سطحی و عمقی پا هم وجود دارد.

برای پیشگیری از بروز واریس چه می‌توان کرد؟

اول باید درمان‌های حمایتی را آغاز کرد. اگر شخص اضافه وزن دارد، باید وزنش را پایین بیاورد. کاهش وزن در بهبود گردش خون پاها موثر و ورزش مرتب بسیار کمک‌کننده است. هر چه انقباض عضلات پا و حرکت عضلات بیشتر باشد، انتقال خون بهتر و احتمال واریس کمتر می‌شود. رژیم‌های غذایی پرنمک و چرب و کشیدن سیگار در احتقان مایعات و خون در وریدها موثر است پس باید تا جای ممکن از مصرف این مواد خودداری کرد. کسانی که مجبورند مدت‌های طولانی‌ بایستند، باید هر چند وقت یک بار پاها را ورزش دهند یا از جوراب‌های واریس استفاده کنند.

اگر فردی مبتلا شد چه باید بکند؟

اولین توصیه، اقدام‌های حمایتی و اصلاح شیوه زندگی است. واریس کارکرد یک شبکه وریدی را مختل می‌کند. در خیلی از افرادی که جراحی می‌کنند، بعد از چند سال دوباره وریدها در منطقه‌ای دیگر از پا متورم می‌شوند. خیلی از این افراد برای زیبایی جراحی می‌کنند و متاسفانه اسکار و عوارض جراحی بیش از وریدهای واریسی نمود پیدا می‌کند. لیزر، سوزاندن وریدهای واریسی و جراحی در مراحل پیشرفته توصیه می‌شود.

آمار میزان شیوع واریس

در مورد خانم‌هایی که بالای 50 سال دارند میزان شیوع واریس از نوع خفیف تا شدید به 50 درصد می‌رسد و در مردان بالای 50 سال، حدود 30 درصد است. هر چه سن بالاتر می‌رود، میزان شیوع واریس بیشتر می‌شود. در 70 سالگی بیش از 65 تا 70 درصد افراد درجاتی از گشادی و واریس وریدهای پا را دارند که البته بسیاری از افراد متوجه وریدهای واریسی نمی‌شوند چون خفیف است و علایم خاصی ندارد. گرچه شیوع وریدهای واریسی در جامعه بسیار بالاست اما خوشبختانه طیف بسیار زیادی از آنها بدون علامت است و به درمان خاصی نیاز ندارد. نگرانی بیش از حد و درمان‌های خاصی برای این دسته از افراد توصیه نمی‌شود.

چرا میزان شیوع واریس در خانم‌ها بیشتر است؟

وجود ترکیب‌های استروژن و پروژسترون در خانم‌ها و مصرف قرص‌های استروژن و پروژسترون یا قرص‌های پیشگیری از بارداری باعث بروز تغییراتی در سیستم وریدی زنان می‌‌شود که اولا تجمع مایع را در وریدها بیشتر و ثانیا قوام و انسجام وریدها را شل‌تر می‌کند و باعث می‌شود احتمال بروز واریس بیشتر ‌شود. غیر از این موضوع، شرایط دوره بارداری، زایمان‌های مکرر و گشادی و ایجاد واریس‌های گذرا در دوران بارداری، باعث بروز واریس در سنین بالا می‌شود. از سوی دیگر متاسفانه اضافه وزن مشکلی است که در خانم‌ها به ‌خصوص بعد از سنین یائسگی شایع است و واریس را تشدید می‌کند. نکته بسیار مهم‌تر اینکه خانم‌های جامعه ما، کم‌تحرک‌تر از آقایان هستند. کم‌تحرکی تشدید‌کننده واریس است.

به چه پزشکی مراجعه کنم؟

واریس در توصیف کاری هر 3 تخصص جای دارد. معمولا در مراحل اولیه که واریس در حد وریدهای واریسی ریز به شکل تار عنکبوت روی پوست دیده می‌شود، افراد به متخصص پوست یا داخلی مراجعه می‌کنند. درمان‌های سطحی که از سوی پزشک پیشنهاد می‌شود معمولا کارساز است اما مبتلایان به واریس پیشرفته باید به پزشکان قلب و عروق یا جراح عروق مراجعه کنند. به هر حال درمان برخی بیماری‌ها به همکاری چند پزشک نیاز دارد./