تغذیه چگونه بر ایجاد سرطان تاثیر می گذارد؟

مطالعات علمی و تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که نوع تغذیه و محتویات غذایی تاثیر بسزایی در ایجاد سرطان دارد

از آنجایی که مصرف کم یا زیاد غذا می‌تواند بیماری ایجاد کند، با انتخاب مطلوب (در حد اندازه) آن می‌توان از بروز بیماری جلوگیری کرد.
رشد سرطان به نوع غذا (نه مقدار آن) وابسته نیست و فرآیند بسیار پیچیده‌ای دارد. سرطان به عواملی ارثی (انتقال از طریق توارث)، عوامل محیطی، انرژی تابشی و میکروارگانیسم‌ها بستگی دارد و شرایط محیط کار هر چه کثیف‌تر و آلوده‌تر باشد، احتمال بروز سرطان بیشتر است. نکته دیگر این است که غذا با تغییراتی که در نحوه و مدل زندگی انسان ایجاد می‌کند قابل تغییر است ولی همیشه باید تمیز و بهداشتی باشد.
هر کس دچار سرطان شود، همواره این سوال را از خود می‌کند که تا چه حد نیازمند کمک است و تا چه حد حساس و آسیب‌پذیر شده و چگونه باید با این سرفصل جدید زندگی‌اش که توام با بلا و مصیبت است، سر کند؟
با شروع این وضعیت به خوبی رابطه (منطقی) بین تغذیه و سرطان شفاف و روشن می‌شود و از طرف دیگر یک جداسازی نیز انجام می‌گیرد، یعنی اینکه دقیقا چه نوع غذاهایی در دسترس بیمار بوده و چه غذاهایی در دسترس او نبوده است. مهم این است که دانش و اطلاعات دریافتی بیمار درست و دقیق باشد. روش‌های درمانی نیز نکته مهم دیگری است که باید در نظر گرفته شود چون این دو باعث توجه و در عین حال نگرانی بیمار می‌شود.
باید به خاطر داشت که آنچه که برای سلامت یک انسان (سالم) لازم است برای بیماران سرطانی بسیار مهم و معنی‌دار است.

تاثیر نوع تغذیه در ایجاد سرطان

مطالعات علمی و تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که نوع تغذیه و محتویات غذایی تاثیر بسزایی در ایجاد سرطان دارد، از جمله:

چاقی و پرخوری
مصرف بیش از حد بعضی از خوردنی‌ها همانند چربی، پروتئین و ویتامین‌ها، مواد معدنی، مواد رنگ‌دهنده و مواد بودهنده (خوشبوکننده‌های) گیاهی
بعضی آلاینده‌های غذایی و مواد سمی همانند قارچ (آفلاتوکسین) فاسدشدنی‌های قهوه‌ای رنگ (پاتولین) و چربی مانده.
آلاینده‌هایی که هنگام پختن و تهیه غذا خواسته یا ناخواسته وارد مواد غذایی می‌شوند، مانند فضولات و پسمانده (باقیمانده‌های) کودی مثل نیترات و مواد موجود در محیط زیست، سرب، کادمیوم، بنز پیرن حاصل از موتورهای بنزینی و گازهای صنعتی یا کارخانه‌ای بعضی افزودنی‌های غذایی (نمک‌های نیترات‌دار که نیتروزامین را می‌سازند)، باقیمانده‌های حاصل از سرخ شدن (سوختن) غذا مثل بنزیپیرین و سایر هیدروکربن‌های سرطان‌زا.
آلاینده‌ها (مواد سمی) که از طریق گرمای زیاد حاصل می‌شوند مثل پراکسید در روغن (چربی) و موادسرطان‌زای موجود در آلبومین یا سفیده تخم‌مرغ فاسد.

رابطه چاقی و تغذیه نامناسب با سرطان

چاقی در ایجاد تومور در پستان زنان بعد از یائسگی واندام‌های جنسی و کیسه صفرا و روده بزرگ موثر است.
مصرف بیش از حد چربی رابطه مستقیمی با سرطان روده بزرگ و سرطان پروستات دارد.
در مطالعاتی که در مردان سنین بالا انجام گرفته مشاهده شد که در آنهایی که مصرف چربی حیوانی و گوشت بالا داشته‌اند، میزان سرطان نیز بیشتر بوده است.
در کشورهای پیشرفته سرانه مصرف چربی روزانه 100 تا 160 گرم و بیشترین میزان چربی در گوشت و سوسیس است. میزان چربی در غذا بدین معنی است که اندام‌ها و مواد گوارشی فراوانی به کار می‌افتند. در این بین صفرا و باکتری‌های روده کوچک می‌توانند مواد سرطان‌زا را از خود دور کنند اما مواد سرطان‌زا یا کارسینوژیک کار خود را در روده بزرگ انجام می‌دهند.
برعکس چربی (روغن) امگا 3 از بروز سرطان در روده بزرگ جلوگیری می‌کند این نوع چربی بیشتر در ماهیان، مغز و دانه بعضی گیاهان، مثل گردو و بادام وجود دارد و علی‌القاعده این نوع مواد باید به مقدار بیشتری در ترکیب غذایی قرار گیرند. میزان کل چربی در بدن رابطه مستقیمی با سرطان دارد و میزان کم یا زیاد چربی‌های گیاهی در جلوگیری از بروز سرطان نقش مهمی ایفا می‌کند.
مطالعات در کشورهای یونان و اسپانیا نشان داده که با مصرف بیشتر روغن زیتون خطر ابتلا به سرطان پستان کمتر می‌شود.

در دنیای مدرن امروزی ثابت شده که بیشترین میزان این گونه چربی‌ها (گیاهی) در فیبرهای گیاهی وجود دارد و نیز ثابت شده که هر چه غذا نیم‌پزتر (نیم‌پخته‌تر) باشد، خطر بروز سرطان کمتر است.
علاوه بر نوع چربی و مقدار آن، هر چه مصرف موادی که در روده جذب نمی‌شوند (مثل فیبر) کمتر باشد و هر چه مصرف موادی که به اصطلاح از آنها به‌عنوان رسوبات (بقایای) گندم و جو یاد می‌شود، کمتر شود، میزان ابتلا به سرطان بیشتر وهر چه غلات مانند جو، گندم، جو دو سر و ذرت مانند زمان‌های سابق به صورت خام و تصفیه‌نشده خورده شود، میزان فیبر آنها زیادتر و هرچه بیشتر تصفیه‌شده و بدون رسوبات باشد، مقدار فیبر آنها کمتر است. معمولا باید روزانه بیشتر از 20 گرم و بهتر آنکه تا 200 گرم مواد فیبردار در غذا مصرف شود تا سرعت عبور مواد در معده زیادتر شود و از جذب موادی که می‌توانند سرطان‌زا باشند، جلوگیری شود.
در هر صورت باید توجه کرد که پروتئین (حیوانی) باید به اندازه (مطلوب) مصرف شود. همان‌گونه که کم خوردن آن سرطان‌زاست، خوردن زیاد آن هم می‌توان سرطان روده بزرگ را تشدید کند. مصرف زیاد لبنیات و کلسیم باعث ایجاد سرطان پروستات می‌شود، ولی از طرف دیگر مصرف زیاد کلسیم مانع از بروز کمتر سرطان کولون می‌شود. مصرف بیش از حد الکل به صورت مستمر و به مقدار بیش از حد باعث بروز سرطان‌های دهان، حلق و حنجره و مری و همچنین سرطان پستان وسرطان روده می‌شود. اگر الکل زیاد و غلیظ باشد و همراه سیگار استفاده شود، خطرات بسیار زیادی برای انسان ایجاد می‌کند.
به قهوه توجه زیادی می‌شود زیرا مصرف آن توام با لذت است اما باید به یاد داشت که مصرف زیاد قهوه باعث بروز سرطان مثانه می‌شود و در صورتی که مصرف آن توام با سیگار باشد، خطر بیشتر می‌شود. مصرف نمک زیاد و همچنین مواد کنسروشده احتمال ایجاد سرطان دهان را بیشتر می‌کند و التهاب پیشرفته مخاط بالای معده که همراه عدم ترشح اسید معده است، خطر سرطان معده را افزایش می‌دهد.

ویتامین، مواد معدنی و عناصر

اگر مخلوط ویتامین‌ها، مواد معدنی و عناصر نادر در بدن انسان متناسب با یکدیگر باشند، اثربخشی آنها بیشتر خواهد بود. هر 3 نوع این مواد برای فعالیت دستگاه‌های بدن لازم هستند و هر کدام وظایف خاص و مختص به خود را به عهده دارند.
اگر مصرف آنها درست و متناسب با یکدیگر باشد از رشد تومورها و سرطان در بدن جلوگیری می‌کنند. در غیر این صورت خود این عدم تناسب می‌تواند منجر به بروز بیماری و سرطان شود. در مطالعه‌ای که دانشمندان روی بدن انسان انجام دادند متوجه شدند که مقدار متناسب این 3 نوع ماده یعنی ویتامین، مواد معدنی و بعضی از عناصر در درمان بعضی بیماری‌ها نقش اساسی داشته و مانع بروز بعضی بیماری‌ها شده‌ و اصطلاحا نقش معنی‌داری در بدن دارند. همچنین در این مطالعه مشخص شد که صفرای بدن انسان حاوی مواد فعالی است که بسیار حیاتی و اساسی بوده و از این رو، صفرای بدن در انتخاب و دفع (مازاد) این گونه مواد نقش مهمی دارد اما براساس بعضی مطالعات مشخص شده که ویتامین‌ها حاوی موادی هستند که به شدت سولفوره شده و ایجاد تومور می‌کنند. البته برای اثبات این مسئله تاکنون کار زیادی صورت نگرفته است، همچنین در بعضی از مطالعات دارو-درمانی مشخص شده که ویتامین‌ها حاوی موادی هستند که در بروز و پیدایش بعضی تومورها نقش بازی می‌کنند. مصرف بیش از حد میوه‌ها و سبزیجات و بتاکاروتن که پیش‌ویتامین A (ماده سازنده ویتامین A) است باعث بروز و ابتلا به سرطان‌های ریه، پروستات و مثانه و همچنین باعث ایجاد سرطان حلق، دهان و مری می‌شود و می‌تواند سرطان معده را نیز تشدید کند.

ویتامین :A ویتامین A در مقابل حرارت بالا نسبتا مقاوم است و به مقدار زیاد در کره، شیر، پنیر و تخم‌مرغ یافت می‌شود. بتاکاروتن ماده‌ای زردرنگ است که در ادویه‌های گیاهی به فراوانی یافت می‌شود و این ماده علی‌الخصوص در میوه‌جات به رنگ قرمز همانند هویج، گوجه‌فرنگی، انبه، زردآلو، بعضی سبزیجات و اسفناج به فراوانی یافت می‌شود اما مطالعات نشان داده در کسانی که سرطان دارند و مدت طولانی سیگار می‌کشند، مقدار مصرف این ماده باید بسیار متعادل و اندازه باشد و اگر مبتلایان به سرطان مقدار زیادی ویتامین A را به شکل قرص مصرف کنند می‌تواند برای آنها مضر باشد.

بدون کارتینوئید و ویتامین A بدن انسان بی‌سلاح و بی‌دفاع در مقابل عمل اکسیداسیون است که خود این کمبود ویتامین A می‌تواند منجر به صدمه و آسیب به بدن شود.

ویتامین C: ویتامین C باید در طول زندگی انسان مرتب مصرف شود. ویتامین C حاوی مواد غنی و ارزشمندی است که برای سلول‌ها و بافت‌های بدن مفید است.

مطالعات اولیه نشان می‌دهد که غذای غنی از ویتامین C مانع از بروز سرطان‌های دهان، معده و روده می‌شود. ویتامین C و اسید اسکوربیک مواد بسیار مهمی هستند که در ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده مشارکت می‌کنند. این دو ماده به‌دلیل بعضی خصوصیات خاصی که دارند می‌توانند به برطرف کردن سموم از بافت‌های بدن کمک کنند.
ویتامین C در سبزیجات، میوه‌ها، لیموترش و سیب‌زمینی یافت می‌شود و چون در مقابل حرارت مقاوم نیست باید همیشه به صورت تازه مصرف شود تا کیفیت آن حفظ شود.

ویتامین E: ویتامین E ماده فعال دیگری است که به سلامت کارکرد سلول‌های بدن کمک می‌کند. بدین معنی که از اکسیداسیون چربی‌های غیرقابل جذب در بدن جلوگیری می‌کند، یعنی درست همان نقشی را بازی می‌کند که اسید اینولیک (Linolic acid) در روغن ماهی بازی می‌کند. در واقع ویتامین E از ترکیب شدن مواد توکسیک و سمی با اکسیژن جلوگیری کرده و سمیت این گونه مواد را کاهش می‌دهد. حدس و گمان بر این است که ویتامین E حاوی موادی است که می‌توانند از بروز سرطان ریه، معده و روده بزرگ جلوگیری کنند. ویتامین E در غلات، روغن‌های گیاهی، مغز بادام و برگ سبزیجات یافت می‌شود.

مواد مینرال یا معدنی

موادی هستند که به شکلی از نمک به همراه غذا جذب بدن می‌شوند و برای بسیاری از کارها و فعالیت‌های بدن انسان ضروری و مهم هستند. به‌عنوان مثال کلسیم ماده‌ای ‌است که برای بدن بسیار ضروری است و نقش بسیار اساسی در ساختار استخوان‌ها و دندان‌ها دارد.

کلسیم: معمولا کسانی که جیره غذایی آنها بدون کلسیم است، دچار سرطان روده می‌شوند و علت آن هم این است که کلسیم خنثی‌کننده اسیدهای صفراوی است و این ماده از تجزیه صفرا که به‌طور جدی برای بدن خطرناک است، جلوگیری می‌کند. کلسیم در مواد لبنی و مغز بادام به وفور یافت می‌شود.
ید: ید از عناصر کمیاب است که برای ساخت هورمون تیروئید انسان بسیار ضروری است و باید مرتب به همراه غذا جذب شود. در غیاب ید که ماده بسیار فعالی است، بدن انسان دچار بیماری گواتر شده و کمبود بیش از حد آن می‌تواند سرطان‌زا باشد. مصرف نمک‌های یددار که در ماهی‌های دریایی وجود دارد، کمبود ید را جبران می‌کند
سلنیوم: بحث‌های بسیار زیادی وجود دارد، مبنی بر اینکه آیا سلنیوم به‌عنوان یک ماده معدنی مهم و اساسی برای بدن انسان لازم است یا خیر؟

مطالعات نشان می‌دهد که در غیاب سلنیوم به‌خصوص در دوران نوجوانی چالش‌ها و مشکلات زیادی برای بدن انسان ایجاد می‌شود که می‌تواند سرطان‌زا باشد.

سلنیوم در غلات به وفور یافت می‌شود.
سلنیوم به همراه ویتامین E می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند.
سلنیوم در خاک زمین نیز به مقدار کم وجود دارد.
میزان سلنیوم لازم برای بدن انسان حداقل 20 میکروگرم تا حداکثر 350 میکروگرم است ولی میزان بیشتر از 800 میکروگرم آن اگر به شکل قرص یا دارو مصرف شود می‌تواند مسمومیت ایجاد کند.
بیماران مبتلا به سرطان می‌توانند مطمئن باشند که مقدار لازم سلنیوم را از طریق نور خورشید یا از طریق غذا در حد مطلوب دریافت می‌کنند. بنابراین این تضمین وجود داد که معمولا کمبود سلنیوم به راحتی جبران شود.

مواد زیان‌زا (آلاینده‌های موجود در غذا)

غذاهای کپک‌زده می‌توانند حاوی مواد سرطان‌زا مثل آفلاتوکسین باشند که این نوع ماده حتی در میوه‌های مغزدار مثل فندق، پسته و گردو حتی غلات هم ممکن است وجود داشته باشد.
از خوردن میوه پلاسیده و گندیده اجتناب کنید که می‌تواند سرطان‌زا باشند. به‌عنوان مثال سیب که در آن لکه‌ای قهوه‌ای‌رنگ مشاهده می‌کنید، نخورید زیرا این لکه‌های قهوه‌ای رنگ نشان‌دهنده ماده‌‌ای به نام پاتولین patuline است که خود سرطان‌زاست.
نکته بعدی این است که پاتولین از مواد خوراکی کپک‌زده که در مناطق روباز کمتر وجود دارند و همچنین در مناطق و فضاهای سرپوشیده، می‌تواند داخل غذا و سایر مواد نفوذ پیدا کند و به آنها آسیب برساند. همچنین نیترات که برای مواد گیاهی لازم است، معمولا به شکل کود به گیاه داده می‌شود. این مساله در ارتباط با سبزیجات و میوه‌جات حائز اهمیت است.

گوشت را چگونه کباب کنیم تا سرطان زا نشود؟

هنگام کباب کردن گوشت و سوزاندن مواد ارگانیک (آلی) همانند چوب، زغال سنگ و روغن (چربی)، مواد هیدروکربنی پدیدار می‌شوند که به قطران (قیر) تبدیل می‌شوند که خود این مواد سرطان‌زا هستند.
گوشت کباب‌شده روی آتش بسیار زیان‌آور است. مواد گوشتی که به علت کباب کردن می‌سوزد، بنزپیرین ایجاد می‌کند و به همین علت است که برای کباب کردن گوشت از دستگاه الکتریکی (مولد) گاز استفاده می‌کنیم تا احتمال تماس گوشت با شعله آتش کمتر شود، به‌خصوص توصیه می‌شود که از ریخته شدن (ریزش) روغن روی شعله آتش جلوگیری شود تا بنزپیرین تولید نشود.
اگر روغن روی آتش بریزد باعث ایجاد هیدروکربن‌های آروماتیک (معطر) چندحلقه‌ای شبیه بنزپیرین می‌شود که این‌گونه مواد سرطان‌زا هستند. این مواد از طریق دود (آتش) روی گوشت قرار می‌گیرند و زیان‌آور هستند.
باید از داغ کردن بسیار زیاد چربی اجتناب کرد زیرا گرمای زیاد چربی‌های غیراشباع (مفید) و همچنین ویتامین‌های C، A و E را از بین می‌برد.
در این صورت است که احتمال بروز سرطان در روده بزرگ افزایش پیدا می‌کند. سرخ کردن زیاد غذا می‌تواند مواد مضر زیادی ایجاد کند که ضرر آنها برای بدن انسان همانند مواد سمی موجود در زرده تخم‌مرغ فاسدشده و گندیده است.
گوشت کباب‌شده روی آتش بسیار زیان‌آور است. مواد گوشتی که به علت کباب کردن می‌سوزد، بنزپیرین ایجاد می‌کند و به همین علت است که برای کباب کردن گوشت از دستگاه الکتریکی (مولد) گاز استفاده می‌کنیم تا احتمال تماس گوشت با شعله آتش کمتر شود. به‌خصوص توصیه می‌شود که از ریخته شدن (ریزش) روغن روی شعله آتش جلوگیری شود تا بنزپیرین تولید نشود.
اگر روغن روی آتش بریزد باعث ایجاد هیدروکربن‌های آروماتیک (معطر) چندحلقه‌ای شبیه بنزپیرین می‌شود که این‌گونه مواد سرطان‌زا هستند. این مواد از طریق دود (آتش) روی گوشت قرار گرفته و زیان‌آور هستند.

توصیه‌های کاربردی

وقتی شما در محیط باز روی حرارت (آتش‌افروخته) چیزی را کباب می‌کنید فقط از زغال فشرده( بریکت) استفاده کنید.
هیچ گاه گوشت را روی شعله آتش یا دود آتش کباب نکنید بلکه آن را روی آتش که چوب روشن و سوخته شده باشد، کباب کنید. یعنی این آتش باید حدود 30 تا 60 دقیقه خوب روشن و سوخته شود تا آماده برای کباب کردن گوشت شود.
بهتر است که گوشت کبابی را روی تورهای مخصوص آلومینیومی یا فویل‌های آلومینیومی قرار دهید تا مانع از ریزش روغن روی آتش شود.
از خوردن مواد سوخته‌شده روی سطح گوشت که ممکن است گهگاه هم خوشمزه باشد، جدا پرهیز کنید.
از کباب کردن سوسیس، گوشت‌های کنسروشده، همبرگر و ژامبون (گوشت دودی) خودداری کنید زیرا نیتروزامین از طریق گرمای زیاد درست شده و این ماده سرطان‌زا است.
بهتر است که از گوشت‌های کم‌چربی‌دارتر مثل استیک، گوشت گردن قطعه‌قطعه شده استیک یا کتلت مرغ و گوشت گوساله استفاده شود. همچنین مواد گیاهی به‌عنوان مثال پاپریکا (Paprika)، سیب‌زمینی و ذرت یا گوشت‌های مثل تون ماهی، ‌ماهی قزل‌آلا و ماهی آزاد مصرف شود.
اگر به دنبال مواد خوشمزه‌تر هستید و خود نیز شخصی خوش‌ذائقه‌اید، می‌توانید از سس معمولی یا سس‌های دیگر استفاده کرده و همراه کباب، سالاد تازه، سبزیجات و میوه تازه مصرف کنید یا حتی می‌توانید به‌عنوان دسر همراه غذا یک بشقاب موز کباب‌شده بخورید.
باید از داغ کردن بسیار زیاد چربی اجتناب کرد زیرا گرمای زیاد چربی‌های غیراشباع (مفید) و همچنین ویتامین‌های C ،A و E را از بین می‌برد. در این صورت است که احتمال بروز سرطان در روده بزرگ افزایش پیدا می‌کند. سرخ کردن زیاد غذا می‌تواند مواد مضر زیادی ایجاد کند که ضرر آنها برای بدن انسان همانند مواد سمی موجود در زرده تخم‌مرغ فاسدشده و گندیده است.

سرطان و آلودگی هوا

افزایش فلزات سنگین (سمی) در سرتاسر جهان باعث آلودگی هوا می‌شود. مثلا افزایش سرب و کادمیوم می‌تواند میزان ابتلا را به سرطان در انسان افزایش دهد.
گیاهان نقش بسیار عمده‌ای در پاکسازی فلزات سنگین از محیط زیست و هوا دارند و آلودگی هوا را تا حدودی کاهش می‌دهند، اما باید به یاد داشت با اینکه گیاهان می‌توانند فلزات سنگین را اصطلاحا بشورانند و برطرف کنند، عمدتا این مسئله در مورد کادمیوم عملا امکان‌پذیر نیست. همچنین باید بدانیم که بعضی سموم در گیاهان و حیوانات هستند که سمیت آنها دست‌ کمی از مسمومیت با فلزات سنگین ندارد، از این جمله به‌خصوص می‌توان به سم‌های موجود در اندام‌های داخلی قارچ وحشی (جنگلی) و اختاپوس (هشت‌پا) اشاره کرد.
در کبد گاوها، به‌خصوص آنها که پیرتر هستند و از علوفه حاوی سرب و کادمیوم تغذیه می‌کنند، می‌توان سرب و کادمیوم را مشاهده کرد، بنابراین باید توجه کرد که از خوردن این گونه علوفه (حاوی فلزات سنگین) اجتناب شود.

توصیه‌های زیر برای جلوگیری یا ایجاد سرطان (در امر تغذیه) توصیه می‌شود:

از چاقی و پرخوری پرهیز و از مواد غذایی کم‌چربی‌تر استفاده کنید، خوردن زیاد گوشت نیز سفارش نمی‌شود.
سعی کنید هر روز سبزی تازه، میوه و غلات پوست‌کنده‌نشده و نیم‌خام استفاده کنید.
سبزیجات و میوه‌ها را حتما با آب بشویید و برگ‌های خارجی سالاد را که ممکن است حاوی جذب فلزات سنگین از هوا باشد، دور بریزید و از خوردن بیش از حد قارچ صحرایی خودداری کنید.
سبزیجات پر از نیترات را گرم نکنید.
سعی کنید بیشتر سبزیجاتی را مصرف کنید که به صورت طبیعی به عمل آمده‌اند اما مصرف سبزیجاتی که به شکل مصنوعی (گلخانه‌ای) به دست آمده نیز ایرادی ندارد اما باید توجه کنید که این‌گونه سبزیجات را باید قبل از مصرف با آب به خوبی شست. سعی کنید میوه‌جات را با پوست آنها بخورید زیرا پوست آنها حاوی مواد مفید است.
حتی‌الامکان از خوردن مواد کنسرو‌شده (با نمک یا ماهی دودی) پرهیز کنید به‌خصوص از خوردن لایه‌های چربی ژامبون و سوسیس و ماهی دودی بپرهیزید.
قبل از کباب کردن گوشت، ملاحظات و سفارشات تهیه آن را رعایت کنید، همانند اینکه گوشت دور از شعله مستقیم آتش یا اینکه با زغال (خاکستری رنگ) کباب شود.
از خوردن غذای کپک‌زده اجتناب کنید. پوست نازک و قهوه‌ای رنگ بادام‌های مختلف را نخورید.
از خوردن قهوه زیاد و مواد الکلی اجتناب کنید.
سیگار نکشید که هم انواع سرطان‌ها را در بدن ایجاد می‌کند و هم باعث بروز بیماری‌های قلبی می‌شود. به‌طور کلی در صورتی که سیگار تا آخر عمر مصرف شود، به‌طور متوسط 10 سال عمر انسان را کم می‌کند. با پرهیز از مصرف مواد دخانی به تنهایی می‌توان در جامعه از بروز 30 درصد سرطان‌ها جلوگیری کرد.
مصرف غذای سالم، همراه باداشتن تحرک روزانه برای جلوگیری از ازدیاد وزن سبب کاهش سرطان‌ها در یک‌ سوم از افراد جامعه می‌شود./