آشنایی با داروهای ضد چاقی

داروهای ضدچاقی موادی هستند که به منظور افزایش سرعت کاهش وزن ساخته شده‌اند.

داروهای ضدچاقی موادی هستند که به منظور افزایش سرعت کاهش وزن ساخته شده‌اند. این داروها ممکن است قرص‌های کاهنده وزنی باشند که با نسخه پزشک تجویز می‌شوند و قبل از فروش یا کاربرد آنها، باید مجوز بهداشتی لازم را کسب کنند یا داروهایی باشند که بدون نسخه به فروش می رسند مانند مکمل های غذایی یا قرص های رژیمی که نیازی به نسخه ندارند.

داروهای ضدچاقی چگونه عمل می‌کنند؟

بیشتر داروهای ضد چاقی از طریق مهار اشتها اثر می کنند، اما برخی از آنها از راه افزایش احساس پری و سیری پس از غذا خوردن عمل می کنند.
گروهی از داروهای ضد چاقی که به "مهارکننده های لیپاز" معروفند. این داروها اشتها را مهار نمی‌کنند بلکه از جذب چربی در بدن جلوگیری می کنند مثل داروی ارلیستات.
داروهای کاهنده وزن اغلب برای مصرف کوتاه مدت هستند. داروهای کاهنده وزن که با نسخه تجویز می شوند، نیاز به تایید بهداشتی دارند، حال آنکه داروهایی که بدون نسخه به فروش می رسند، نیازی بدان ندارند.
بیشتر داروهای ضدچاقی تنها برای مصرف موقت ساخته شده‌اند و بیشترین تاثیر خود را زمانی نشان می‌دهند که مصرف آنها با تغییر در سایر شیوه های زندگی همراه باشد. به همین ترتیب داروهای ضدچاقی که بدون نسخه به فروش می رسند، از اثربخشی کوتاه مدت برخوردارند.

پزشک چه وقت داروی ضدچاقی تجویز می‌کند؟

بهترین راه کاهش وزن از طریق رژیم غذایی و ورزش منظم است. اما اگر شما جزو افرادی باشید که برای کاهش وزن تلاش می‌کنند و اضافه‌وزن برای شما مشکلات پزشکی ایجاد کرده باشد، داروهای کاهنده وزنی که دکتر تجویز می‌کند، ممکن است به شما کمک کند.
پزشک شما در صورتی که این معیارها را داشته باشید، ممکن است به دارودرمانی برای شما اقدام کند:

سایر روشهای کاهش وزن در شما موفق نباشد.
ضریب توده بدنی (BMI) به عنوان معیار چاقی در شما بالاتر از 24 باشد و شما دچار عوارض پزشکی چاقی مانند دیابت، فشار خون بالا یا قطع تنفس در هنگام خواب باشید.
BMI شما بالاتر از 30 باشد.

در حال حاضر تنها دو دارو برای کاهش وزن بوسیله "سازمان غذا و داروی آمریکا" مورد تایید قرار کرفته‌اند:

سیبوترامین (Meridia): این دارو با تغییر مواد شیمیایی در مغز باعث می‌شود شما به سرعت احساس گرسنگی کنید. اما این دارو نیز قرصی معجزه‌‌‌آسا نیست.

بررسی‌ها نشان دهنده آن است، که پس از یک سال مصرف‌کنندگان سیبوترامین به طور متوسط 5 کیلوگرم بیشتر از افرادی که رژیم غذایی کم‌کالری به همراه دارونما مصرف می‌کردند، وزن کم کردند. عوارض جانبی این قرص از جمله شامل افزایش فشار خون، سردرد، خشکی دهان، یبوست و بیخوابی است.

ارلیستات (Xenical): این دارو از جذب چربی در روده شما جلوگیری می‌کند. چربی جذب نشده با مدفوع خارج می‌شود. میانگین کاهش وزن یا این دارو در حد متوسطی است - یعنی حدود سه کیلوگرم پس از یک سال. عوارض جانبی این دارو شامل اجابت مزاج‌های مکرر و حاوی چربی است. از آنجایی که اورلیستات مانع جذب برخی از مواد مغذی می‌شود، دکتر شما ممکن است برای شما مولتی‌ویتامین تجویز کند.

در حال جاضر شکل با دوز پایین‌تر این دارو با نام Alli در آمریکا بدون نسخه فروخته می‌شود و به عنوان مکمل رژیم غذایی و ورزش برای کاهش وزن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

داروهای جدید ضدچاقی

داروهایی ضد چاقی دیگری هم در مراحل مختلف تولید و عرضه قرار دارند، از جمله می‌توان به گروه داروهای مهار کننده گیرنده‌های کانابیس در مغز اشاره کرده کرد که با مهار اشتها باعث کاهش وزن می‌شوند. از داروهای این گروه می‌توان به اکومپلیا (Acomplia) با نام ژنریک ریمونابانت (rimonabant) ساخت شرکت سانوفی - آونتیس اشاره کرد که در بازارهای اروپایی موجود است. داروی اکومپلیا به خصوص برای سیگاری‌هایی که از افزایش وزن پس از ترک سیگار نگرانند می‌تواند مفید باشد.
این دارو همچنین خطر بیماری قلبی را در مبتلایان به دیابت نوع 2 که به درمان‌های استاندارد پاسخ نمی‌دهند کاهش می‌دهد.

موارد مصرف داروهای ضدچاقی

درمان چاقی: به لحاظ نظری، کاربرد اصلی داروهای کاهنده وزن در درمان افرادی است که به شدت چاق بوده و وزن ایشان خطرات زیادی برای سلامتی آنها دارد.
درمان چاقی شامل مجموعه ای از درمان های مربوط به کنترل وزن مانند تعدیل رژیم غذایی، تغییر عادات،گرفتن مشاوره و برنامه‌ریزی برای ورزش و همچنین مصرف داروهای کاهنده وزن است.
در واقع داروهای کاهنده وزن در درمان چاقی باید با فعالیت جسمی و بهبود رژیم غذایی همراه باشند تا کاهش وزن و حفظ آن در سطح مطلوب در درازمدت امکان پذیر باشد.
کاهش عمومی وزن: مشتریان داروهای کاهنده وزن را فقط افراد چاق تشکیل نمی دهند. طرفداران رژیم غذایی و کاهش وزن و کارخانه های داروسازی، به شکل فزاینده‌ای داروهای کاهنده وزن را وسیله ای مطلوب و کارآمد برای کاهش وزن قلمداد می‌کنند.
چه کسی می تواند آنها را سرزنش کند؟ ساختن این داروها، کار سودآوری است. همچنان که در سال ۱۹۹۶ مشتریان آمریکایی بیش از سیصد میلیون دلار فقط برای خرید "دکس‌فن‌فلورامین" خرج کرده اند و فروش داروهای "متابولیف" و "هربالیف" هم کمتر از این نبوده است.
نکته در اینجا است که مادامی که در مورد چاقی یک تفکر همگانی وجود دارد و همه آن را ریشخند می‌کنند و تا زمانی که افراد چاق با رفتارهای تبعیض آمیز مواجه هستند، مشتریان به دنبال یک "قرص جادویی کاهنده وزن" خواهند بود و بازار این داروها داغ خواهد ماند.

تاریخچه داروهای ضدچاقی

داروهای کاهنده وزن که با اثر بر تیروئید عمل می‌کنند: در سال ۱۸۹۳ عصاره تیروئید با نام های تجارتی "کاهنده چاقی فرانک جی. کلاگز"، "کورپولین" و "مارمولا" به فروش می رسید.
کاهش وزن حاصل از مصرف این دارو، بیشتر مربوط به بافت عضلانی بود و مصرف عصاره تیروئید خطر پوکی استخوان، افزایش سرعت ضربان قلب، تپش قلب، تعریق، درد قفسه سینه و مرگ ناگهانی را به دنبال داشت.
ملین‌ها: مصرف "ملین‌ها" برای کاهش وزن در سال های ۱۹۲۰ به طور گسترده‌ای آغاز شد و در سال ،۱۹۳۶ "دی نیتروفنل" از مشتقات بنزن که در جنگ جهانی اول در مواد منفجره و نیز در حشره کش ها و آفت کش ها به کار می رفت توسط صد هزار نفر مورد استفاده قرار گرفت.
اما دی نیتروفنل با افزایش سرعت سوخت و ساز سبب جوش های پوستی، کوری ناشی از آب مروارید، از دست رفتن حس چشایی و مرگ بر اثر افزایش دمای بدن (تب حاصل از افزایش سوخت وساز) می شد.
آمفتامین‌ها: مصرف آمفتامین ها برای کاهش وزن در سال ۱۹۳۷ معمول شد و تا سال ۱۹۴۸ این داروها در مورد دوسوم افرادی که مایل به کاهش وزن بودند، تجویز شد.
این داروها تا اواخر سال های ۱۹۷۰ در مورد کودکان تجویز می شدند. خطرات آمفتامین‌ها شامل این موارد هستند: افزایش سرعت ضربان قلب، افزایش فشار خون، تپش قلب، خشکی دهان، تاری دید، توهم، اختلالات روانپزشکی (شامل روان پریشی پارانویید)، احساس سبکی در سر، لرزش، اعتیاد، مشکلات مربوط به ترک دارو، نارسایی احتقانی قلب، تشنج و مرگ ناگهانی.
داروهای مشتق از فنیل پروپانول آمین: فنیل پروپانول آمین (PPA) به نام های "دکساتریم"، "اکوتریم"،"دکس ا وایت"، "دیادکس"، «پرولامین»، "پروپاجست" و "یونیترول" تا سال ۱۹۷۹ یه شکب بدون نیاز به نسخه در بازار موجود بود.
مراکز کنترل سموم در آمریکا تنها در مورد مصرف PPA در سال ۱۹۸۹ ، ۴۷ هزار شکایت را گزارش کردند. خطرات PPA شامل اضطراب، گیجی، تپش قلب، سردرد، توهم، بی خوابی، تهوع، استفراغ، احساس خستگی و پرخوری با قطع این داروها، افزایش مخاطره آمیز فشار خون، ریتم نامنظم قلب، آسیب به قلب و کلیه، حمله قلبی، سکته مغزی، روان پریشی و مرگ است.
داروهای فن - فن(Fen/ Phen): مصرف تلفیقی از فن فلورامین و فن ترمین (که به فن - فن هم معروفند) پس از تایید سازمان غذا و داروی آمریکا در سال های ۱۹۷۰ و اعلام نتیجه یک بررسی در سال ،۱۹۹۴ همگانی شد. تا سال ،۱۹۹۶ مصرف این داروها در ۱۸ میلیون نسخه تجویز شد.
در سال ۱۹۹۶ سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف دکس فن فلورامین را با نام تجارتی REDEX تائید کرد. مطابق بررسی‌های انجام شده خطرات این سه دارو شامل فشار خون اولیه ریوی، بیماری دریچه ای قلب و مسمومیت عصبی است.
با توجه به این بررسی ها و بررسی‌های بعدی که نشان می داد یک سوم مصرف کنندگان دکس فن فلورامین و فن فلورامین مبتلا به بیماری دریچه ای قلب شده اند، سازمان غذا و داروی آمریکا ممانعت از فروش این داروها را خواستار شد و شرکت های داروسازی دکس‌فن‌فلورامین و فن‌فلورامین را در سال ۱۹۹۷ از بازار ایالات متحده خارج کردند/.