آشنایی با مفهوم آندوسکوپی دیسک

آندوسکوپ وسیله ای است که می توان با آن مهره ها و بافت های اطراف دیسک را بدون ایجاد شکاف در ناحیه کمر با بزرگ نمایی مشخص به طور مستقیم دید و به وسیله ی آن می توان قسمتی از دیسک را که عامل فشار بر روی عصب است ، خارج کرد.

جراحی همیشه یکی‌ از سخت‌ترین بخش‌های پزشکی‌ چه برای بیمار و چه برای پزشک بوده است. جراحی نیاز به ارزیابی دقیق بیماری، سابقه بیمار، محک زدن سود‌ها و زیان‌ها، بیهوشی، آزمایش‌های گوناگون پیش از آن و آمادگی جسمی‌ و روانی‌ بیمار دارد. پیشنهاد جراحی به یک بیمار همانقدر دشوار و پر مسئولیت است که رد یا پذیرش آن از سوی بیمار.
جراحی اعصاب و ستون فقرات نه تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلکه به لحاظ سر و کار داشتن جراح با یکی‌ از ارزشمند‌ترین، حساس‌ترین و خطرناکترین اندام‌های بدن یعنی‌ مغز و اعصاب مسئولیت پزشک و بیمار را در این گزینش چندین برابر می‌کند.
جراحی اعصاب و ستون فقرات از ابتدای پیدایش تا به امروز به عنوان یکی‌ از سنگین‌ترین جراحی‌ها شناخته شده است؛ یکی‌ به این دلیل که خطر صدمه به مغز و نخاع همیشه وجود داشته و دوم این که نیاز به یک برش بزرگ بوده است و این برش بزرگ خطر عفونت بعد از عمل، عدم بهبودی زخم، ناراحتی بیمار و نیز درد‌های پس از عمل را به میزان قابل ملاحظه‌ای شدت میبخشد.
امروزه روش های کم تهاجمی در درمان جراحی های اعضای مختلف بدن به عنوان روش های ترجیحی مطرح است. از جمله روش های کم تهاجمی در ستون فقرات که تحت عنوان MISS مطرح است ؛ آندوسکوپی دیسک است.

آندوسکوپی دیسک چیست؟

یکی‌ از نوین‌ترین و پیشرفته‌ترین روش های جراحی، آندوسکوپی است. آندوسکوپی (درون پژوهی) روشی است که با استفاده از برشی کوچک و وارد کردن دوربینی با توان بینایی بالا می‌توان اندام‌های درونی‌ بیمار را بر روی یک صفحه تلویزیون دید و از این امکان برای بهتر و دقیق‌تر یافتن محل ضایعه و در نتیجه بهتر عمل کردن استفاده کرد. کاربرد این جراحی در رشته جراحی مغز و اعصاب نیز چون دیگر رشته‌ها چهره این جراحی و نحوه درمان و پیش‌آگهی‌ بیماران را به نحو نا باورانه‌ای دگرگون کرده است.
آندوسکوپ وسیله ای است که می توان با آن مهره ها و بافت های اطراف دیسک را بدون ایجاد شکاف در ناحیه کمر با بزرگ نمایی مشخص به طور مستقیم دید و به وسیله ی آن می توان قسمتی از دیسک را که عامل فشار بر روی عصب است ، خارج کرد.

مزایای آندوسکوپی

در روش آندوسکوپی، شانس چسبندگی بعد از عمل، عفونت، خونریزی و دردهای مزمن به دنبال خارج کردن کامل دیسک که در عمل جراحی باز انجام می شود، بسیار کمتر است. برگشت بیمار به کار روزمره و عادی سریع تر است و شانس بهبودی دیسک در آندوسکوپی 91 درصد است. درصورتی که در جراحی حدود 86 درصد است. در عمل جراحی برای دسترسی به دیسک قسمتی از استخوان مهره به اجبار برداشته می شود، در صورتی که در آندوسکوپی هیچ قسمتی از استخوان برداشته نمی شود. آندوسکوپی دیسک مهره با بی حسی موضعی انجام می شود به همین علت عوارض مربوط به بیهوشی عمومی مانند جراحی رایج وجود ندارد . شکاف آندوسکوپی حداکثر در 1-0/5 سانتی متر است که ازنظر زیبایی نیز حائز اهمیت است و می توان بیمار را همان روز از بیمارستان و یا کلینیک ترخیص کرد. در صورتی که در عمل جراحی، شکاف بزرگی در ناحیه کمر ایجاد می شود. آندوسکوپی به صورت سرپایی انجام می شود و نیازی به بستری در کلینیک نخواهد بود.

چه بیمارانی می توانند از این نوع عمل استفاده کنند؟

بیمارانی که دچار دیسک منفرد و یا حتی متعدد هستند ولی دچار تنگی کانال نخاعی یا آرتروز پیشرفته نبوده و دیسک پاره شده در ناحیه پشت مهره قرار نگرفته باشد، می توانند از این نوع عمل استفاده کنند. ام-آر-آی جدید شما همراه با نتایج معاینه شما توسط پزشک کلینیک بررسی می شود و در صورت داشتن شرایط لازم می توانید این عمل را انجام دهید.

بعد از عمل ، بیمار چه مدت نیاز به استراحت دارد؟

به طور نمونه برای جراحی فتق دیسک کمر دوره بستری از ۴ یا به ۵ روز به ۱ روز ، در فتق دیسک گردن از ۳ یا ۴ روز به ۱ روز و در جراحی ناحیه گردنی- جمجمه‌ای به جای ۵ یا ۶ روز به ۲ تا ۳ روز کاهش می‌‌یابد؛ بیمار بلافاصله پس از عمل اجازه برخاستن دارد و درد‌های پس از عمل به نحو قابل توجهی کمتر و خفیف تر هستند. مدت استراحت بعد از عمل آندوسکوپی به مراتب کمتر از عمل جراحی باز است و حدود دو هفته کافی است. بیماران عمل شده در اکثر موارد می‌توانند در مدت کوتاهی پس از عمل به سر کار خود بازگردند و فعالیت‌های ورزشی خویش را پس از دوره کوتاه یک تا دو هفته بعد از عمل جراحی از سر بگیرند.

عوارض آندوسکوپی

عوارض آندوسکوپی بسیار کم (چهاردرصد) است و شایع ترین عارضه آن گز گز و درد ناحیه اعصاب بین مهره ای است که حداکثر 15-5 درصد موارد گزارش شده است که به طور خود به خود در طی چند هفته از بین خواهد رفت.

دیسک چیست؟

دیسک ، ماده قابل انعطافی در بین مهره ها است که جلوی ضربه ناشی از ایستادن ، نشستن و دویدن را در مهره ها می گیرد. هر دیسک از دو قسمت هسته دیسک که در وسط قرار دارد و حلقه که هسته را در بر می گیرد، تشکیل شده است.
در صورتی که این حلقه به علت فشار زیاد پاره شود سبب بیرون زدگی دیسک ، فشار به اعصاب نخاعی و درد در ناحیه کمر و پا می شود.
در موارد شدید در صورت عدم درمان ممکن است منجر به بی حسی و گز گز حتی گاهی فلج اندام های تحتانی شود.

انجام این عمل به چه صورت خواهد بود؟

ابتدا با استفاده از سی تی اسکن محل دقیق ورود آندوسکوپ تعیین شده، بعد از انجام بی حسی موضعی با ایجاد شکاف (8 میلی متر) در این ناحیه آندوسکوپ وارد سوراخ بین مهره ای می شود و با دید مستقیم در مانیتور قسمتی از دیسک که به ریشه عصب فشار آورده ، خارج می شود/.